Morgunblaðið - 30.11.1995, Blaðsíða 46

46 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
HALLSTEINN
SVEINSSON
Hallsteinn
Sveinsson fædd-
ist á Kolsstöðum í
Miðdölum í Dala-
sýslu 7. júlí 1903.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Akraness 21.
nóvember síðastlið-
inn, 92 ára að aldri.
Foreldrar hans
voru Sveinn Finns-
son frá Háafelli í
Miðdölum, bóndi á
Kolsstöðum og í
Eskiholti í Borgar-
hreppi og kona
hans Helga Ey-
steinsdóttir, ættuð úr Borgar-
firði. Systkini hans voru Þórdís,
f. 1884, d. 1975, Eysteinn f.
1886, d. 1915, Finnur, f. 1887,
d. 1982, Bjarni f. 1890, d. 1976,
Ásmundur f. 1893, d. 1982, Ingi-
björg, f. 1895, d. 1989, Bene-
dikt, f. 1898, d. 1967,
Anna, f. 1901, d.
1994. Eftirlifandi
systkini eru Sigurð-
ur, f. 1904, og Þor-
gerður, f. 1907, Hall-
steinn flutti 1925
ásamt foreldrum og
systkinum frá Kols-
stöðum að Eskiholti
í Borgarhreppi.
Hann stundaði smíð-
ar við húsbyggingar
og fleira bæði, í Döl-
unum og Borgar-
firði. Bjó hann í
Reykjavík og vann
þar við smíðar til 1971. Síðustu
æviárin dvaldi hann á Dvalar-
heimili aldraðra í Borgarnesi.
Útför Hallsteins fer fram frá
Borgarneskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14. Jarðsett
verður á Borg.
SÍÐUSTU daga frá því elskulegur
föðurbróðir og vinur, Hallsteinn
Sveinsson, lést, hafa ýmsar hugsan-
ir og myndir sótt á hugann. Lítil
stúlka að leika sér að stafakubbum,
sem Halli frændi smíðaði og nú
hafa gengið að erfðum í þijá ætt-
liði. Halli að hjálpa bróður sínum,
myndhöggvaranum í Kúlunni, alltaf
reiðubúinn að rétta hjálparhönd,
hvemig sem á stóð. Halli að ræða
við mágkonu sína, um skálar og ílát,
sem hún vildi fá hann til að smíða
og hún málaði síðan. Alltaf var þessi
maður jafn elskulegur og tilbúinn
að hjálpa og aðstoða fjölskylduna í’
Sigtúninu. Þökk sé honum.
Síðar á ævinni heimsóttum við
Halla frænda í vinnustofuna á Upp-
landinu. Þar var ævintýraheimur.
Málverk eftir marga þekktustu
listamenn þjóðarinnar uppi um alla
veggi og jafnvel á gólfínu innan
um einföld húsgögnin. Það var
myndlistin, sem átti hug hans allan.
Veraldlegir hlutir skiptu ekki máli.
Hallsteinn vann í mörg ár við að
smíða ramma fyrir listamenn, en
þeir voru ekki alltaf fjáðir og vildu
borga fyrir vinnuna með listaverk-
um. Oft leyfðu þeir honum sjálfum
að velja verkin, sem hann fékk að
verklaunum og listrænn smekkur
Hallsteins og næmi hans á myndlist
voru slík að hann valdi alltaf bestu
myndimar.
Að sitja í vinnustofunni hjá Halla
og spjalla við hann um listir eða
hvaðeina milli himins og jarðar var
sérstök lífsreynsla. Þó að hann
væri ekki mælskumaður, hafði hann
þann eiginleika að geta komið
mönnum á óvart með hnyttnum
athugasemdum. Glettni hans og
stríðni, sem aldrei varð illkvittni,
voru eiginleikar, sem voru ríkir í
fari hans.
Hallsteinn var róttækur að lífs-
skoðun og skipaði sér í hóp þeirra,
sem vildu skapa betra og réttlátara
þjóðfélag, þar sem hagur vinnandi
stétta væri í fyrirúmi. Hann tók
afstöðu með lítilmögnum þjóðfé-
lagsins og lifði jafnan samkvæmt
því.
