Skírnir - 01.01.1901, Blaðsíða 28

28
Áttavísnn.
„Man yðar hnngraða h&tignar-horgrind eftir því, er þér vðruð réttinda-
laus þræll, en mettur og sæll? Þá sigldnð þér syngjandi hlöðnum kneri
heim úr veri, eða kváðuð Úlfars-rímur af ánægju yfir tðskapnum á vök-
unni; en nú heyrist ekki annað en sultarins garnagaul, er yðar lýðhátign
gengur i hungurkeng til að greiða sitt konungsorð við atkvæðaborðið á
kjörfundum og fulltrúaþingum".
Maginn er hirðfíflið, sem eitt hefir leyfi til að segja konginum sann-
leikann, og kongurinn fer að hugsa um það sem hirðfíflið segir, og hugs-
ar svo lengi. unz hann hættir að trúa á sinn konungdóm, og með kon-
ungdómnum bverfur ánægjan, sem raunar hafði aldrei verið annað en
vonar-draumur, sem aldrei rættist.
Enn aftur þðttust litilmagnar mannfélagsins fara aðsjá, aðmannfélagið
var ekki ein samkynja heild: mannkynið skiftist alt í tvo flokka, sem eigi
áttu sameiginlega hagsmuni, heldur alveg gagnstæða. t>að vðru tveir
flokkar manna í heiminum, sáu þeir: ræningjarnir, og þeir sem rændir
vðru. Það var auðurinn og örbirgðin, sem tvískiftu fólkinu. Hvað áttu
lítilmagnarnir til bragðs að .taka? Hrífa með uppreist og ofríki auðinn
úr höndum auðkýfinganna og skifta honum jafnt milli allra? Auvitað
vóru lítilmagnarnir fjölmennari; en ræningjarnir vóru betur vopnaðir og
kunnu betur til vígs. úppreistir reyndust árangurslausar — gerðu að
cins ílt verra. Og hvað vildu lítilmagnarnii? Þeim var skammgðður
vermir í því, þðtt þeir hefðu getað skift með sér í dag herfangi ræning-
janna og étið það upp á morgun. Hér þurfti að koma nýrri skipun á alla
framleiðslu, þannig, að hvorjum væri trygður fullur arður vinnu sinnar.
Stofnféð, veltuféð, sem ávalt tðk mestan hlut afrakstursins, mátti eigi
vera eign einstaklinga, er gætu sölsað meginarðinn undir sig, og rænt
þannig starfsmanninn arði vinnu hans. Veltuféð varð að verða sameign
þjððfélagsins, sem allir ættu jafnt, svo að arðurínn kæmi öllum jafnt til
góða. En þegar þetta vanst eigi með ofbeldi, þá var að reyna að neyta
annars, neyta atkvæðisréttarins, kosningarréttarins; lítilmagnaruir urðu að
reyna að nota þau vopn, sem lögin lögðu þcim í hendur, til að ná vald-
inu, ráða lögum og lofum og koma inu nýja skipulagi á með lögum, fá
byltingunni framgengt á löglegan hátt.
Um þetta stendur baráttan nú. Lítilmagnarnir láta sér ekki lengur
nægja jafnrétti að lögnm, pappírs-jafnrétti, Bem engan jöfnuð veitir þoim.
Þeir vilja koma á jöfnuði í kjörum, og láta lögin tryggja jöfnuðinn.
Því eru þeir á voru máli kallaðir lögjafnaðarmenn, sem þessu fylgja