Vísir - 14.08.1964, Blaðsíða 9

\ í S 1 R . Föstudagur 14. ágúst 1964.
9
• AfmælisspjaH við
skáldið, Lárus Sigur
jónsson, cand. theol.
*
Ckáldið, sem er nírætt í dag,
býr í húsi við öngstræti
beint upp af hafnarbakkanum,
þar sem skipin Iiggja, er sigla
um úthöfin.
„Hann hafði svo ljótan hósta
f alla nótt“, sagði konan hans.
Þó hélt hún, að óhætt væri að
ónáða hann stundarkorn. „Lár-
us, honey“, sagði hún, „there
is a joumalist from „Vísir“ who
wants to have chat with you“
(hún heitir Mabel Ayeres, am-
erisk, getur ekki verið annað,
77 ára gömul, kvik eins og
fkomi og hefur lifað og hrærzt
f manni sínum, sfðan þau sá-
ust fyrst í Chicago árið 1920,
þá var hún gift söng- og
tónlistinni (óperunni og píanó-
leik, en hann að stunda mælsku
og framsagnarlist þar við háskól
Islands unga þjóð!
land þitt elska öllu framar
skaltu;
upp á við að göfgu marki haltu,
ættjörðinni fyrir fóstrið gjaltu,
fjör þótt- kosti’ og blóð.
Hún þig hefur borið sér á
brjósti,
blessað þig og skýlt í lífsins
gjósti,
fyigt þér, stutt þig farna ævislóð
o. s. frv.
jþégar öldungurinn birtist und
arlega lítið breyttur frá
myndinni af honum úr Unga
íslandi, spurði blaðamaður:
„Hafið þér verið bjartsýnn
allt yðar líf?“ (Annaðhvort
hljóta menn að halda sér vel
• vegna rétts veðmáls í ástinni
eða vegna trúar á lífið og áreið
anlega ef hvorttveggja er fyrir
hendi).
Mabel og Lárus heima á Nýlendugötu 22. Skáldið blaðar í bók sinni „Stefjamál“. Myndina tók stgr.
SVO SEM EKKERTAÐ VERÐA NÍRÆDUR
ann). Annars vildi hún halda
þvf fram, að Láms sinn hefði
verið við framhaldsnám í guð
fræði — hann er prestaskóla-
kandídat frá 1906. „Hann hefði
orðið framúrskarandi prestur'*
sagði hún, „það sögðu Ifka pró
fessorarnir hans, en hann gat
ekki hugsað sér annað hlut-
skipti en að vera skáld ... eins
og vera bar ... þú veizt, hvað
sagt var um hann, áður en hann
fór til Ameríku: „He is the one
and only“. Þetta hefur verið
laust eftir aldamót, og þá var
fjölskrúðugur skáldahópurinn 1
íslandi (Matthías, Einar Ben.,
Stgr. Thorst, Guðmundur Guð-
mundsson, Jóhann Sigurjóns-
son, Þorsteinn Erlingsson).
T stól undir málverki af Mabe)
sem Carmen í ópemnni, rifj-
aðist upp minning frá þvf fyrir
þrjátíu og tveim árum — um
snáða, liggjandi á grúfu í gólf-
inu með bók fyrir framan sig,
sem hann undi sér við daginn
út og daginn inn og var honum
bmnnur fróðleiks og skemmt-
unar. Þetta var heill árgangur
af Unga íslandi frá 1905, bund-
inn inn eins og sæmir góðri
bók. í fyrsta tölublaðinu var
mynd af manni með hárfax
ítalsks tónsnillings og lonjettur
á nefinu — hann studdi hönd
undir kinn. Sfðan hefur verið
erfitt að hugsa sér að skáld
líti öðru vísi út. 'Um svipað
leyti smaug inn f barnssálin-i
sagan eftir H. C. Andersen um
skáldið og litla drenginn með
bogann (þokkastrákinn Amor),
sem hæfði það í hjartað. Lýs-
ing á skáldinu með hjartaþelið
samtvinnaðist Ijósmyndinni i
Unga Islandi, sem var af rit-
stjóra þess, Lárusi Sigurjóns-
synd, stud. theol. Hann var
kynntur sem skáld og birt eftir
hann ljóð, sem gaf tóninn
blaðinu:
„Bjartasti þráður í lífi mínu
hefur verið sambandið við land
ið sjálft. ísland hefur fylgt
manni hvert sem er eins og
leiðarljós: trúin á landið og
frelsi þess og hamingju".
Hann var tæp fjörutfu ár i
Vesturheimi og dvaldist lengst
í Chicago, þar sem kona hans
og hann ráku tónlistarskóla.
„The Orchard School of Music
and Expression".