Halli var ekki hávær maður, við
sáum hann aldrei reiðast og var
hann þó engan veginn skaplaus, en
honum gat sárnað, teldi hann sér
misboðið eða sig órétti beittan.
Manni leið alltaf vel í návist þessa
einlæga geðprúða manns.
Á seinni árum leituðu oft á hann
hugsanir um tilgang lífsins og hvað
tæki við að því loknu. Hann var
leitandi sál, en hann flíkaði ekki
trúarskóðunum, þær voru fyrir
hann sjálfan.
Eftir að Hallsteinn fluttist í Borg-
ames kom hann stundum til
Reykjavíkur til þess að heimsækja
frændfólkið og kíkja á listina í leið-
inni. Þá gisti hann oft hjá okkur.
Við sjáum hann ljóslifandi fyrir
okkur þar sem hann situr í sófanum
með lítinn strák við hliðina á sér
að teikna eða búa til eitthvað úr
pappír eða bara að spjalla um lífið
og tilveruna. Milli gamla mannsins
og barnsins ríkir sérstakt trúnaðar-
samband, traust og gagnkvæm
virðing. Þeir eru vinir og skilja hvor
annan. Þannig var Halli frændi.
Við hjónin og synir okkar söknum
góðs vinar.
Ásdis Ásmundsdóttir,
Helgi E. Helgason.
Þegar fréttin barst um andlát
móðurbróður okkar, reikaði hugur-
inn ósjálfrátt til bernskuáranna. Því
háttaði þannig til að Halli, eins og
hann var alltaf kallaður, var einn
af heimilismönnum á bernskuheim-
ili okkar. Þar tók hann þátt í að
byggja hús við Seljalandsveg nr.
15, með foreldrum okkar. Hann
hafði þar smíðastofu og eitt her-
bergi. Þar var fyrsti leikvettvangur
okkar, þar sem við máttum föndra
með spýtukubba og annað, sem til
féll og Halli hafði auga með okkur
og gætti af sinni einstöku góð-
mennsku og kærleik. Hann átti org-
el í herbergi sínu og þar fóru fram
okkar fyrstu tilraunir til hljóðfæra-
leiks.
Þegar leið að fermingu okkar
eldri systkinanna og þrengdist um
á heimilinu fór Halli að huga að
flutningi í sitt eigið húsnæði og það
varð úr að hann festi kaup á „Upp-
landinu", en það var lítið einbýlis-
hús, sem hann nefndi svo og stóð
við gamla Háaleitisveginn ofan við
þar sem nú er Síðúmúli. Halli réðst
fljótlega í að stækka þetta hús og
skapa sér vinnuaðstöðu og tókst
það þrátt fyrir alvarleg veikinda-
áföll. Þarna vorum við tíðir gestir
og gaman var að fylgjast með því,
sem Halli var að smíða, en nú voru
það aðallega málverkarammar. Á
þessum árum leituðu til hans marg-
ir listmálarar, bæði þekktir og líka
aðrir, sem þá voru ungir og upp-
rennandi. Þá var oft mikið spáð og
spekúlerað í gæðum málverkanna.
Greiðslur í reiðufé fyrir ramma-
smíði þessa voru stundum fátæk-
legar, en í staðinn fékk hann oft
greitt með málverkum, auk þess
sem hann keypti sjálfur. Hann
minntist þess í viðtali eitt sinn að
meðal þeirra fyrstu, sem hann
rammaði inn fyrir hefðu verið Jó-
hannes Jóhannesson og Þorvaldur
Skúlason.
Á þennan hátt tókst honum með
tímanum að eignast mikið safn
málverka. Þetta málverkasafn gaf
hann síðan til Borgarneshrepps og
braut þar með blað í menningarsögu
þess byggðarlags. Þetta varð stofn
Listasafns Borgamess. í virðingar-
skyni við Hallstein sér Listasafnið
um útför hans.
