Þjóðviljinn - 21.07.1974, Blaðsíða 7

Sunnudagur 21. júll 1974. ÞJóÐVILJINN — SIÐA 7
Gulgowski
kemur
til Islands
Gulgowski meö konu sinni Anne Berit og dótturinni Tale.
Hér í blaðinu var ekki
alls fyrir löngu skýrt frá
því að pólverji nokkur,
Wojcieck Gulgowski, hefði
í hyggju að setjast að hér á
landi. Nú er það í sjálf u sér
ekki í frásögur færandi.
En því komst mál hans á
síður blaðanna að hann var
í vor dæmdur í Noregi f yrir
undirbúning að njósnum
fyrir pólsku leyniþjónust-
una.
Til stóð að reka Gulgow-
ski úr landi en af því varð
ekki og honum leyfð áfram
búseta í Noregi. í millitíð-
inni hafði hann sótt um
landvistarleyfi hér á landi
og fengið jákvæðar undir-
tektir. Nú bendir allt til
þess að hann ætli að setjast
hér að og í eftirfarandi
grein sem Erik Lie hefur
sent blaðinu er greint frá
ástæðunum fyrir því að
hann vill flytjast hingað.
Akvörðun pólverjans Wojcieck
Gulgowski um að flytja frá Nor-
egi er mjög eðlileg afleiðing þess
álags sem hann hefur orðið að
þola undanfarna mánuði.
Þann 26. april sl. var Gulgowski
dæmdur i 120 daga fangelsi fyrir
undirbúning að njósnum — ekki
fyrir njósnir. Litil rök virðast
hniga að þessum dómi og gefur
hann nokkuð kúnstuga mynd af
norsku réttarfari.
Forsaga málsins nær allt aftur
til ársins 1965. Þá var Gulgowski
trúlofaður norskri stúlku. Árið
eftir giftu þau sig og sótti hann þá
um leyfi til að fá að flytjast til
Noregs. Pólsk yfirvöld synjuðu
honum en samtimis var gefið i
skyn að þetta væri þó hugsanlegt,
—■ ef hann ynni dálitið fyrir
land sitt i leiðinni.
Gulgowski skildi strax að hér
var um njósnir að ræða og
hafnaði boðinu. Brátt varð honum
þó ljóst að ef hann ætti að eygja
nokkra möguleika á að ná fund-
um konu sinnar yrði hann að taka
upp samstarf við pólsk yfirvöld.
Eftir að hafa fengið ákveðna
fjárupphæð hjá leyniþjónustunni
og kominn til Noregs sendi hann
heim nokkrar einskisverðar
upplýsingar. Þessar upplýsingar
höfðu alls enga þýðingu og á
þeim er ekki hægt að byggja
neina refsiheimild.
í Noregi fékk Gulgowski
heimsókn pólskra sendiráðsstarfs
manna og jafnframt hafði norska
leynilögreglan gætur á honum.
Eftir fund hans með sendiráðs-
mönnunum gaf hann sig fram við
lögregluna. Eftirleikurinn var
tafarlaus handtaka og ákæra
fyrir njósnir.
Meðan hann sat i gæslu-
varðhaldi frá þvi i desember i
fyrra fram i mai i vor féll dómur-
inn um fjögurra mánaða fangelsi.
„Ég kem ekki auga á nein rök
fyrir þessum dómi” segir
Gulgowski „rétturinn dæmdi mig
fyrir áætlarnir sem pólska
leyniþjónustan hafði á prjónun-
um. Eg neitaði allan timann að
verða að óskum þeifra.” Einnig
má benda á að dómurinn byggir á
atburðum sem urðu i Póllandi en
ekki i Noregi.
En það er ekki bara að
Gulgowski finnist hann hafa feng-
ið óréttláta meðferð. Norðmenn
eru mjög gjarnir á að lita á hann
sem njósnara. Að nokkur munur
sé á undirbúningi að njósnum og
njósnunum sjálfum virðist ekki
komast inn hjá fólki. Þetta van-
traust hefur orsakað mikið sál-
rænt álag á Gulgowski og fjöl-
skyldu hans að undanförnu.
Vantraustið lýsir sér ekki bara i
þvi að hann sé grunaður um
njósnir heldur stafar það lika af
þvi að hann er útlendur. Og
i þriðja lagi er hann starfsmaður
við tölvudeild háskólans i Bergen
en þar er um þessar mundir verið
að vinna að verkefni fyrir flota-
stöðina við Hakonsvern, þ.e.a.s.
verkefni sem snertir Nató.
En staðreyndin er sú að
Gulgowski starfar ekkert að
þessu verkefni sem að auki er
ekki stimplað sem leyndarmál af
hálfu hernaðaryfirvalda.
Vantraustið virðist þvi byggja
eingöngu á upplýsingaskorti og
misskilningi. '
Gulgowski hefur nú sótt um
eins árs leyfi frá starfi sinu við
háskólann i Bergen. Vegna þess
sem á undan hefur gengið finnst
honum best að yfirgefa landið
meðan öldurnar lægir.
Vissulega hefur Inger Louise
Valler dómsmálaráðherra veitt
honum dvalarleyfi áfram i land-
inu en aðstæðurnar skapa samt
hjá honum þörf fyrir að koma sér
burt.
Meðan beðið var eftir þessu
dvalarleyfi frá dómsmálaráðu-
neytinu gerðist það að verjandi
hans og vinir sóttu um dvalarleyfi
fyrir hann i ýmsum löndum þar
sem hætta var á að hann yrði
framseldur pólverjum. Island
varð fyrst til að svara.
— íslendingarnir hafa verið
mér mjög velviljaðir og sagt að
við værum velkomin, segir Gul-
gowski. Þegar öll formsatriði eru
komin i lag förum við. Mér hefur
skilist að góðir atvinnu-
möguleikar séu þar fyrir hendi
en etv. erfiðara með útvegun
húsnæðis. En við sjáum nú til.
Það verður gott að breyta um
umhverfi.
(ÞH snaraði)
Hann þoldi ekki vantraust norsks almennings sem leit
á hann sem njósnara þótt sannað sé að svo er ekki
Áður flaug hugurinn og iarfuglarnir. Nú fljúgum við
suður —Isól og hvíld. Þangað sem hugurinn leitar í
skammdeginu. Fíeiri og fleiri átta sig á hve einstök
tæklfœri bjóðast Tfu til að njóta sumatblíðu, hressingar
og skemmtunar meðan veturinn ríkir hérfmorðrL
Eftir sex tíma þotuflug í hásuður erum við komin til
Kanaríeyja úti fyrir Afríkuströndum._________________
Við höfum íslenska fararstjóra á Gran Canaria og sjö
mismunandi gististaðHirað velja um í 15 eða 22 daga:
Flognar verða ferðir frá októberlokum til miðs
maí. , ____
HJÁ SKRIFSTQFUM FLUGFÉLAGANNA
OG UMBÖÐSMÖNNUM
■