Morgunblaðið - 30.11.1995, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fá aðstoð í greiðsluerfiðleikum en áfram með of háa greiðsiubyrði
Skipting skulda þeirra sem sóttu um greiðsluerfiðleíkaián
Meðalupphæðir í þús. kr.
■— ' Byggmgarsj. Lán tll ríkisins íbúðakaupa úr... Eftirst- Vanskil Húsbréfadeild Eftirst. Vanskil Byggingarsj. verkamanna Eftirst Vanskil Bankalán Eftirst. Vanskii Lífeyrissjóðs- !án Eftirst. Vanskii Annað Eftirst. Vanskil Samtals Eftirst. Vanskil Heildar- skuldir Heildar- iaun Hiutfali, Skuidir/ laun*
Húsbréfadeild 900 150 3.650 500 0 0 1.050 250 600 100 250 50 6.450 1.050 7.500 2.100 3,6
Byggingarsj. ríkisins 2.750 350 0 0 0 0 950 200 850 100 100 50 4.650 700 3.950 1.840 2,9
Byggingarsj. verkamanna 100 0 0 0 5.950 450 900 200 250 50 200 100 7.400 800 8.200 1.660 4,9
* Ekki er talið heppilegt að íbúðarkaupandi skuldi meira en sem nemur tvöföldum árslaunum.
Uggvænleg skuldasöfnun
Rekstrarstjórí Húsnæðisstofnunar telur að
aðstoð við fólk í greiðsluerfíðleikum hafí
hjálpað mörgum að brúa bil vegna tímabund-
innar tekjulækkunar og að losa sig út úr
erfiðleikunum með sölu eigna.
Bretland
Skæðari
flensa þar
en hér
ÍSLENDINGAR þurfa ekki að ótt-
ast sérstaklega inflúensufaraldur í
Bretlandi enda er inflúensan sú
sama og gengur hér á landi að sögn
Matthíasar Halldórssonar aðstoðar-
landlæknis.
Inflúensa hefur gengið í Bret-
landi síðustu vikurnar og hefur hún
verið sérstaklega skæð í miðhéruð-
um Englands. Matthías sagðist ekki
hafa neinar upplýsingar frá Alþjóða
heilbrigðismálastofnuninni um að
inflúensan í Bretlandi væri á ein-
hvern hátt sérstök. Hún væri af
A-stofni eða sú sama og gengi hér.
Hún gæti þó komið harðar niður í
Bretlandi því heilbrigðisástandið
væri víða ekki eins gott og hér og
færri væru bólusettir.
Matthías sagði að íslendingar
væru nálægt því að eiga heimsmet
í bólusetningum. Fjörutíu þúsund
íslendingar hefðu verið sprautaðir
við inflúensu í fyrra og fjöldinn
væri líklega svipaður í ár. Bólusetn-
ing gerði lítið gagn eftir að inflúens-
an væri farin að ganga eins og nú.
Helstu einkenni inflúensu eru
þúrr hósti, hiti, höfuðverkur og
beinverkir. Oft Ieggst fólk í viku
eða svo en eldra fólk og veikbyggð-
ir getur veikst verr.
--------------
Leiðrétting
vegna fréttar
um kjaramál
MISSKILNINGUR varð I samtali
blaðamanns við Davíð Oddsson um
kjaramál í blaðinu í gær. Um var
að ræða að ASÍ myndi bera fyrir
sig að yfirlýsing ríkisstjórnarinnar
stæðist ekki í launanefnd og sagði
forsætisráðherra að það væri fyrir-
sláttur, en ekki hugmyndir VSI um
að vísa málinu til félagsdóms yrði
kjarasamningum sagt upp. Eins og
fram kom í frétt Morgunblaðsins í
gær sagði Davíð að staðið hefði
verið við yfirlýsingu ríkisstjómar-
innar, sem gefin var í tengslum við
gerð kjarasamninga í febrúar.
„ÞAÐ ER meginniðurstaða mín að
með skuldbreytingum er hægt að
koma til aðstoðar nokkuð stórum
hluta þeirra lántakenda sem lent
hafa í greiðsluerfiðleikum vegna
tekjuskerðingar," segir Grétar J.
Guðmundsson, rekstrarstjóri Hús-
næðisstofnunar ríkisins, í samtali
við Morgunblaðið. Hann tók saman
greinargerð og lagði mat á aðstoð
sem lánastofnanir hafa undanfarin
tvö ár veitt íbúðakaupendum sem
lent hafa í greiðsluerfiðleikum. í
skýrslunni kemur einnig fram að
margir umsækjendur skulda gríðar-
lega mikið vegna íbúðarkaupa og
eru með mikið í vanskilum.
