Morgunblaðið - 06.04.1986, Blaðsíða 50

í'r^r
FERÐASKRIFSTOFAN
tóÖ^tiNBLÁfiiö; SuMuDÁGm?é;AfóífL' ígáu
og Óiafía, en dóttir Ragnhildar og
Bjama var Kristín, kona d_r. Helga
Tómassonar yfírlæknis; Ólaf bú-
fræðing í Lindarbæ í Holtum. Kona
hans var Margrét Þórðardóttir.
Böm þeirra vom Ásgeir, bóndi í
Lindarbæ, Ólafur, bóndi í Lindarbæ,
Þórður og Ragnar hrl.; Ólaf Guð-
mund, bónda á Lundum. Kona hans
var Guðlaug Jónsdóttir.
Árið 1863 giftist Ragnhildur
seinni manni sínum, Ásgeiri Finn-
bogasyni, dannebrogsmanni og
bókbindara af ætt Teits vefara. Var
hann þá ekkjumaður, hafði átt þijú
böm með fyrri konu sinni, Sigríði,
dóttur síra Þorvalds Böðvarssonar.
Kristín dóttir þeirra var kona Láms-
ar Blöndals, sýslumanns á Komsá
og langamma mín. Ásgeir dmkkn-
aðiíLundahyl 1881.
Þau Ragnhildur og Ásgeir áttu
þessi böm: Oddnýju, er fór til
Kanada og giftist Hinrik Jónssyni
frá Melum, dóttir þeirra er Kristín
Ólafsson, kona Ragnars Ólafssonar
hrl.; Guðrúnu, er einnig fór til
Kanada og giftist Finni Jónssyni
frá Melum, bróður Hinriks, þeirra
sonur er Ragnar lögmaður í Kan-
ada; Sigríði, er giftist Jóni bónda
Tómassyni í Hjarðarholti. Þeirra
böm em Þorvaldur bóndi og oddviti
í Hjarðarholti, Áslaug kona Ingvars
Vilhjálmssonar, útgerðarmanns,
Ragnhildur kona Guðmundar Kr.
Guðmundssonar, glímukappa og
skrifstofustjóra, Asgeir bóndi á
Haugum og Elísabet kona Núma
Sigurðssonar.
Ólafur Guðmundur var skírður
við kistu föður síns og bar nafn
hans. Hins vegar gekk hann ávallt
undir Guðmundarnafninu og vissu
fáir af fyrra nafni hans.
Er Guðmundur hóf búskap á
Lundum mátti heita, að jörðin
Lundar væm litlu betri en ónumið
land. Tók Guðmundur til óspilltra
málanna um jarðabætur, og segir
Geir, að faðir sinn hafi sennilega
verið fyrsti bóndi á íslandi, sem
notaði gadavír, og áreiðanlega
fyrstur til þess að gera lokræsi með
hnaus í túni. Þá byggði Guðmundur
upp öll hús jarðarinnar. Öll böm
sín kostaði Guðmundur til sæmi-
legrar menntunar. Ritaði hann tals-
vert í blöð um framfarir í búnaði
og hafði mjög mikil afskipti af
verslunar- og atvinnumálum Borg-
arfjarðar. Var hann einlægur kaup-
félagamaður, og er að kreppti um
hag Kaupfélags Borgfirðinga var
hann manna harðastur baráttumað-
ur, bæði inn á við og út á við.
Hann var í stjóm K.B. frá stofnun
þess og til dauðadags og formaður
um margra ára skeið. Geir segir
um föður sinn:
„Guðmundur var til hinstu stund-
ar hinn óhagganlegi baráttumaður,
sem aldrei hnikaði frá settu marki.
Vissi að móðir náttúra er sá aðili,
er með aðstoð samvinnu og sam-
hjálpar mannanna deilir ijettlátast
gjöfum jarðar.“
Dóttursonur Guðmundar, Ólafur,
er nú kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Borgfirðinga.
Kona Guðmundar og móðir Geirs
var Guðlaug Jónsdóttir frá Melum
í Hrútafírði, af hinni kunnu Mela-
ætt.
Þeirra börn em: Sigurlaug f.