Hallsteinn flutti ungur að árum
ásamt fjölskyldu sinni frá Kolsstöð-
um í Miðdölum að Eskiholti í
Borgarhreppi og hafði hann ávallt
sterkar taugar þangað. Hann dvaldi
síðustu æviár sín í Dvalarheimili
aldraðra í Borgarnesi þar sem hann
naut hlýju og góðrar umönnunar
og viljum við fyrir það hér með
þakka.
Með þessum fátæklegu orðum
viljum við ásamt móður okkar
þakka honum einstök kynni og þau
góðu áhrif, sem hann hafði á líf
okkar.
Helga, Jón og Sigríður.
Halli, en hann var oftast nefndur
það, flytur að Eskiholti í Borgar-
hreppi með foreldrum sínum og
systkinum árið 1925. BræðurHalla,
Bjami og Finnur, bjuggu áfram í
Eskiholti og var Halli i vinnu-
mennsku hjá þeim fyrstu árin. Hann
vann einnig í smíðavinnu á bæjum
í sýslunni. Þar til hann flytur til
Reykjavíkur og sest að hjá Þor-
gerði systur sinni og Sveini Jóns-
syni manni hennar. Halli er hjá
þeim þar til hann kaupir Háaleitis-
braut 45, sem hann nefndi Uppland.
Mér er svo í minni þegar ég var
bam og Halli spilaði á orgelið og
þá var oft glatt og mikið sungið í
stofunni heima í Eskiholti. Hann
hafði sérstakt lundarfar, alltaf lá
vel á Halla, hann var mjög barngóð-
ur og hændust öll börn að honum,
og áttum við systkinabörnin hug
hans allan fram á síðasta dag. Ég
fann það best er ég sat hjá honum
á sjúkrahúsinu síðustu dagana áður
en hann lést.
Árið 1973 verður breyting í lífi
Hallsteins, þá flyst hann á Dvalar-
heimili aldraðra í Borgarnesi. Og
fékk þar aðstöðu við smíðar og
stytti það honum mikið stundimar.
hann rammaði inn myndir, smíðaði
aska, kistur, borð og ýmislegt fleira.
Eftir að Halli flutti í Borgarnes
varð meiri samgangur á milli hans
og minnar fjölskyldu. Og var aíltaf
mikil tilhlökkun hjá börnunum mín-
um þegar átti að heimsækja Halla.
Við vomm ekki meira en sest niður
þegar spurt var hvort ekki ætti að
fara í smíðaherbergið. Og vom þau
oft leyst út með gjöfum eftir hann.
Ég gleðst yfír því sem ég á í
minningunni um Hallstein.
Far þú í friði,
friður Guðs þig biessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Helga Sólveig Bjarnadóttir
og fjölskyldur.
Halli frændi var einstakur og
sérstæður maður. Alla mína tíð
hefur hann verið nálægur, hluti af
fjölskyldunni. Tengdur öllu mínu
fólki frá Eskiholti, nánast öllum
afkomendum systkina sinna og
miklu fleirum. Énda komu margir
til að samgleðjast Halla þegar hann
varð níræður. Honum var haldin
góð veisla. í minningu flestra var
Halli alltaf eins í útliti. Grannholda,
augun tær, glott á vör, stórt nef
fyrir neftóbakið og hendurnar
beinaberar.
Pabbi hefur sagt mér frá þeirra
fyrstu kynnum. Þegar Halli og Stjáni
lögðu sitt af mörkum við byggingu
Svalbarðs 3. Halli hafði einstaka
nærvem og húmor. Var yfírleitt
ekki fyrstur til máls. Beið, leyfði
öðmm að tjá sig. Dró þá oft ,jáið“.
Fékk meira að heyra. Laumaði inn
gullmolum. Augun vom full af
glettni og það var stutt í hláturinn.
Þær bernskuminningar sem ég á
frá fyrstu kynnum við Halla eru
mjög sterkar. Ætli það hafi ekki
verið þegar ég er þriggja ára. Það
var farið nokkuð reglulega að Upp-
landi. Þar bjó Halli og var með sína
vinnustofu. Þetta var ævintýra-
heimur fyrir lítinn mann, sem þurfti
að koma við allt og fará hratt yfir.
