Vísir - 19.07.1967, Blaðsíða 10

f 0
VÍSIR . Miðvikudagur 19, júlí 1967.
Viðtal dagsins —
Framhald af bls. 9
gangi og hlutir miklu hærri.
— Hvenær fórst þú að fást við
fræðimennsku, Jóhann. Ég man
eftir því, að þegar þú varst
strákur heima i Kaldrananesi
var á orði haft hve mikið af
bókum þú fengir frá lestrarfé-
laginu?
— Já, það mun vera rétt. Frá
því ég var stráklingur innan viö
tvítugt hef ég verið ákaflega
elskur aö bókum og alltaf verið
lesandi, þó það kannski hafi nú
ekki borið mikinn árangur. En á
þessari fræöasöfnun get ég ekki
sagt að ég byrjaði neitt fyrr
en fyrstu árin, sem ég var á
Snæfjallaströndinni farkenn-
ari. Þá hafði ég ákaflega lítið
að gera eftir aö kennsla var
búin á hverjum degi. Ég hafði
kynnst inni í Vatnsfirði mjög
fróöum gömlum manni, Þorkeli
Guðmundssyni, sem hafði sagt
mér ýmislegt bæði frá fyrri tím-
um og ýmsum einkennilegum
persónum, sem höfðu verið þar
í Djúpinu á hans dögum. Ég
fór að skrifa þætti um þetta og
hafði gaman af 'því. Það var
náttúrulega erfitt með heimilda
söfnun, svo maður varð að taka
trúanlegt það sem manni var
sagt.
— Sem sagt, þjóðsagan varð
að vera hin trúa heimild?
— Já, það má segja þaö. Þessi
ár sem ég var á Súðavík hafði
ég svo mikið aö gera, við ýmis
konar félagsstörf, að enda þótt
þar hefði átt aö vera betri að-
staða en heima í Bæjum, þá
varð ekki úr neinu grúski.
— Svo aftur þegar þú komst
hingað, þá hefur þú hafizt handa
á nýjan leik?
— Já, já, ég gerði það og
það var nú líka meö tilliti til
þess sem ég hætti að kenna þeg
ar ég var sextíu og sjö ára, að
hugmyndin var sú, að þessi ár
sem maður ætti eftir, að geta
þá loksins snúið sér af alhug
að því, sem mann hefur langað
til alla ævina, lesa bækur og
skrifa eitthvað sér til gamans.
— Þetta er árátta sem ég held
að sé þjóðholl?
— Viö skulum vona það.
— Finnst þér ekki nauðsyn-
legt að nútíðin og framtíðin viti
eitthvað um það sem að baki
liggur?
— Mér finnst aö ef þessu er
enginn gaumur gefinn, að þá
sé maður alveg slitinn úr sam-
bandi við fortíðina og það
hljóti að valda töluverðu rót-
leysi I lífinu og það einkenni-
lega er, að fjöldi manns, miklu
fleiri heldur en maður gerir sér
í hugarlund hefur áhuga á
þessu, sem bezt má sjá á því,
hvað allar bækur um þjóðlegan
fróöleik seljast vel. Mér er sagt
af öllum, að það sé alveg örugg
sala í þess konar bókum jafnvel
þó að góður skáldskapur selj-
ist ekki vel.
— Er það ekki einmitt vegna
þess, að þetta er sá lífsþráður
sem spunninn hefur verið og
fólkinu finnst ennþá, að það sé
ekki slitið frá. Hver kynslóð
man nokkuö aftur til þeirrar
kynslóðar sem gengin er á und
an, þykir vænt um þær minning
ar og vill ekki týna þeim?
— Jú, jú, það er alveg rétt.
— Það sem þú hefur starfað
að er aðallega heimildasöfnun
um það sem hefur skeð fyrir
vestan?
— Jú, ég hef hugsað mér aö
binda mig eingöngu við þessar
tvær sýslur sem ég þekki bezt,
Norður — Isafjarðarsýslu og
Strandasýslu. Ég byrjaði þetta
nú eiginlega á því að ferðast
I LjHBIMB
um og safna örnefnum. Til þess
fékk ég örlítinn styrk strax.
— Og hefur þú örnefnin úr
þeim sýslum báðum?
— Já ég hef þau þó vantar
einstaka bæi inn í.
Ég hef nú oftar en einu sinni
farið gangandi inn alla Stranda-
sýslu og gist þar á ýmsum bæj-
um, en ég gat ekki tekið alit á
bæjunum sjálfur og fékk ýmsa
kunningja mína til að skrifa
þetta og þeir sendu mér svo
bréf og þar er nokkuð annað
form á því en ég hef tamið mér,
þeir senda mér aðeins nöfnin
án þess að tilfæra þær sagnir,
sem við þau eru bundin, en það
geri ég eftir því, sem mér er
unnt.
— Hefurðu ekki einnig lagt
þig eftir þjóðsögum úr þessum
sömu héruðum ?
— Ekki nema það, sem er í
sambandi við ömefnin.