1890, d. 1971, gift Sverri bónda í
Hvammi í Norðurárdal, Gíslasonar,
þeirra börn Andrés, Vigdís, Ólafur,
Einar og Ásgeir; Ragnhildur f.
1891, gift Signrði bónda á Stafa-
felli í Lóni, Jónssonar prests þar,
en sr. Jón var bróðir Guðlaugar á
Lundum og Finns, þeirra böm:
Ásgeir, Nanna og Gunnlaugur;
Sigríður f. 1893 d. 1975, gift Krist-
jáni erindreka Jónssyni frá Garð-
stöðum, fóstursonur þeirra er Einar;
Ásgerður f. 1895 d. 1966, gift Jóni
Guðmundssyni skrifstofustjóra,
þeirra börn Ólafur og Solveig; Olaf-
ur f. 1897, d. 1920; Margrét f.
1900 gift Karli Halldórssyni, toll-
verði í Reykjavík, þeirra bam er
Guðlaug, og Geir, er hér er frá sagt.
Geir fæddist á Lundum 20. mars
1904. Hugur hans hneigðist til
mennta, enda var hann heilsuveill,
hjartveikur og kenndi sér þess
meins alla ævi og háði það honum
vemlega, meðan hann var bóndi.
Hann fór því í Flensborgarskóla og
lauk þaðan gagnfræðaprófí vorið
•rf
{ Geir Guðmundsson
Lundum -
Fæddur 20. mars 1904
Dáinn 21. mars 1986
Minningarorð
21. mars lést í Hrafnistu Geir
Guðmundsson, fyrrum bóndi á
Lundum í Stafholtstungum, 82ja
ára að aldri. Hann var kvæntur
Þórdísi Ólafsdóttur, en hún lést 15.
febrúar 1980. Útför Geirs fór fram
frá Fossvogskirkju 1. apríl og jarð-
söng síra Hjalti Guðmundsson,
dómkirkjuprestur.
Geir var síðasti bóndinn á Lund-
um af Lundaætt og hafði ættin þá
búið á Lundum í 190 ár. Var Geir
sjötti maður í beinan karllegg af
Ólafí himnasmið Jónssyni, lögréttu-
manni, er fæddur var 1713, en
fluttist að Lundum 1769. Bjó Ólafur
áður í Munaðamesi. Geir segir í
ættarsögu, er hann reit 1960 um
forfeður sína, að munnmæli hafí
verið um það í ættinni, að Ólafur
hafí fengið jörðina í brúðargjöf frá
Þorbimi Bjamasyni, lögréttumanni,
tengdaföður sínum, með því skilyrði
þó, að hann flytti ekki að Lundum
fyrr en að Þorbimi látnum, enda
gerir Ólafur það. Hins vegar telur
Geir, að jafnframt hafí verið gmnnt
á því góða milli Ólafs og Stafholts-
presta, en Munaðames var eign
kirkjunnar.
„Snemma bar á því, að Lunda-
menn væm litlir vinir kirkjunnar,
! enda hjelt kirkjan fast á sinni ver-
aldlegu aðstöðu, enda oft greindir
prestar og harðvítugir í Stafholti,"
og bætir Geir því við, að sennilega
hafí Ólafur verið búinn að fá nóg
af því að vera landseti Stafholts-
l prests.
Ólafur himnasmiður var smiður
góður, bæði á málma (silfur og
gull) og tré, og em til gripir eftir
- Minning
hann, og í grafskrift eftir hann er
sagt frá því, að hann hafí „rétt sínar
högu hendur að 5 guðshúsum".
„Síðustu ár sín var hann mikið
rúmliggjandi og stytti sjer þá stund-
ir með trjeskurði. Skar út meðal
annars tijelíkneski af öllum postul-
unum og festi á þil fyrir ofan rúm
sitt. Vom líkneski þessi svo leikföng
allra bama ættarinnar, sem ólust
upp á Lundum allt fram undir 1910,
að þá verandi bóndi Guðmundur
Ólafsson ljet þá síðustu, er ekki
vom orðnir nema 3 eftir, á Þjóð-
minjasafnið í Reykjavík. Ekki kann-
ast núverandi þjóðminjavörður (Dr.
Kristján Eldjám, innsk. mitt) neitt
við þessa hluti og em því líklega
glataðir."
