Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.2001, Blaðsíða 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚLÍ 2001
Fréttir DV
Áfellisdómur Náttúruverndar ríkisins yfir Reyðaráli:
Rándýr mengunarvaldur
Hugmyndir um byggingu álverk-
smiðju Reyðaráls í Reyðarfirði er
mikið pólitískt hitamál. Inn í þetta
spila byggðasjónarmið, mengunarmál
og gríðarlegir peningahagsmunir.
Hart er deilt um alla þessa þætti og
nýleg skýrsla Náttúruvemdar ríkis-
ins virkar í raun sem olía á þann eld.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar - græns fram-
boðs sagði í samtali við DV fyrir helgi
að stóriðjur myndu aldrei leysa heild-
arvanda atvinnu- eða byggðamála. Þá
segir össur Skarphéðinsson, formað-
ur Samfylkingarinnar, í DV-yfir-
heyrslu að stóriðjuáform ríkisstjórn-
arinnar séu verðbólguhvetjandi. Eng-
inn stjórnarþingmaður hefur hins
vegar fengist til að tjá sig um efni
skýrslunnar á þessu stigi. Friðrik
Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar,
telur hins vegar að deila megi um
hvort Náttúruvernd ríkisins sé ekki á
köflum að fara út fyrir sitt starfssvið.
Búist er við að niðurstaða skipu-
lagsstjóra á áliti hinna ýmsu álitsgjafa
liggi fyrir i haust. Þá tekur við kæru-
ferli en það mun koma í hlut Sivjar
Friðleifsdóttur umhverfisráðherra að
skera endanlega úr um umhverfismat-
ið og framvindu virkjunarmála á
svæðinu.
Hrikalegur mengunarvaldur?
Þó að í fyrstu grein umsagnar Nátt-
úruverndar ríksins á mati á umhverf-
isáhrifum af byggingu álvers í Reyð-
arfirði sé ekki gerðar athugasemdir
við fyrirhugaðan byggingarreit verk-
smiðjunnar þá eru áformin þó í fram-
haldinu nánast skotin í kaf. í hverjum
kaflanum af öðrum eru rakin hrikaleg
dæmi um fjölmarga neikvæða þætti
sem slíkt álver myndi valda. Talað er
um verulega aukningu á losun meng-
unarefna frá íslandi. Segir stofnunin
að á fimmtíu ára tímabili sé verið að
ræða um tugi, þúsundir og milljónir
tonna eftir efnum. Þá hafnar Náttúru-
Hörður Kristjánsson
blaðamaður
vernd því að nýting vatnsorku frá
Kárahnjúkavirkjun fyrir álverið sé
umhverfisvæn miðað við notkun á
jaröefnaeldsneyti. Þar beri að líta á
takmarkaðan lifaldur virkjunarinnar
og óafturkræfar skemmdir á náttúru-
fari. Eins efast NR um að samfélagsleg
áhrif af álveri i Reyðarfirði verði já-
kvæð fyrir atvinnulífið og byggðina á
svæðinu.
Of mikið pólitískt hitamál
Árni Bragason forstjóri Náttúru-
verndar ríkisins sagðist í samtali við
DV ekki vilja ræða einstaka efnis-
þætti skýrslunnar þar sem þetta væri
of mikið pólitiskt hitamál. Hann vildi
heldur ekki tjá sig um hvort skýrsla
Náttúruverndar væri ekki um leið
áfellisdómur yfir stækkun álvera í
- skýrslan mikið pólitískt hitamál
Reyöarfjöröur
Ekki heppilegur fyrir risaálver að mati Náttúruverndar ríkisins.
Sigfússon. insson.
Hvalfirði og hugsanlega í Straumsvík
með tilliti til alþjóðlegra ákvæða um
losun mengunarefna.
Rætt er um að í fyrsta áfanga verði
byggð álver með 280 þúsund tonna
framleiðslugetu á ári og í öðrum
áfanga er miðað við 420 þúsund tonna
álver. í skýrslu NR kemur fram að
Reyðarál muni losa sem nemur 520
þúsund tonnum af gróðurhúsaloftteg-
undum (C02) á ári miðað við fyrsta
áfanga. Við seinni áfanga myndi 420
þúsund tonna álver Reyðaráls losa 770
þúsund tonn af CÖ2 út í andrúmsloft-
ið á ári. Það þýðir að á 50 ára tímabili
er verið að tala um losun á 26 milljón-
um tonna af gróðurhúsalofttegundum
miðað við 280 þúsund tonna álver, en
38,5 milljónir tonna miðað við álverið
í fullri stærð. Þetta er 11,3 föld heild-
arlosun íslendinga á gróðurhúsaloft-
tegundum árið 1999. Þó ákvæði
rammasamnings Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar sé ekki
lagalega bindandi á íslandi er eigi að
síður talað um siðferðilegar skyldur
íslendinga að halda niðri losun gróð-
urhúsalofttegunda. Miðað er við þann
útgangspunkt sem er losun gróður-
húsalofttegunda áriðl990 sem þá voru
2.982 tonn á íslandi. Miðað við annan
áfanga Reyðarálsverksmiðjunnar
væri þar verið að tala um 26% aukn-
ingu á losun gróðurhúsalofttegunda
hérlendis. Þá á eftir að minnast á
aukningu vegna útblásturs annarra
álvera, frá ýmsum iðnaði, bílum og
skipum.