Hún kenndi söng og píanólelk.
en hann kenndi nemendum að
skilja bókmenntalegt gildi söng
leikjanna ... Og alltaf orti hann
jafnt og þétt og birti nær ekk-
ert eftir sig og aldrei kom út
bók eftir hann önnur en smá-
kver, sem hafði að geyma ljóða-
Mabel og Lárus Sigurjónsson nýgift í Chicago.
M——————8M !WÉ
flokk, sem hann orti f tilefni
af 100 ára afmæli Chicagoborg-
ar árið 1933.
„Þetta er ágætasta borg",
sagði skáldið", með eilífa feg-
urð á bökkum Michiganvatns-
ins — aldrei varð ég var við
ófriðinn, sem ríkti milli íranna
og ítalanna þar á bannárunum
— maður las bara um það í
blöðunum".
TVTabel gerði sér far um að
A láta fara vel um manninn
sinn og gaf honum Iakkrís-háls-
töflur. „Ætli sé nokkurt gagn
af þessu", sagði hann. Hann
fékkst til að segja frá þvi, þegar
hann brauzt til mennta, úr blá-
skfnandi fátækt, pilturinn úr
Borgarfirði eystra, stundaði
vinnu til sjós og lands til þess
að geta num'ið við lærða skól-
ann. Foreldrar hans og syst-
kini voru þá flutt til Ameríku,
höfðu farið þangað „upp úr
gosinu".
„Ég var ákaflega lasinn frá
þvi á ellefta árinu — ég vakn-
aði þá eina nóttina með óþol-
andi kval'ir og barðist síðan við
þessar þrautir árum saman og
það var ekki fyrr en '1906, sem
ég sigldi til Hafnar, að það vitn
aðist, hvað að mér amaði. Ég
var með botnlangabólgu og
skorinn upp. Meira að segja
Guðm. Magnússon héitinn land
læknir, sem skoðaði mig hér
heima, gat ekki fundið sjúk
dóminn''.
Hann sagði af vináttu sinm
við Jóhann heitinn Sigurjóns-
son skáld. Þeir urðu samskipa
á „Vestu“ á leið suður að norð-
an og austan og báðir að fara
skóla. Jóhann hafði komið um
borð á Seyðisfirði. „Hann fó'
að tala við mig um skáldskap'
Hann lýsti Jóhanni sem lagleg-
um fjörmanni, snarlegum hah
sem var í þá daga svo bindind
issamur, að það var með eins
dæmum, forystumaður í stúku
og flutti brennheitar ræður uai
skaðsemi Bakkusar. Lárus sagði,
að Ijóðin, sem hann orti þá
hefðu ekki verið mikil, „hann
var ekki mikið ljóðskáld að
eðlisfari — en þroskaðist upp
í að verða það — hann var
aðallega leíkritaskáld, enda var
hann farinn að hugsa um þá
hluti, þegar ég hitti hann fyrst.
Hann hafði greinilega hrifizt af
Björnstjerne Björnson og Ibsen
... Já, hann Jóliann var glað-
ur og elskulegur. Við bjuggum
saman sfðasta vetur hans í
skóla, leigðum í Mjóstræti, þar
sem Fjalakötturinn var til húsa.
Eftir tíma á daginn gengum við
alltaf inn á Hlemm til þess að
örva matarlystina og hrista af
okkur skólarykið. Þá töluðum
við gjarnan um skáldskap"
Lárus gat fleiri skólabræðra,
t. d. Jóns Stefánssonar, listmál-
ara.....hann var ekki byrjaður
að mála þá og leit ekki út fyrir
að vera listrænn. Hann var
greindur, en heldur ómannblend
inn“. Þeir voru saman í fæði,
Jón, Jóhann og Lárus.
Á skólaárunum var Lárus far
inn að yrkja — hann var einn
af félögunum i skáldaklúbbnum
„Stella Nova“ ásamt þeim Guð-
mundi Guðmundssyni, skóla-
skáldi, Sigurði Júl. Jóhannes-
syni, Lárusi Halldórssyni a
Breiðabólstað, Jóhanni Gunnari
og Páli Jónssyni, lögfræðingi
(„hann varð ekki gamall") og
síðast en ekki sízt Einari Arn-
órssyni.
Á fundunum lásu þeir ýmist
ljóð eða ritgerðir eða efndu til
umræðna. Prófessor Halldór
heitinn Hermannsson bókavörð
ur í Iþöku, við Cornell Univerri
ty var dómari skáldanna. Han.n
dæmdi Lárusi þriggja króna
verðlaun fyrir eitt kvæði eftir
hann og tvær krónur fyrir ann
að ljóð.
Framh. á bls. 13