— Og ekki skrásett, ef þú hef
ur heyrt á ferðum þínum ein-
hverjar slíkar sagnir?
— Jú, ég hef nú gert það, en
ég man nú ekki eftir nema
tveim draugasögum og önnur
þeirra birtist í Grímu fyrir mörg
um árum. Hún er um svokallað-
an Kálfavíkur-Móra. Hin sagan
hefur nú aldrei birzt í því formi
sem ég skrifaði hana, heldur
miklu ýtarlegri og miklu ná-
kvæmari rannsókn á öllum hlíð-
um hennar — það er sagan um
Bæjadrauginn — en á flestum
bæjum eru ýmgar sagnir kring-
um ömefnin.
— Ertu með nokkurt sérstakt
verkefni núna, sem þú geng-
ur að sem aðalverki ?
— Ég get ekki sagt það. Þetta
eru mest svona smáþættir.
— Það getur nú oft verið tals-
verð vinna bak við það. sem
menn kalla smáþátt ?
' — Já, það er alveg rétt, mað-
ur getur orðið að fletta mörg-
um bókum, bæði prentuðum og
óprentuðum og fundið —
kannski ekki neitt. En það sem
mig hefði langað að vinna núna
á næstunni er heimildasöfnun
um Heydalsárskólann og starf
hans, af því ég var þar sem ung-
lingur og einnig um upphaf og
þróun Reykjaness við ísafjarð-
ardjúp, sem sundstaðar. Um það
er mjög lftið vitað og ýmsar
heimildir þar að lútandi munu
með öllu glataðar.
— Fannst þú þig strax heima
á þessum slóðum, fyrir vestan ?
— Ekki get ég sagt að ég
kynni vel við mig í Vatnsfirði,
þegar ég kom þangað fyrst, en
ég hef sennilega ekki verig bú-
inn að vera þar nema ár, þegar
mér fór aö finnast þar hlýlegt
og skemmtilegt, en á Snæfjalla-
ströndinni kunni ég strax vel
við mig og ég held að hvergi
hafi mér fundizt umhverfið fall-
egra en þar eða betra að vera.
— Já, það er nú eins og þeir
sem verið hafa á þessum út-
kjálkaslóðum, sem nú eru að
fara í auðn, eigi sterkastar
heimataugar, ef þeir hverfa það-
an.
— Ég var nú hvergi verulega
rótfastur, eins og þú munt nú
hafa hugmynd um, því foreldrar
mínir voru víða á mínum upp-
vaxtarárum. Ég fæddist inni á
Gilsstöðum í Selárdal, flutti svo
6 ára út að Kálfanesi, síðan 5
árum síöar út að Bæ á Sel-
strönd, svo að Kaldrananesi,
síðan suður yfir Steingrímsfjörð
aftur að Vatnshorni í Þiðriks-
valladal, þar átti ég heima nokk-
uð lengi, en þá var ég orðinn
svo vaxinn, að ég fór að vera
langdvölum burtu frá heimilinu.
— Þegar þú lítur til baka.
finnst þér þá ekki sem kennslu-
starfið sé að mörgu leyti frjótt
starf, þótt það sé oft mjög erf-
itt?
— Jú, og ég hefði aldrei lagt
út í þaö annars, og þó mér núna
þegar ég er oröinn svona gam-
all, finnist það þreytandi, þá
fannst mér það alls ekki áður
fyrr.
— Ég hef aldrei komið þarna
vestur i Djúpiö, þannig að ég
hafi haft tækifæri til að skoða
mig neitt um. Mér er sagt, að
t. d. í Kaldalóni sé mjög fallegt
og mikill gróður ?
— Já, hann er þaö, sérstak-
lega að vestanverðu í Lóninu, í
hlíö, sem heitir Þverárhlíö. Þar
er mikill birkiskógur, mannhæð-
arhár eða meira, mikið af smá-
lækjum sem fossa niður. Hlíðin
er dálítiö brött. Fyrir innan jök-
ulgarðinn er bara brunasandur
og þar fellur skriðjökullinn nið-
ur. Einu sinni, meðan ég var í
Bæjum, fylgdi ég inn í Kalda-
lón dönskum grasafræðingi og
íslenzkum skordýrafræðingi, og
skordýrafræöingurinn, Geir
Gýgja, sagði við mig, aö hann
hefði hvergi séð eins sviplíkt
landslag og þarna i Lóninu og
Skaftafellssýslu. Hvítur jökull-
inu, kolsvartur sandurinn, lón-
botninn iðjagrænn, hlíðin með
fossandi smálækjum og falleg-
um birkiskógi. Og ég hygg að
Kaldalón sé sérkennilegasti stað
urinn í Norður-Isafjarðarsýslu
og Strandasýslu, en á þeim slóð-
um er ég mjög kunnugur.
— Hvað heldur þú um þessar
byggöir vestra, sem nú eru
komnar í eyði ? Byggist ekki aft
ur þarna ?
— Ég heí trú á að Snæfjalla-
strönd byggist öll aftur, og nú
er þróttmikil byggð um miðja
Ströndina, þar sem þéttbýlis-
kjarninn var á þeim árum, sem
ég dvaldi þar.