Sophusson.
Ekki í samræmi við Kyoto
íslendingar hafa enn ekki fengið
neinar undanþágur um aukna losun
mengunarefna frá því sem svokölluð
Kyoto-bókun gerir ráð fyrir. Losun
gróðurhúsalofttegunda á íslandi jókst
um 14% frá árinu 1990 til 1999 en þá
var magnið komið í 3.410.000 tonn. í
matsskýrslu um álver i Reyðarfirði er
miðað við að undanþágur fáist til að
losa 1,6 milljónir tonna til viðbótar en
ekki er þó ljóst hvort þar er miðað við
árlega losun eða heildarviðbót á
skuldbindingartímabili Kyoto-samn-
ingsins árin 2008-2012. Ef miðað er við
árlega aukningu myndi Reyðarál nýta
48% þess viðbótar-mengunarkvóta.
Miðað við losun íslendinga 1999 þýðir
1. áfangi álvers i Reyðarfirði aukn-
ingu á gróðurhúsaútblæstri um 15% á
ári en 22% miðað við síðari áfanga.
3.500
3.000
2.500
2.000
Samanburður
á losun gróður-
húsalofttegunda

1.500
1.000
500
Þús.
tonn
Heildariosun L áfangi 2. áfangi
______ íslendinga Reyðaráls Reyðaráls
S3 árið 1999
Náttúruvernd ríkisins segir í um-
sögn sinni að varla sé hægt að sjá að
Reyðarál geti skýlt sér á bak við það
að verið sé að vinna í samræmi við
stefnu stjórnvalda um losun gróður-
húsalofttegunda. Reyðaráli hafi enn
ekki verið úthlutað þessari hugsan-
legu aukningu á losun slíkra loftteg-
unda auk þess sem fleiri séu þar um
hituna.
Hvert starf á 600 mil|jónir
Þá segir einnig í skýrslu NR að
reynt hafi verið að meta hvort 250 til
300 milljarða fjárfesting í álveri, virkj-
un, háspennulínum, vegum og fleiri
þáttum skili miklum efnahags- og fé-
lagslegum gæðum án þess að skerða
framtíðarmöguleika komandi kyn-
slóða. Þessi fjárfesting þýðir að hvert
starf í álverinu kosti um 600 milljónir
króna. Stofnunin segir að á grundvelli
framlagðra gagna telji hún að mat á
umhverfisáhrifum fyrirhugaðs álvers
i Reyðarfirði sýni að ekki verði þar
um sjálfbæra nýtingu vatnsorku ís-
lendinga að ræða. Álverið muni valda
mikilli mengun og telur Náttúruvernd
ríkisins að ekki sé sýnt fram á það í
matskýrslu að Reyðafjörður sé heppi-
legur fyrir risaálver.
Skipting heildarlosunar
gróðurhúsalofttegunda
eftir greinum 1999
Skipting lands austan Gljúfrasteins fyrir dómstóla:
„Hundleiður á þessu þjarki"
- segir Þórarinn Jónasson, hrossabóndi í Laxnesi
Þórarinn Jónasson, hestabóndi í
Laxnesi í Mosfelldal, hyggst leita rétt-
ar síns fyrir dómstólum vegna þess að
óskiptu landi austan Gljúfrasteins hef-
ur ekki fengist skipt að hans sögn. í
siðustu viku lét Mosfellsbær reka
hross Þórarins úr friðuðu landi og
girða þann hluta af. Laxnesmenn
höfðu þá áður klippt á lása og keðjur
til þess að reka hrossin þangað. Um-
rætt óskipt land, sem er 180 hektarar,
er að 25% hlut i eigu Wathne-systra,
25% í eigu Mosfellsbæjar og að 50%
hlut í eigu Ragnhildar Jónasdóttur,
systur Þórarins, en hestaleiga Þórar-
ins er með 10% af þeirri landareign á
leigu.
„Þrátt fyrir að landinu hafi ekki
verið skipt hefur Mosfellsbær leigt 8
hektara af því til trjáræktar sem Land-
græðslan hefur verið með og síðustu
28 ár hefur verið dælt vatni þaðan og
selt til skattborgara Mosfellsbæjar.
Við viljum fá landinu skipt og það girt
enda er ég orðinn hundleiður á þessu
þjarki.“ segir Þórarinn Jónasson.
Jón Ingólfsson hrl„ lögmaður Þórar-
ins, segir að þrátt fyrir það að óskað
hafi verið eftir þvi af hálfu Lax-
nesmanna að eigninni yrði skipt hafi
því ekki verið sinnt í neinu af hálfu
sveitarfélagsins.
„Mosfellsbær getur ekki farið með
landið eins og hann eigi það einn,“
segir Jón Ingólfsson hrl.
