Morgunblaðið - 21.11.1984, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐID, MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 1984
Stjórnarandstaðan:
Komið aftan að launafólki
með gengisfellingunni
Utandagskrárumræða um
gengisfellinguna var í sam-
einuðu þingi í gær og var
boðaðri dagskrá frestað. Það
var Svavar Gestsson, formað-
ur Alþýðubandalagsins, sem
hóf umræðuna og lagði hann
áherslu á að með gengisfell-
ingunni hefðu kauphækkanir
nýgerða kjarasamninga verið
teknar aftur og meira en það.
Hornstein stjórnarstefnunn-
ar, fast gengi, sagði Svavar
ekki vera lengur fyrir hendi.
Svavar Gestsson gagnrýndi
harðlega að ríkisstjórnin skuli
ekki hafa tilkynnt um neinar
hliðarráðstafanir, samfara geng-
isfellingunni, sem hann sagði að
leysti engan vanda, og vitnaði til
ummæla forsætisráðherra um að
stjórnarstefnan hafi beðið
skipsbrot. Þetta er hefndarráð-
stöfun gegn verkalýðshreyfing-
unni og verið að sýna launafólki í
tvo heimana. Kaupmáttur launa
1985 verður að meðaltali lakari
en á fjórða ársfjórðungi 1983 og
verðbólga 25—30%.
Forsætisráðherra, Steingrímur
Hermannsson, benti á að í endur-
mati Þjóðhagsstofnunar á þjóð-
hagsáætlun kemur fram að þjóð-
arframleiðsla mun aðeins aukast
um 0,5% í stað 2%, sem dregur úr
svigrúmi til að treysta stöðu at-
vinnuveganna og bæta kjör
launafólks. Hliðaraðgerðir verða
gerðar, en þær verða kynntar
samhliða fjárlagafrumvarpinu.
Gengismunur verður ekki tekinn
af fiskvinnslunni og greiðslur úr
almannatryggingum verða aukn-
ar.
Steingrímur Hermannsson
Jón Baldvin Hannibalsson
Um takmörkun á verðhækkun-
um vöru og þjónustu sagði for-
sætisráðherra að verðlag hafi nú
verið gefið að verulegu leyti
frjálst, en reynt verði að sporna
við verðhækkunum á opinberri
þjónustu og á öðrum vörum sem
eru háðar verðlagsákvæðum.
Sá reiknaði kaupmáttarauki,
sem samið var um, skerðist, en
Kristín Ástgeirsdóttir
Svavar Gestsson
forsætisráðherra sagðist gera sér
vonir um að kaupmáttur versni
ekki á næsta ári. Verðbólga mun
taka mikið stökk upp á við og
verða á þriggja mánaða tímabili
33%, en ef litið er á 12 mánuði
25—30%. Það er von ríkisstjórn-
arinnar að hún fari hjaðnandi á
næsta ári og að skynsamlegri
samningar verði gerðir.
Jón Baldvin Hannibalsson,
formaður Alþýðuflokksins, tók
næstur til máls að sagði að frá
seinustu áramótum til 31. októ-
ber síðastliðinn hafi íslenska
krónan sigið um 11,3% að meðal-
tali og sé miðað við dollar um
17,6%. Samtals nemur því geng-
islækkunin það sem af er árinu
23,3% og 29,62% miðað við doll-
ar. Stefna ríkisstjórnarinnar beið
því skipbrot löngu áður en kjara-
samningarnir voru gerðir. Geng-
isfelling er viðurkenning ríkis-
stjórnarinnar á því að henni hef-
ur mistekist og nú stefnir í 4,6
milljarða króna viðskiptahalla.
Fjórðungur fyrirtækja í sjáv-
arútvegi eru sokkinn í skuldir og
það gerðist í tíð Steingríms Her-
mannssonar sem sjávarútvegs-
ráðherra. Gengislækkun þýðir að
vextir og afborganir munu hækka
meira en meðalafli togara. Það er
ekki ráðist að grunnvanda at-
vinnuveganna og á meðan því er
frestað er gengisfelling hagfræði-
leg heimska.
Kristín Ástgeirsdóttir, Kvenna-
lista, sagði það umhugsunarvert
að alltaf skuli vera gripið til
sömu úrræðanna og ráðist á
garðinn þar sem hann er lægstur.
Stefna ríkisstjórnarinnar er að-
eins að halda laununum niðri.