Brúar bil
Grétar segir að það veki vissu-
lega athygli, eins og bent var á í
frétt hér í blaðinu í gær, hvað hátt
hlutfall þeirra sem fá aðstoð séu
áfram með allt of mikla greiðslu-
byrði. Fram kemur í skýrslunni að
aðeins 42% umsækjenda koma
greiðslubyrði sinni niður fyrir 30%
af tekjum fyrir skatta en 58% -
þar með talinn sá þriðjungur um-
sækjenda sem ekki uppfyllir skil-
yrði um lán - á áfram að greiða
íánardrottnum sínum meira en
þriðjung launa sinna í hveijum
mánuði. Segir Grétar að þessa nið-
urstöðu verði þó að skoða út frá
því að aðstoðin hafi beinst sérstak-
lega að þeim sem orðið hefðu fyrir
tekjuskerðingu, til dæmis vegna
atvinnumissis eða launalækkunar.
„Þó greiðslubyrðin sé áfram of
há, hefur aðstoðin verið veitt á þeim
forsendum að verið sé að brúa bil
þar til tekjur aukist á ný eða að
fólk fái svigrúm til að selja hús-
næðið,“ segir Grétar og bendir á
að stórum hluta þeirra sem fá að-
stoð sé ráðlagt að selja. Erfitt sé
að selja íbúð á fijálsum markaði
eða jafnvel útilokað ef áhvílandi lán
eru í vanskilum.
„Svona víðtæk aðstoð gerir fólki
oft á tíðum kleift að bíða launa-
hækkunar eða losa sig við hús-
næði. Það er því niðurstaða mín að
líklegt sé að aðstoðin hafi þrátt
fyrir allt skilað nokkuð góðum ár-
angri.“ Hann segir að ekki sé hægt
að segja til um endanlega niður-
stöðu bví lítið megi bregða út af
hjá þessum fjölskyldum til að illa
fari.
Milljón í vanskilum
í greinargerð Grétars kemur
fram að margir þeirra sem sótt
hafa um aðstoð skulda mjög mikið,
eru með erfiða greiðslubyrði og
mikið í vanskilum. í könnun sem
Grétar gerði á högum 275 umsækj-
enda sem fengu afgreiðslu hjá Hús-
næðisstofnun fyrstu fimm mánuði
þessa árs kemur þetta skýrt fram.
Sem dæmi má nefna að meðal-
skuld umsækjanda sem fengið hafði
húsbréf til að kaupa íbúð var 7,5
milljónir, að meðtöldum eldri hús-
næðislánum, bankalánum, lífeyris-
sjóðslánum ofl., og þar af var lið-
lega ein milljón í vanskilum. Meðal-
skuld þeirra sem fengu lán hjá
Byggingarsjóði ríkisins er 5,3 millj-
ónir kr. og vanskil 700 þúsund.
Meðalskuld fólks sem fékk lán
úr Byggingarsjóði verkamanna er
8,2 milljónir og þar af vanskil 800
þúsund. Grétar segir að íjöldi um-
sókna eftir húsnæðislánakerfum
bendi til þess að vandi íbúðaeigenda
sé á vissan hátt óháður því húsnæð-
islánakerfi sem í boði er. Vandi
þeirra sem hafa eingöngu fengið lán
úr Byggingarsjóði ríkisins sé svip-
aður og vandi þeirra sem fengið
hafa húsbréfalán.
Fram kemur að greiðslubyrði
þeirra sem sótt hafa um aðstoð
vegna greiðsluerfiðleika hjá Hús-
næðisstofnun er alla jafna þannig
samsett, að innan við helmingur
hennar stafar af lánum viðkomandi
hjá stofnuninni. Sem dæmi bendir
Grétar á að greiðslubyrði hjóna eða
sambýlisfólks, sem fengu húsbréfa-
lán til kaupa á íbúð og yfirtóku lán
úr Byggingasjóði ríkisins. Telur
hann að greiðslubyrði þeirra geti
verið um 82 þúsund krónur á mán-
uði að jafnaði en hafa ber í huga
að uppsöfnuð vanskil eru ekki talin
með. Af þessari greiðslubyrði eru
29 þúsund vegna lána hjá Hús-
næðisstofnun en meirihlutinn vegna
bankalána, lífeyrissjóðslána og ann-
arra húsnæðisskulda..