Halli horfði á og hló og sagði svo:
„Þú er bölvaður pikkari strákur."
Og ég fékk að vera áfram pikkari,
bara ef ég færi mér ekki að voða.
Síðan hefur Halli eflaust tekið í
nefið og sest við orgelið. Halli hafði
djúpan skilning á listum og var
sjálfur mikill listamaður. Af hóg-
værð sinni og lítillæti þá hélt hann
því aldrei á loft, heldur reyndi að
styðja sem best við þá listamenn
sem leituðu til hans. Hann ramm-
aði inn mikið af myndum og gaf
þannig mörgum myndum sína réttu
og endanlegu umgjörð. í stað þess
að ganga hart eftir greiðslum, fékk
hann myndir fyrir vinnu sína. Hann
gaf þær flestar til Borgarness þeg-
ar hann fór á dvalarheimilið þar.
Halli varð snemma líkamlega
veikur, en sálarlega sterkur. Hann
varð að stilla framkvæmdagleðina
og allt sitt lífshlaup í samræmi við
það, Sem krakka fannst mér alltaf
skrítið að Halli væri ekki giftur,
svona góður maðurinn. Hann svar-
aði alltaf: „Ég hef sloppið," eða:
í
v
i
í
c
%
<
<
(
I
(
+ Sigríður Guð-
mundsdóttir
fæddist 4. febrúar
1914 á Litlu-Lönd-
um í Vestmannaeyj-
um. Hún lést á Borg-
arspítalanum 22.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Guðmundur
Magnússon, f. 15.9.
1880, d. 19.3. 1952
og Sigríður Ólafs-
dóttir, f. 23.12.1881,
d. 23.12. 1952.
Systkini Sigríðar:
Emelia, Jóna, Lóa,
Þórður, Hanna, Meyvant og El-
ísa. Þau eru öll látin nema Þórð-
í DAG kveð ég í hinsta sinn ást-
kæra frænku mína, Sigríði Guð-
mundsdóttur. Það er erfítt að sætta
sig við að fleiri eiga samverustund-
imar ekki eftir að verða.
Það eru ófáar minningar sem
þjóta í gegnum hugann þegar að
kveðjustund er komið. Þær minning-
ar era mér dýrmætar og ég er þakk-
lát fyrir þær. Þó að Sísí hafí í raun
verið frænka mín var hún í huga
mínum og bræðra minna miklu frek-
ar amma okkar, enda móðir okkar
ur. Uppeldissystur
hennar voru Jó-
hanna og Ragnheið-
ur sem báðar eru
látnar.
Sigríður átti eina
fósturdóttur, Mar-
gréti Sigurjónsdótt-
ur, f. 9.3. 1939.
Árið 1924 fluttist
fjölskyldan til
Reykjavíkur þar
sem Sigríður bjó
síðan alla tíð, lengst
af á Hringbraut 56,
Reykjavík.
Útför Sigríðar
fer fram frá Dómkirkjunni í dag
og hefst athöfnin klukkan 15.
alin upp á hennar heimili á Hring-
braut 56.
Sísí var hrein og bein í samskipt-
um sínum við annað fólk. Hún var
gjafmild og greiðvikin og vildi öllum
vel. Mikið dálæti hafði hún á öllum
bömum sem fyrir vikið sóttu í ná-
vist hennar. Við systkinin og önnur
frændsystkin dvöldum margar helg-
amar hjá Sfsí í góðu yfirlæti og
þeim stundum gleymum við aldrei.
Það er erfitt að kveðja. Þó er það
huggun harmi gegn að vita að nú
ert þú, elsku Sísí mín, á meðal ann-
arra ástvina, sem þú hefur sjálf
þurft að kveðja í gegnum árin.
Elsku Sísí, ég þakka þér fyrir
allar þær góðu stundir sem við átt-
um saman.
Berglind Harpa.
Hver minning dýnnæt perla, að liðnum lífs-
ins degi
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærieikur í verki var gjöf, sem gleym-
ist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að kynn-
ast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir)
Til era konur sem strá í kringum
sig glaðværð, birtu og yl og sigrast
á öllum viðfangsefnum lífsins
hversu stór og þung sem þau era.