Ólafur var eitt sinn spurður að
því, hvort hagleikur hans myndi
erfast. Hann svaraði því til, að sér
þætti ekki ólíklegt, að nafnar sínir
yrðu meira en banghagir. Hefur það
fylgt eftir.
Sonur Ólafs var Þorbjöm ríki, f.
1750 en dáinn á Lundum 1827.
Kona hans var Þórkatla, dóttir
Sigurðar íslandströlls.
Þorbjöm kom að góðu búi. Og
hann var fésýslumaður með af-
brigðum og auðgaðist mjög og átti
39 jarðir er hann dó. Hann þótti
harðdrægur í viðskiptum, „greindur
í besta lagi og flugmælskur, ef
hann vildi það við hafa“. Hann var
lögkænn, en Geir sagði „að lög-
kænska, þ.e. þægileg lögskýring
hefði frá fyrstu tíð verið höfuðein-
kenni Lundaættar".
„Hann tók gjama ull og annan
kaupeyri af landsetum sínum og
verslaði fyrir þá, en kaupmenn
þorðu ekki annað en láta Þorbjöm
ráða miklu nm verðið, því að hinn
auðuga stórbónda mátti ekki
sfyggja.“
„Þá er Þorbjöm hafði rekið þessi
viðskipti um hríð fyrir landseta sína,
spurði ónefndur vinur hans hann,
hvers vegna hann keypti ekki held-
ur ullina af körlunum fyrir lítið
verð og verslaði svo með hana upp
á eigin reikning.
Þá gaf Þorbjöm þetta fræga
svar, sem lifað hefur gegnum fjórar
kynslóðir niðja hans:
„Það er nú svo og það er nú
svo, jeg vil ekki að aðrir ijefletti
iandseta mína, skepnan mín“ en það
var orðtak hans.
Þessi viðskipti Þorbjamar em
fyrsti vottur um verslunarsamtök
bænda, sem jeg hefí sagnir af,“
segir Geir í frásögn sinni.
Þorbjöm sigldi til Kaupmanna-
hafnar að læra gullsmíði og var
þar, er Stmense var steypt 1772.
Segir Friðrik Eggerz í þætti af
Þorbirni, er birtist í Blöndu, að
Þorbirni hafí þá fénast vel „því að
sagt var að hann hefði ekki sett
sig úr færi, þá er mönnum að sögn
vom leyfðar gripdeildir í húsum
þeirra Brand og Stmense og hafí
Þorbjöm verið í þeim flokki, sem
gekk í herbergin."
Og víst er um það, að skatthol
mikið átti Geir, sem hann sagði,
að Þorbjöm hefði fengið þetta sinn
úr búi Struense. Hafí hann látið
20 landseta sína bera skattholið
heim frá Skipaskaga. Hefur það
síðan verið í ætt Lundamanna og
verður.
Einn sona Þorbjamar var Ólafur,
f. 1787, d. 1834, og tók hann við
búi föður síns. Kona hans var
Ragnhildur Hinriksdóttir frá Reykj-
um í Tungusveit, Eiríkssonar, lög-
réttumanns á Víðivöllum. Hann var
„friðsemdarmaður í góðum efnum,
en enginn auð- eða umbrotamaður
Eftir lát Ólafs bjó Ragnhildur
með ráðsmanni sínum, er Jón hét,
en giftist svo bústjóra sínum Áma
Jónssyni. Ámi var skartmaður og
giftist þrem sinnum ekkjum. Hann
þótti drykkfelldur og kvenhylli naut
hann, þótt enga afkomendur ætti
hann. Um búskap Áma segir í
Sýslumannaævum: „Eyddist þá
Lundaauður."
Fjórði Lundabóndinn var Ólafur
Ólafsson, f. 1829, d. 1861. Hann
tók við búskap á Lundum 1850 og
giftist 1853 bústýru sinni Ragnhildi
Olafsdóttur frá Bakkakoti (nú Hvít-
árbakka) í Bæjarsveit, Sigurðsson-
ar.
„Til er sú frásögn, að þegar
Ragnhildur var ráðskona hjá Ólafí,
hafí Ásgeir Finnbogason, þá giftur
bóndi á Lambastöðum við Seltjörn,
komið að Lundum og sagt í glettni
við Ólaf, er hann sá ráðskonuna:
„Þama er konuefnið þitt.“ „Og
seinni konan þín“ á Ólaftir að hafa
svarað. Þetta þóttu merkileg orða-
skipti síðar."