Kristófer Már Kristinsson,
Bandalagi jafnaðarmanna, lagði
áherslu á að gengisfellingin væri
ódrengileg gagnvart launafólki
og hefði verið drengilegra að af-
nema samningsrétt í haust.
Orsakanna er ekki að leita í
kjarasamningunum heldur hjá
hugmyndasnauðum kontóristum.
Eftir að Kristófer Már lauk
máli sínu var utandagskrárum-
ræðunni frestað.
„íslenzku þjóðarbúi
til verulegra hagsbóta“
Efri deild samþykkir álsamninginn:
— segir í áliti meirihluta iðnaðamefndar
— Ellefu með en fjórir á móti
Frumvarp iónaðarráðherra til staðfestingar á viðaukasamningi við Alu-
suisse, þ.e. um hækkað orkuverð og sátt um eldri deilumál, var samþykkt
í efri deild Alþingis í gærkveldi með II atkvæðum gegn fjórum; Hmm
þingmenn vóru fjarstaddir. Með frumvarpinu greiddu atkvæði allir
viðstaddir þingmenn stjórnarflokkanna, Framsóknarflokks og Sjálfstæð-
isflokks, og tveir þingmenn Bandalags jafnaðarmanna, Stefán Bene-
diktsson og Kolbrún Jónsdóttir. Gegn frumvarpi greiddu atkvæði við-
staddir þingmenn Alþýðubandalags, Alþýðuflokks og Samtaka um
kvennalista. Frumvarpið gengur nú til umfjöllunar f neðri deild þingsins.
Nefndarálit
Iðnaðarnefnd efri deildar, sem
fjallað hefur um frumvarp ráð-
herra að undanförnu, skilaði
fjórskiptu nefndaráliti:
• f fyrsta lagi frá meirihluta
nefndarinnar, sem skipaður er
Þorvaldi Garðari Kristjánssyni
(S), Davíð Aðalsteinssyni (F),
Birni Dagbjartssyni (S) og Agli
Jónssyni (S), sem taldi „samn-
inginn íslenzku þjóðarbúi til
verulegra hagsbóta”. Það „orki
ekki tvímælis að rétt sé að stað-
festa” hann. Þessvegna beri að
samþykka frumvarpið.
• í annan stað frá Magnúsi H.
Magnússyni, Alþýðuflokki, sem
telur samninginn fela í sér „tals
verða hækkun raforkuverðs
allra næstu ár“, en gagnrýnir
endurskoðunarákvæði og meinta
ónóga verðtryggingu, en líkleg
verðbólga í Bandaríkjunum geti
rýrt orkuverðið, sem miðað sé
við Bandaríkjadali, á komandi
árum. Hann leggur til að frum-
varpið verði fellt, en tekur fram,
að það sé skoðun flokks síns að
„nýta beri í vaxandi mæli þá
auðlind, sem í fallvötnum og
jarðhita felst, til að skjóta fleiri
styrkum stoðum undir efna-
hagslíf þjóðarinnar með marg-
breytilegum orkufrekum iðnaði
og stóriðju þar sem það á við“.
• í þriðja lagi frá Stefáni Bene-
diktssyni, Bandalagi jafnaðar-
manna, sem gagnrýnir sitthvað í
forsögu máls og meðferð. Hann
segir samninginn „ekki afrek en
áfanga“ og leggur til að frum-
varpið verði samþykkt.
• Loks er nefndarálit Skúla Al-
exanderssonar, Alþýðubanda-
lagi, sem gagnrýnir „syndakvitt-
un“ i eldri deilumálum, of lágt
orkuverð og of slök endurskoð-
unarákvæði, að hans dómi
• Kvennalistinn á ekki fulltrúa
í iðnaðarnefnd en talsmaður
hans við umræðu í þingdeildinni,
Kristín Ástgeirsdóttir, mælti
gegn frumvarpinu á svipuðum
forsendum og talsmenn Alþýðu-
bandalags.
Efnisatriði
samningsins
Meginatriði hins nýja samn-
ings varðar hækkun orkuverðs
til ÍSAL, sem verður „á bilinu
12,5 — 18,5 mill á kWst, en þaö
felur í sér tvöföldun til þreföld-
un á því verði sem nú mundi
gilda samkvæmt fyrri samningi.