Slíkar konur eru mikilmenni.
Sigríður Guðmundsdóttir eða Sísí
frænka var slíkt mikilmenni. Mín
fyrsta minning um Sísí frænku er
frá því ég var lítil stelpa, svona 6-7
ára, þá kom hún í jólaboð í Nökkva-
vog 5 til ömmu og afa. Ég man
hvað mér fannst hún fín og falleg
kona, hún var í heiðbláum kjól með
hvítu belti, hvítum og gylltum skóm
með uppsett fallegt hárið og svo
voru það augun sem ég gleymi aldr-
ei, þessi dökkbrúnu fallegu og djúpu
augu sem sýndu svo mikla hlýju. í
þessari minningu varstu hlý, gef-
andi og sterk frænka.
Árin liðu og alltaf varst þú Sísí
mín allstaðar hjá öllum, stóram sem
smáum, sem þurftu á hjálp að halda,
öll þín systraböm og böm þeirra
fengu að kynnast þinni einstöku
hjálpsemi, þú varst komin að hjálpa
ef með þurfti og gæta að ættingjum
og vinum og mættu margir þakka
þér í hljóði eða senda þér kertaloga
og lofa huganum að reika til þín.
Það var svo snemma á árinu 1981
að Sísí kom svo mjög sterkt inn í
líf mitt, ég var þá nýbúin að eign-
ast dóttur mína, Elísu Maríu, og ég
fluttist í nágrenni við Hringbrautina
þar sem Sísí átti ætíð heima. Sísí
kom þá til mín og Elísu Maríu og
reyndist mér sú mesta og besta hjálp
á því tímabili þegar ég var ein að
basla.
Sísí passaði Elísu Maríu frá því
hún var nokkurra mánaða til 2 ára
aldurs og ég veit að þær stundir
hafa gefíð þeim báðum mikið. Stúlk-
an mín fékk mikla ást og hlýju frá
Sísí alla tíð síðan. Samband mitt
við Sísí var einstakt á þessum árum,
hún leiddi mig að sannleikanum um
lífið og hvað það hefði upp á að
bjóða, hún sagði mér svo margt og
kenndi mér svo margt og trúði mér
fyrir svo mörgu úr sínu lífi.
Sísí hafði gaman af því að ferð-
ast bæði innanlands og erlendis. Ég
fékk að heyra margar skemmtilegar
ferðasögur og sjá myndir og kort
frá öllum stöðunum sem hún hafði
komið til, þessu safnaði hún og
geymdi vel. Þær minningar geymi
ég í hjarta mínu. Eins þegar við
fóram saman til Ítalíu að heim-
sækja Lísu og fjölskyldu hennar.
Sú ferð verður ekki aftur farin en
minningin lifír og þakka þér Sísí
mín hvað þú varst góður ferðafé-
lagi, en ferðalagið er rétt að hefjast
hjá þér, elsku frænka mín, og ég
veit að þú átt eftir að sýna mér og
segja mér frá því ferðalagi seinna.
Vegir skilja nú um stund. Ég kveð
þig, frænka, í þeirri vissu að við
munum hittast í landi hinnar eilífu
æsku, þar sem sá þráður sem nú
hefur verið slitinn verður aftur upp
tekinn.
Blessuð sé minning hennar.
Þín frænka,
Guðveig Sigurðardóttir.
Þetta er aðeins
örstutt leið,
ekki svipstund
milli dauðans
og lífsins
en gjarnan hefði ég
viljað fylgjast með þér
þann spöl.
(Þorgeir Sveinbjarnarson)
Það var mjög sárt að taka því
að Sísí frænka væri farin. Farin frá
okkur hérna á jörðinni og komin á
nýjan stað og vonandi líður henni
vel á þessum nýja stað og ég veit
að einn daginn mun ég hitta hana
þar. Eftir þessa sorglegu frétt rifj-
uðust upp í huga mínum allar þær
indælu samverustundir sem ég og
SIGRÍÐUR
GUÐMUNDSDÓTTIR