Anna Guðrún Björnsdóttir, bæjar-
ritari Mosfellsbæjar, segir að bærinn
hafi um árabil knúið á um að gengið
verði frá skiptum á umræddu landi en
því hafi í engu veriö sinnt af Þórarni í
Laxnesi. Landiö sé ofbeitt af Þórami.
Hann hafi auk þess með vottaðri und-
irskrift skuldbundið sig til þess til að
girða friðuð svæði en hafi í engu farið
eftir því samkomulagi.
-GG
Umsjón: Bírgír Guömundsson
Heimasíöur sveitarfélaga
í pottinum var verið að ræða um
gagnsemi heimasíðna hinna ýmsu bæjar-
félaga og ber flestum saman um að þar
standi menn sig afskaplega misjafnlega.
Meðal síðna
sem þykja vel
heppnaðar, og
ávallt með
nýjar og gagn-
legar uppiýs-
ingar, er heimasíða Hafnarfiarðarbæjar
en fleiri síður eru vissulega í þeim
flokki. Fleiri eru sveitarfélögin hins
vegar sem virðast leggja takmarkaðan
metnað í stöðugar uppfærslur og er ekki
óalgengt að upplýsingar á þessum síðum
séu orðnar ársgamlar eða meira. Þannig
var pottveiji að skoða heimasíðu Ólafs-
fjarðar og smellti á hnapp til að fá upp-
lýsingar um hvað væri að gerast þar í
atvinnulifinu og fékk þá að vita að með-
al þeirra fyrirtækja sem halda uppi at-
vinnustarfsemi í plássinu sé Fiskverkun
Sæunnar Axels! Eins og kunnugt er fór
það fyrirtæki á hausinn fyrir þó
nokkrum misserum og hefur lítið gert
fyrir atvinnulífið í Ólafsfirði síðan...
Útspil vekur litla hrifningu
Yfirlýsing össurar Skarphéðinssonar,
formanns Samfylkingarinnar, í DV í gær
um að hann vilji Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur í framboð fyrir Samfylking-
una í Reykjavík hefur
vakið verðskuldaða at-
hygli. Ýmsum Reykja-
víkurlistamönnum
utan Samfylkingar þyk-
ir ðssur hafa sýnt mik-
ið taktleysi að segja
þetta nú, en viðræður
um framhald R-listasamstarfs standa nú
einmitt yfir og eru að sögn á nokkuð við-
kvæmum tímapunkti. Sérstaklega vekur
yfirlýsing Össurar athygli í ljósi þess að
framsóknarmenn og vinstri grænir í
borginni hafa óvænt náð vel saman og
jafnvel kvartað yfir því að Samfylkingin
sé eitthvað tvístígandi. Útspil formanns
Samfylkingarinnar hefur því hellt olíu á
eld tortryggninnar í garð Samfylkingar-
innar og er fullyrt í pottinum að ýmsir
reyndir Reykjavíkurlistamenn kunni
Össuri litlar þakkir fyrir þetta framlag...
Púðurkerlingar?
En ummæli Össurar hafa víðar vakið
athygli en í viðræðunum um endurnýjun
R-listasamstarfs. Þannig er fullyrt að
ýmsum af liösmönnum Össurar í Reykja-
vik hafi ekki verið
skemmt við lestur yfir-
lýsinga hans um að
ekkert dygði annað en
að fá Ingibjörgu Sól-
rúnu í framboð og talið
að heldur lítið væri gert
úr slagkrafti samstarfs-
manna hans í Reykjavík og raunar
Reykjanesi líka, kvenna eins og Jóhönnu
Sigurðardóttur, Ástu Ragnheiði Jóhann-
esdóttur, Bryndísi Hlöðversdóttur, Þór-
unni Sveinbjörnsdóttur og Rannveigu
Guðmundsdóttur. Raunar mun þetta
sjónarmið ná út fyrir raðir Samfylkingar
því framsóknarmaður sem ieiö átti í
heita pottinn sagðist hafa heyrt Óskar
Bergsson, varaborgarfulitrúa framsókn-
armanna, undrast ummæli Össurar með
þeim orðum að svo virtist sem Össur
teldi sig ekki vera í flokki með pólitísk-
um kanónum heldur pólitískum púður-
kerlingum...
Spenna
Mikil spenna er nú fyrir hlutafafund-
inn í Lyfjaverslun sem haldinn verður í
dag, en þar mun ráðast hvor fylking-
anna verður ofan á; þeir sem vilja
kaupa Frumafl eöa
i: hinir sem ekki vilja
það. Fyrir Frumafls-
, mönnum fer sem kunn-
ugt er Jóhann Óli Guð-
mundsson sem eitt
sinn var kenndur við
Securitas. Ljóst þykir
að ef Jóhann Óli verður ofan á mun
Sturla Geirsson, núverandi forstjóri, lik-
iega hætta (annaö er nánast óhugsandi
eftir bréf hans frá því fyrir helgi). 1 pott-
inum er fullyrt aö í hans stað muni þá
koma Hannes Guðmundsson sem eitt
sinn var félagi Jóhanns Óla í Securitas
auk þess sem Grímur Sæmundsen
mundi koma inn í fyrirtækið sem stjórn-
arformaður í fullu starfi. En þetta ræðst
sém sé á fundinum í dag...