Morgunblaðið - 24.06.1995, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ1995 25
Konur
MIKIL umræða hefur verið um
jafnréttismál hér á landi í tengsL
um við nýafstaðnar kosningar. í
þessari umræðu varð afstaða
Sjálfstæðra kvenna sýnileg en
hreyfingin leggur fyrst og fremst
áherslu á að einstaklingsfrelsi sé
virt og konur og karlar séu jafn-
ingjar, sem beri rétt og skyldur
til jafns.
Jafnréttiskrafan hlýtur að
grundvallast á því að jafnhæfir
einstaklingar séu metnir að sömu
verðleikum, ekki að ákveðnir hóp-
ar séu teknir fram fyrir aðra,
hæfum einstaklingum er vart sómi
að sitja undir slíku. Þótt við teljum
kynjakvóta ekki heppilegustu leið-
ina til að ná fram jöfnuði, er ljóst
að þörf er á umbótum til að ná
fram jafnrétti og jafnlaunarétti.
Kynbundið launamisrétti virðist
regla fremur en undantekning á
íslenskum vinnumarkaði, þrátt
fyrir lögtöku ýmissa jafnréttislaga
og samþykkta á liðnum árum. Má
þar nefna lög um jafnrétti kvenna
og karla, nr. 65/1985, alþjóðasam-
Jafn réttur kynja hjá
ríki til launa í fæðingar-
orlofi er, að mati Helgu
Kiástj ánsdóttur og
Sigríðar Guðjónsdótt-
ur, ein forsenda þess
að launajafnrétti náist.
þykkt um jöfn laun karla og
kvenna fyrir jafnverðmæt störf,
sbr. auglýsingu 12/1958, laga um
launajöfnuð kvenna og karla, nr.
60/1961 o.fl. en lagasetning hefur
ekki skilað nægum árangri. Til
þess að löggjöfin verði virt og ás-
ættanleg framkvæmd náist, hljóta
forsvarsmenn og ráðamenn að
þurfa að breyta núverandi fram-
kvæmd við launamál og stöðuveit-
ingar. Viðhorfsbreytingar stjórn-
enda er þörf. Athugun sem Félags-
vísindastofnun Háskólans vann
fyrir Jafnréttisráð fyrr á þessu ári
leiddi í ljós að konur þurfa að
leggja meir á sig í starfi til að
hljóta sömu viðurkenningu og
karlar og að almennt er um lau-
namun að ræða milli kynjanna.
Eðlilegt er að skipun í ábyrgðar-
stöður þjóðfélagsins endurspegli
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
Morgunblabib
fæst á Kastrupflngvelli
og Rábhústorginu
Htur0utthlitMh
-kjarni málsins!
AÐSENDAR GREIIMAR
- á eigin verðleikum
sem best breidd þjóð-
arinnar, en til þess
þarf hlutur kvenna
að aukast. Ein sú
kerfisbreyting sem
við teljum að þurfi
að koma til í ríkis-
geiranum,eigi jafn-
frétti að nást, er jafn
réttur foreldra til
launa í fæðingaror-
lofí. Hjá ríki nær
réttur til launa í fæð-
ingarorlofi ekki til
karla. Þessi stað-
reynd leiðir til þess
að stjórnendum
Helga
Kristjánsdóttir
Sigríður
Guðjónsdóttir
hættir til að hugsa sig tvisvar um
við ráðningu. Við teljum að jafn
réttur kynja hjá ríki til launa í
fæðingarorlofí sé ein af forsendum
þess að launajafnrétti náist. Það
er tími til kominn að konur og
karlar vakni upp og horfist í augu
við að ekki er eðlilegt að ábyrgð
á börnum og heimili hvíli einungis
á herðum kvenna, þ.e. sem áskipuð
staða en ekki valkvæð. Þá er hlut-
verk karla sem fyrirvinnu heimilis-
ins ekki lengur raunhæft, þar sem
flest heimili eiga sér tvær fyrir-
vinnur. Meira öryggi er í fjárhags-
legri afkomu heimilis sem byggir
á framlagi tveRgja einstaklinga
og líklegt er að samverutími fjöl-
skyldunnar aukist með auknum
launajöfnuði.Jákvætt er að núver-
andi ríkisstjórn hefur það m.a. að
markmiði að endurskoða jafnrétt-
ismál, til dæmis er fjármálaráð-
herra að láta fara fram athugun
á hvernig staða kynja er hjá fjár-
málaráðuneyti og undirstofnunum
þess, með það að markmiði að
stuðla að auknum hlut kvenna.
Ekki er þó nægjanlegt að þessi
mál verði aðeins endurskoðuð hjá
ríki. Viðhorfsbreyting þarf einnig
að verða á einkamarkaði, þannig
að konur fái að sanna sig - á eig-
in verðleikum.
Helga Kristjánsdóttir er
hagfræðingur og Sigríður
Guðjónsdóttir er
lögfræðingur.
/
runnar
La ftre
Skrautrunna

Harðgerðar, stórar og fallegar plöntur
eru aðalsmerki okkar.
DORNRÓS.
(Rosa acicularis 'Dornroschen')
Utbreiddasta stilkrósin. Blómstrar vel og getur iifað í
mörg ár á hlýjum og sólríkum vaxtarstað.
ÚLFAREYNIR. (Sorbus hostil)
Úlfareynir er margstofna tré eða stórvaxinn runni sem
blómstrar bleikum blómum í júní og er með stór, rauð
ber á haustin. Berin eru vel æt og mjög góð í sultu.
Tréð er harðgert en þolir illa sjávarseltu.
ILMBJÖRK EÐA BIRKI. (Betula pubescens)
Birki er íslenskt tré sem er mjög breytilegt eftír lands-
hlutum, oft kræklótt. Vinsælt garðtré og notað í lim-
gerði. Gróðrarstöðin Mörk tekur virkan þátt í verkefni
um kynbætur á birki í samstarfi við vísindastofnanir
og þegar hefur náðst umtalsverður árangur í frærækt.
• Lauftré, skrautrunnar og barrtré í miklu úrvali.
FJALLAGULLREGN. (Laburnum alpinum)
Heimkynni fjallagullregns er í ijöllum Suður Evrópu.
Það er lítið tré sem með aldrinum verður alsetíö gulum
biómklösum í júni-júlí. Aidinin sem eru smábaunir eru
eitruð. Það kýs frekar að vaxa í þurrum sendnum
jarðvegi og er þá aiiharðgert.
GEISLASÓPUR. (Cytisus purgans)
Vex í Suður-Frakklandi og á Spáni og hefur náð
miklum vinsældum hér vegna blómfegurðar.
Blómstrar í júní-júlí og vex best í sendnum jarðvegi.
Góðar skógarplöntur á einstaklega hagstæðu verði.
• Ráðleggjum um plöntuval.
• Sendum plöntur
hvert á land sem er.
• Gerum ræktunarsamninga
til lengri tíma.
• Biðjið um vandaðan garð-
ræktarbækling með plöntulista.
Nú er komið þriðja veggspjaldið með myndum
og upplýsingum um tré og runna.
k SÆKIÐ SUMARID TIL OKKAR
2 „ GRÓDRARSTÖÐIN
Moiik
8TJÖRNUGKÓF tti, SÍMl S8t 4288
DVERGFURA. (Pinus mugo pumilio).
Kemur frá Suðaustur-Evrópu og er ein af vinsælustu
furutegundum í görðum um alla Evrópu og Norður-
Ameríku. Hún er runnakennd og þolir vel klippingu
og þrífet vel í mögrum og þurrum jarðvegi.
Gfsli B.