Ólafur og Ragnhildur áttu þtjú
börn er upp komust: Ragnhildi í
Engey, er átti fyrst Pétur Kristins-
son, en síðar Bjarna Magnússon.
Böm Ragnhildar og Péturs vom
Guðrún, amma mín, kona Benedikts
Sveinssonar, alþingisforseta, Ragn-
hildur í Háteigi, kona Halldórs Kr.
Þorsteinssonar, skipstjóra, Maren,
kona Baldurs Sveinssonar, ritstjóra,
ITALSKA RIVIERAN
Glæsileika Rivierunnar hafa aðrirj
staðir reynt að næla sér I með þvf aðj
fá nafnið að láni að sjálfsögðu tilj
þess að villa fólki sýn. En sam-
kvæmt Encyclopedia Brittanica eri
hin eina sanna Riviera ströndin milli [
La Spezia á Ítalíu og Cannes I Frakk-1
landi. Þar höfum vió þaö.
Verð frá kr. 23.000 i 3 vikur.
ÆVINTÝRA SIGLING
Gott tækifæri fyrir hresst fólk á öll-J
um aldri og áhugafólk um siglingar.f
19 dagar um borö í nýjum 32-36 feta
seglbátum (sem eru búnir öllum
þægindum) og síóan svifiö seglum
þöndum til Korsíku — Sardiníu — l
Elbu og aftur til Finale Ligure.
RIMINI
Ströndin á Rimini er ein af þeim|
allra bestu. Og skemmtanalífiö er
vió allra hæfi. Dansstaðir með lif-
andi tónlist eru vlða og urmull af >
diskótekum. Þeir sem ekki dansa
fara I tivoli, sirkus eða á hljómleika. r
Skoðunarferóir til Rómar, Flórens
og frírlkisins San Marinó, þar sem
allt er tollfrjálst.
Verð frá kr. 24.000 3 vikur./^JJ!/^
FRÁ KR. 23.000.- í 3 VIKUR
BERIÐ SAMAN OKKAR VERÐ OG ANNARRA
GARDAVATN
Hið undurfagra Gardavatn er staöurl
sem sló í gegn I fyrra. Kjörinn staöurl
fyrir þá sem vilja geta treyst þvl aðl
fá gott veður þegar þeir dvelja meö
fjölskyldunni I sumarhúsi. Fyrirj
jyngri kynslóöina, Gardaland einnl
! stærsti skemmtigaröur ítallu ogj
Caneva vatnsleikvöllurinn.
Verð frá kr. 28.200.
LUXUSLÍF Á SJÓ
Með hinu glæsilega griska skemmti-j
| feróaskipi La Palma. Siglt frá Fen-
eyjum suöur Adriahaf. Viókomu-I
ístaðir eru Aþena, Rhodos, KrítJ
Korfu og Dubrovnik. Um borö er|
m.a. næturklúbbur, diskótek, spila-
viti, sundlaug o.m.m.fl.
Verð frá kr. 48.500.
SIMI 2 97 40
OG 62 17 40
^HyTerra
LAUGAVEGI 28, 101 REYKJAVIK.
SIKILEY
j Sigling og dvöl í sérflokki. Gist áj
Hótel Silvanetta Palace i Milazzo.
Öll herbergi með loftkælingu. Frá-
bær aðstaða, einkaströnd, sund-
laug, tennisvellir, diskótek, sjóskiði,
árabátar, hraðbátar, o.fl. o.fl. ís-l
! lenskur fararstjóri. Fullt fæði.
Verð frá kr. 47.800 í 3 vikur. í
\T AL\A$££HOva
TIL PIETRA ER CA. 45 MIN. AKSTUR.
jLa Spezia
TÞietra ligure
rALASSIO
ÞAÐ ER VISSARA AÐ LATA BOKA SIG SEM FYRST
ÞVÍ ÞESSAR FERÐIR FARA FLJÓTT Á ÞESSU VERÐI.
STAÐFESTINGARGJALD MA AÐ SJALFSOGÐU GREIÐA MEÐ VISA EÐA EURO.