Morgunblaðið - 01.12.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1982
23
Hvert stefnir í lífeyrismálum?
Hvað tekur við eftir áramótin?
Mælifell, Skagafirdi:
Góð kvöldstund
Mælifelli, 22. nóvember.
Sl. fo.studagKkvöld, 19. nóvember, komu kvenfélagskonur úr flestum sveitum
SkagarjarAar saman í hinu vistlega félagsheimili Höfðaborg á Hofsósi. Krindið
var að eiga þar saman glaða kvöldstund með skemmti- og fróðleiksefni og auka
kynnin milli félaganna. I»rátt fyrir nokkurt frost og snjóföl var þátttaka mjög
góð, enda vegir greiðfærir, og sóttu rúmlega 100 konur samkomuna, og voru
móttökur þeirra Hofsóskvenna prýðilegar.
Veislustjóri var Svanhildur Guð-
jónsdóttir á Hofsósi af miklum
skörungsskap og heiðursgestur
Pála Pálsdóttir, Hofsósi, sem ný-
lega var sæmd riddarakrossi Hinn-
ar íslensku fálkaorðu og hylltu kon-
urnar hana.
Formaður SSK, Guðrún á Mæli-
felli, sagði frá hinni vel heppnuðu
vinnuvöku sambandsins á Löngu-
mýri 22.-24. október, en þar ríkti
mikil starfsgleði í nær tvo sólar-
hringa samfleytt. Nam ágóði af
handavinnu- og matvælabasar, auk
kaffisölu til 170 gesta, kr. 30.000.-,
sem rennur til bygginga dvalar-
heimila aldraðra á Sauðárkróki,
Hofsósi og i Varmahlíð.
Meðal skemmtiatriða á kvenfé-
lagshátíðinni var frábær píanóleik-
ur Stanislövu Hlavacek, tékknesks
píanóleikara, en maður hennar er
tónlistarkennari við Tónlistarskóla
Skagafjarðarsýslu og stjórnandi
Karlakórsins Heimis, og er Stan-
islava undirleikari kórsins. Þá voru
lesin ljóð, smellnar frásögur og
sendibréf og farið í spurningaleik. I
lokin spilaði Sigrún á Tjörnum á
harmonikuna sína og dans var stig-
inn af miklu fjöri.
G.L Ásg., Mæf.
— eftir dr. Pétur H.
Blöndal trygginga-
stœrðfrœðing
Hagur lífeyrisþega hefur verið
með mjög misjöfnum hætti hér á
landi undanfarinn áratug. Hefur
sennilega enginn þjóðfélagshópur
mátt búa við eins miklar sveiflur á
kjörum sínum. Fram til ársins
1970 voru flestir íslendingar í líf-
eyrissjóði og þeir, sem urðu fyrir
skakkaföllum (dauða, örorku eða
elli), fengu flestir lífeyri einungis
frá Almannatryggingum og hann
var oft á tíðum ekki mjög beysinn.
Eftir 1970 verður mikil breyting á
með skylduaðild launþega að líf-
eyrissjóðum, sem samið var um í
samningunum 1969. Þá var og
komið á greiðslu lífeyris til aldr-
aðra í stéttarfélögum. Vænkaðist
við það hagur margra aldraðra.
En á sama tíma tók verðbólgan á
rás og skar niður það sem áunnist
hafði og var hagur aldraðra aftur
orðinn mjög slæmur um 1976, en
þá var lífeyrir frá lífeyrissjóðun-
um enn almennt óverðtryggður
(nema hjá ríkinu) og varð hann
fljótlega að engu í verðbólgunni.
Komu tekjur aldraðra nú aftur í
reynd svo til eingöngu frá Al-
man natryggi ngu m.
Á ofanverðu árinu 1976 flutti
Guðmundur H. Garðarsson þáver-
andi alþingismaður frumvarp um
Lífeyrissjóð Islands til þess að
bæta hér um og einnig til þess að
ná fram einföldun á því ógnar-
flókna lífeyriskerfi, sem við Is-
lendingar búum við, en í landinu
störfuðu þá um 95 lífeyrissjóðir.
Þó þetta frumvarp hafi ekki náð
fram að ganga í það sinn og ekki
heldur þegar það var endurflutt í
tvígang á árunum 1979 og 1981, þá
er ekki hægt að horfa fram hjá
þeim áhrifum, sem það hefur haft.
Strax i samningunum 1976 var
samið um verðbætur á lífeyri
þannig að hann miðist við laun
eins og þau eru á hverjum tíma í
stað meðaltals launa siðustu 5 al-
manaksára. Við það batnaði hagur
lífeyrisþega verulega. Þetta sam-
komulag gilti í tvö ár, út árið 1977.
í sólstöðusamningunum 1977 var
samkomulagið framlengt um þrjú
ár, út árið 1980. Síðan var þetta
„En hvað tekur við
núna um áramótin?
Verða lögin framlengd
einu sinni enn til bráða-
birgða? Eða eiga lífeyr-
isþegar að þola eina kú-
vendinguna enn og nú
til hins verra? Er ekki
mái að linni og þessum
málum verði komið á
varanlegan grundvöll?“
samkomulag lögfest 1979 og renn-
ur út núna í árslok 1982.
En hvað tekur við núna um ára-
mótin? Verða lögin framlengd
einu sinni enn til bráðabirgða?
Eða eiga lífeyrisþegar að þola eina
kúvendinguna enn og nú til hins
verra? Er ekki mál að linni og
þessum málum verði komið á var-
anlegan grundvöll? Hvenær ætlar
löggjafinn að manna sig upp i að
finna framtíðarlausn á lífeyris-
málum þjóðarinnar? Búum við ís-
lendingar kannski við ljómandi
gott lífeyriskerfi eins og er? Nei,
alls ekki.