Breytizt verðið innan þessara
marka í hlutfalli við álverð sam-
kvæmt fjórþættri viðmiðun þar
sem tillit er tekið bæði til verð-
skráningar á opnum markaði og
framleiðendaverðs til óháðs að-
ila“, eins og segir í greinargerð
meirihlutans. Endurskoða má
verð á fimm ára fresti. Iðnaðar-
ráðherra kvað hinn nýja samn-
ing, miðað við aöstæður eins og
þær nú eru, færa Landsvirkjun
400 þúsund króna daglegan
tekjuauka frá þeim tíma er Al-
þingi staðfesti hann.
Þá er gerð sátt í eldri deilu-
málum og greiði ÍSAL ríkis-
stjórninni þrjár milljónir banda-
ríkjadala, eða rúmar 100 m.kr., 1
sáttafé.
Loks er samið um nokkrar
breytingar á aðalsamningi og
aðstoðarsamningi, „til skýringar
varðandi sum þeirra atriða, sem
orðið hafa aðilum deiluefni".
Meðal annars er kveðið á um ár-
lega endurskoðun á reikningum
ÍSAL. Alusuisse er heimilt að
selja þriðja aðila, ef samþykk!
ríkisstjórnar íslands kemur til,
allt að 50% hlutabréfa, í stað
49% áður. Þetta atriði er talið
y;eta greitt fyrir hugsanlegri
stækkun bræðslunnar, en hvorki
er fullsamið um þá stækkun né
orkuverð til væntanlegrar
stækkunar, en hvort tveggja er
háð samþykkt Alþingis þegar
þar að kemur.

R
Guðmundur Einarsson Guðmundur Einarsson:
Stóriðja
stefna gær-
dagsins
Gegndarlausar fjár-
festingar í sjávarút-
vegi og landbúnaði
Á næstu 15 árum kemur fjöldi
ungmenna á vinnumarkað hér, lík-
lega 20 þúsund manns, sagði Guð-
mundur Einarsson (BJ) í þingræðu
um vantraust á ríkisstjórnina.
Störfum í sjávarútvegi og landbún-
aði muni fækka, jafnvel svo þús-
undum skiptir. Brýnt sé að mæta
fyrirsjáanlegri atvinnuþörf. „Það
þ*rf,“ sagði þingmaðurinn, „að
hyggja að ýmsum gömlum fyrir-
tækjarekstri og uppræta þar ýmis
rótgróin vandamál íslenzks þjóðar-
búskapar, sem eru m.a. fjáraustur
í ríkisrekin hallærisfyrirtæki,
glórulausar fjárfestingar í sjávar-
útvegi og landbúnaði, millifærslur
og ölmusugjafir".
Þingmaðurinn sagði kunnáttu-
menn telja að Vesturlönd muni
hafna stóriðjukostinum i síaukn-
um mæli og „snúa sér frekar að
nýtæknigreinum, eins og tölvu-
tækni, líftækni, fjarskiptatækni,
geimtækni o.þ.h. Þessi staðreynd
ætti að vera íslendingum til um-
hugsunar, sem um árabil hafa
fylgt þeirri stefnu, að nýting fall-
vatna til stóriðju væri eina von
þeirra til aukinnar farsældar. Á
Vesturlöndum er stóriðja að verða
stefna gærdagsins."
En hvað gerum við, spurði þing-
maðurinn: „Við erum á kafi í
gömlu iðnbyltingunni. Við erum
að skuldbreyta í landbúnaði og
sjávarútvegi svo að milljóna-
hundruðum skiptir:.. “
Stjómarframvarp:
Nýtt fisk-
verð nú þegar
1 Ijósi nýrra kjarasamninga hjá
meginþorra launþega telur ríkis-
stjórnin ekki óeðlilegt að nýtt verð-
tímabil á sjávarafla hefjist nú i
stað nk. áramóta. Sjávarútvegs-
ráðherra hefur lagt fram stjórnar-
frumvarp, sem kveður á um að
ákvæði til bráðabirgða bætist við
lög um Verðlagsráð sjávarútvegs-
ins, svohljóðandi:
„Verðlagsráð sjávarútvegsins
skal ákveða nýtt lágmarksverð á
öllum sjávarafla, er gildi fyrir
ímabilið 21. nóvember 1984 til 31.
áxúst 1985, með heimild til upp-
sagnar á verðtímabilinu, þó ekki
fyrr en frá 1. júní 1985 varðandi
fltwnci
mmmmmmm—mmmm—mmmmmmm