Skuldir tvöfalt hærri
en mælt er með
Skuldir umsækjenda eru í flest-
um tilvikum þre- til fimmföld árs-
Iaun þeirra, ef marka má meðaltals-
tölur. Grétar J. Guðmundsson
minnir í þessu sambandi á þá þu-
malfingursreglu sem oft er notuð
við ráðgjafarstörf, að íbúðakaup-
endur miði við að skulda ekki meira
en sem nemur tvöföldum árslaunum
sínum. Miðað við þetta eru skuldir
þeirra sem sóttu um aðstoð gjarnan
tvöfalt hærri en ráðlegt er. Hæstar
eru skuldirnar, miðað við laun, hjá
þeim sem fengið hafa lán úr Bygg-
ingasjóði verkamanna til kaupa á
félagslegum íbúðum en hlutfalls-
lega lægstar hjá þeim sem fengu
almennt húsnæðislán úr Bygginga-
sjóði ríkisins, fyrir daga húsbréfa-
kerfisins.
Grétar segir í samtali við Morg-
unblaðið að það sé uggvænlegt hvað
fólk skuldi mikið en bendir jafn-
framt á að könnunin byggi á úrtaki
verst setta fólksins, þess sem sé
komið í vandræði. Hann bendir
einnig á að þriðjungi umsækjenda
hafi verið synjað um greiðsluerfið-
leikalán vegna þess að staða þess
hafi verið orðin svo slæm að ekki
var talið mögulegt að aðstoða það.
FASTEIGNA
MARKAÐURINN HF
ÓÐINSGÓTU4. SÍMAR 551-1540, 552-1700, FAX 562-0540
Félag íslenskra flugumferðarstjóra
auglýsir til sölu eftirtaldar eignir:
Félagsheimili
á Grensásvegi 16
2. hæð, 87,7 fm að stærð. Húsnæðið er salur með
skrifstofuaðstöðu og snyrtingu. Góð aðkoma og inn-
koma frá bílastæðum.
Sumarhús í Aðaldal,
S-Þingeyjarsýslu
Húsið er 38,2 fm að stærð og er staðsett á fallegum
stað nærri Laxá.
Sumarhús íÚthlíð
í Biskupstungnahreppi
Húsið er 68,9 fm að stærð og ailt hið vandaðasta og
stendur á fallegum stað með miklu útsýni. Heitt vatn,
heitur pottur og góð sóiverönd.
Kauptilboð óskast í framangreindar eignir.
Allar nánari upplýsingar á skrifstofu okkar.
Jón Guómundsson, sölusljóri, lögg. lasteignasali. Ólafur Slefánsson, viösk.fr. og lögg. fasteignasali
I FASTEIGNAMARKAÐURINN HF
Sendiherra íslands hitti forsætisráðherra Neðra-Saxlands
Lýsti ánægju með
eignaraðild Samheija
INGIMUNDUR Sigfússon, sendi-
herra íslands í Þýskalandi, átti í
gær fund í Hannover með Gerhard
Schröder, forsætisráðherra Neðra-
Saxlands.
Ingimundur segir að ríkisstjórn
Neðra-Saxlands hafi komið þó
nokkuð við sögu er viðræður stóðu
yfir um kaup Samheija á Akureyri
á helmingshlut í fyrirtækinu De-
utsche Fischfang Union en það hef-
ur bækistöðvar í borginni Cuxhaven
í Neðra-Saxlandi. „Við ræddum þau
mál og lét Schröder í Ijós mikla
ánægju með að íslendingar væru
komnir inn í fyrirtækið og ég fann
greinilega að hann var sannfærður
um að það væri mjög af hinu góða.“
Schröder lýsti á fundinum yfir
áhuga á því að koma til íslands á
næsta ári, meðal annars til að heim-
sækja Samheija. „Hann hefur mik-
inn áhuga á íslandi og lét í ljós
einlægan áhuga á að koma. Fjöl-
skyldan á íslenskan hest og sagðist
hann jafnvel hafa áhuga á að koma
til íslands í frí. Hann er áhugasam-
INGIMUNDUR Sigfússon sendiherra ræðir við Gerhard
Schröder, forsætisráðherra Neðra-Saxlands.
Reuter.
ur um land og þjóð og ég hafði
mikla ánægju af að hitta hann og
finna þennan einlæga áhuga og
velvild í garð íslendinga,“ sagði
Ingimundur.
Einnig var á fundinum rætt um
stöðuna í þýskum stjórnmálum og
þá ekki síst innan Jafnaðarmanna-
flokksins, þar sem nýlega urðu for-
mannsskipti. Schröder er einn helsti
leiðtogi þýskra jafnaðarmanna.
Með Ingimundi á fundinum var
Wolf Grútter, ræðismaður Islands
í Hannover.
>
>
>
>
>
I
I
I
I
I
I
i
I
/
1