Við erum með ótrúlegan mýgrút
af reglum um lífeyri, þannig að
ekki má búast við því að neinn
skilji þær til hlítar. Það er ekki
gott þegar meginþorri lífeyrisþega
veit ekki með vissu, hvernig lífeyr-
ir hans er reiknaður. Við erum enn
með um 90 lífeyrissjóði, sem flest-
ir starfa eftir mismunandi regl-
um. Og svo erum við með umsjón-
arnefnd eftirlauna sem starfar
eftir mjög flóknum reglum (þær
eru fyrir sérfræðinga). Og ekki
skulum við gleyma Almanna-
tryggingunum sjálfum, sem veita
grunnlífeyri, tekjutryggingu,
heimilisuppbót o.s.frv. o.s.frv.
Þætti mér ekki skrítið, þó einhver
ætti rétt, sem hann veit ekki um.
Er ekki þörf á einföldun?
Misræmi er mikið á lífeyrisrétti
manna, sem jafnvel vinna sömu
störf. Opinberir starfsmenn geta
farið á eftirlaun við 65 ára aldur
eða jafnvel við 60 ára aldur og fá
þó miklu hærri lífeyri en aðrir,
Kvenfélagsformenn í Skagafírði.
lcelandReview
Hverfisgötu 54,101 Reykjavík. Sfmi 27622.
★ Nýrri áskrift 1983 fylgir
árgangur 1982 í kaup-
bæti, ef óskaö er. Gef-
andi greiöir aðeins
sendingarkostnaö.
★ Útgáfan sendir viötak-
anda jólakveöju í nafni
gefanda, honum aö
kostnaöarlausu.
★ Hvert nýtt hefti af lce-
land Review styrkir
tengslin viö vini í fjar-
lægö.
□ Undirritaður kaupir .... gjafaáskrift(ir) aö lceland Review 1983
og greiöir áskriftargjald kr. 335 pr. áskrift aö viöbættum send-
ingarkostnaöi kr. 60 pr. áskrift. Samt. kr. 395.
□ Árgangur 1982 veröi sendur ókeypis til viötakanda(enda) gegn
greiöslu sendingarkostnaöar, kr. 100 pr. áskrift.
Ofangreind gjöld eru í gildi til ársloka 1983. Áskrift öölast gildi
þegar greiösla berst.
Nafn áskrifanda
Sími
Heimilisfang
Nafn móttakanda
Heimilisfang
Nöfn annarra móttakenda fylgja meö á ööru blaði. Sendið til
lceland Review Pósthólf 93, 121 Reykjavík, eða hringið í síma
27622.
Dr. Pétur Blöndal
sem verða að gera sér 70 ára líf-
eyrisaldur að góðu. Sá réttur er
um 75% meira virði. Ekki eru al-
þingismenn eða ráðherrar verr
settir en opinberir starfsmenn því
þeir fleyta rjómann af lífeyris-
köku landsmanna. En svo eru
furðu mörg göt í þessu kerfi, enda
prjónað saman á samningafund-
um um nætur af aðilum vinnu-
markaðarins, sem að sjálfsögðu
hugsa um sína umbjóðendur en
ekki um aðra borgara þessa lands,
sem eru utan vinnumarkaðarins.
Aldraðar konur, slitnar af uppeldi
margra barna, sem þær hafa jafn-
vel staðið í einar, fá lítinn rétt í
núverandi kerfi, því þær hafa,
margar hverjar, ekki greitt í 10 ár
frá 55 ára aldri. Þó hafa þær lagt
grunninn að núverandi lífeyris-
kerfi með því að ala upp þá ein-
staklinga, sem nú borga til lífeyr-
iskerfisins.
En stærsti ljóðurinn á núver-
andi skipan lífeyrismála er þó sú
staðreynd að það fær ekki staðist
til langframa. Lífeyrissjóðirnir
lofa miklu meira en þeir geta stað-
ið við með núverandi iðgjaldi. Þeir
munu ekki geta greitt unga fólk-
inu lífeyri í þeim mæli, sem þeir
lofa núna. Þessvegna er bráð
nauðsyn á að sem fyrst komist á
ný skipan lífeyrismála, einföld,
réttlát og varanleg. Þessi atriði
eru öll fyrir hendi í ofangreindu
frumvarpi Guðmundar H. Garð-
arssonar um einn lífeyrissjóð fyrir
alla landsmenn.
Forsíða bókarinnar Ljóðnálar.
Fyrsta ljóðabók
sex barna móður
ÚT ER komið fjölritað ljóðakver
sem nefnist Ljóðnálar. I því eru
30 ljóð Kristjönu E. Guðmunds-
dóttur og gefur hún kverið út á
eigin kostnað. Hún tileinkar bók-
ina foreldrum sínum.
I fréttatilkynningu, sem fylgir
bókinni segir, að höfundur bók-
arinnar sé sex barna móðir, sem
eigi rætur sínar að rekja í sveit
við Breiðafjörð. Bera mörg ljóð-
anna það með sér. Ljóðnálar er
fyrsta bók höfundar.
Nú er
rétti tíminn
Fátt mun falla vinum og viöskiptamönnum erlendis betur en gjafaáskrift aö
lceland Review 1983. Þú losnar viö allt umstangiö. Útgáfan sendir fyrir þig
jólakveöjuna (gjafakort) og hvert nýtt hefti á næsta ári verður sem kveöja frá
þér (auk þess að flytja heilmikinn fróöleik um land og þjóð).
Fyrirhafnarlítið, hagkvæmt — og vel þegið af vinum
í fjarlægö. Láttu nú veröa af því.
Þeim fjölgar stööugt, sem láta lceland Review flytja kveöju sína
til vina um víöa veröld.