— Hvernig er veðráttan þarna
úti á Snærjallaströndinni?
— Veðráttan þar er hvorki
harðari né verri en í Þiöriks-
valladalnum, sízt svartari byljir,
og þó er Steingrímsfjörður tal-
inn meö veöursælli byggðum í
landinu. Á Snæfjallaströndinni
er snjóþungt, en snjóa leysir
fljótt á vorin og jöröin kemur
hvanngræn undan snjónum. —
Segj má að Æðey sé perla Isa-
fjarðardjúps og þá ekki síður
Snæfjallastrandar.
— Jæja, Jóhann, ég þakka þér
fyrir þetta rabb og vona að þér
vinnist sem lengstur tími til, að
sinna þínum hugðarefnum, þeim
að rekja lífsþræði þjóðarinnar
aftur í aldir og tengja þá sen
bezt líðandi stund. Bækur þær,
sem þú hefur látiö frá þér fara
— frá Djúpi og Ströndum og
Árbók Ferðafélagsins um
Strandasýslu, hafa veriö mörg-
um þar vestra og víðar kær-
komnar sendingar. Þ. M.
h vert viljið þér fara /
y
Nefnið staðinn. Við jlytjum
yður, fljótast og þœgilegast.
Hufíð samband
við fcrðaskrifstofurnar cða jSISwft
PA.W AtVÍERrCAM
Hafnarstræti 19 — sími 10275

Minningarspj'óld
Minningarspjöld Flugbjörgun-
arsveitarinnar fást á eftirtöldum
stöðum : Bókabúö Braga Brynj-
ólfssonar, hjá Siguröi Þorsteinss.,
Goðheimum 22, sími 32060, hjá
Sigurði Waage, Laugarásvegi 73,
sími 34527 hjá Magnúsi Þórarins
syni. Álfheimum 48 simi 37407.
Minningarspjöld Barnauppeldis-
sjóðs Thorvaldsensfélagsins fást
á eftirtöldum stöðum: Thorvald-
sensbazar, Austurstræti 4 Guð-
Minningarspjöld Rauöa kross
tslands eru afgreidd í Reykjavík-
urapóteki og á skrifstofu R. K. I.
Öldugötu 4, sími 14658.
Bílakaup
1-58-12 - 23-900
Aldrei meira bifreiðaúrval en nú
Aldrei lægra verö en nú.
Aldrei betri kjör en nú.
Viö seljum:
LANGFERÐABIFREIÐIR
VÖRUFLUTNINGABIFREIÐIR
VÖRUBIFREIÐIR
SENDIBIFREHJIR
FÓLKSBIFREIÐIR
ÞUNGAVINNSLUTÆKI
SVO SEM YTUSKÓFLUR,
LOFTPRESSUR O. FL.
Bílar við allra hæfi
Kjör vil allra hæfi
Bifreiðaeigendur:
Viö höfum kaupendur að nýjum
og nýlegum bifreiðum. Miklar
útborganir. Sökum óvenjumikill-
ar sölu undanfarið, vantar okk-
ur nýrri árgerðir af VOLVO og
VOLKSWAGEN. Komið og látið
skrá bifreiðina sem fyrst.
Kaupum gamlar bifreiðir til
niðurrifs.
j Höfum varahluti í flestar eldri
jj árgerðir.
Verzlið þar sem úrvalið er mest
og þjónustan bezt.
Hringið
Komiö — Sk^ðið.
Opið í hádeginu
Opið á hverju kvöldi til kl. 9.
Notfæriö yður símaþjónustu
Síminn er:
15812 og 23900.
Bílakaup
Skúlag'ótu 55
V/Rauðarárstíg.
Viðskiptafræðingur
óskast til starfa viö endurskoðun hjá stóru
fyrirtæki.
Umsóknir með uppl. um aldur og fyrri
störf sendist blaðinu fyrir 25. þ. m., merkt
„ENDURSKOÐUN“
BORGIN
BELLA
Þá er það fast álcveðið. Við
hittumst á slaginu sex. En bless-
aður vertu ekki alltof stundvís.
Bíiaskoðun í dag
I dag veröa skoðaðir bílar nr
R-10801— R-10950.
Veðrið
i dag
Norðan gola
kaldi, bjartviðri.
Hiti 8—14 stig.
Leiðrétfing
Nafn mannsins, sem lézt af voða-
skotinu vestur í Tálknafirði á
sunnudagsmorgun misritaðist í
blaðinu í fyrradag. Nafn hans er
Sigurður Kristján Jóhannesson.
heiila |
Opinberað hafa trúlofun sína
ungfrú Ester B. Valtýsdóttir Sól-
bakka við Breiðholtsveg og Hörð-
ur B. Kristjánsson iðnnemi, Tjam
argötu lOa, Reykjavík.
-K
Varúð á vegum
Við verðum aö sera okkur ljóst,
að akbrautin er fyrir akandi um-
ferð, en gangstéttirnar eða gang-
vegir meðfram akbrautum, fyrir
gangandi.