Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.2001, Blaðsíða 15

14
-F
ÞRIÐJUDAGUR 10. JULI 2001
ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚLÍ 2001
Utgáfufélag: Utgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiósla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, simi: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dvdreif@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Andhvetfir ólympíuleikar
Spilltu gamlingjamir í alþjóða ólympíunefndinni munu
koma saman á fóstudaginn til að ákveða, að andhverfa
gríska ólympíuandans og helztu óvinir mannkyns um
þessar mundir fái að halda ólympíuleikana í Peking árið
2008 og blakkeppnina á Torgi hins himneska friðar.
Ólympíuleikarnir eru grísk arfleifð með rætur í opnu
og gegnsæju þjóðfélagi laga og réttar, dreifðu valdi og vel
skilgreindum mannréttindum. Þeir eru samofnir lýðræð-
inu, sem var fundið upp í Grikklandi hinu forna og hefur
löngu síðar blómstrað á Vesturlöndum og víðar.
Gríski andinn blómstrar hins vegar engan veginn í
Kina, lokuðu eins flokks ríki, þar sem valdi er safnað á
einn stað og stjórnað með gerræði, aftökum og pyndingum
í stærri stíl, en þekkist annars staðar í heiminum og þar
sem stjórnvöld eiga í útistöðum við nágrannaríkin.
Harðstjórar á borð viö stjórnendur Kína hafa alltaf vilj-
að fá tæki til að breiða yfir muninn á stjórnarfari þeirra
og vestræna lýðræðinu frá Grikklandi ólympíuleikanna.
Frægasta dæmið um það er Hitler, sem tókst að halda
ólympíuleika nazismans í Berlln árið 1936.
Þrátt fyrir mótbyr í árangri Jesse Owens tókst Hitler í
stórum dráttum ætlunarverkið. Hann auglýsti þjóðskipu-
lag nazismans heima og erlendis, þjappaði þjóðinni í
kringum sig og veikti mótstöðuvilja annarra stórvelda.
Ólympíuleikar hans voru upphaf stríðsins mikla.
Stjórnarfarið í Kína fer versnandi um þessar mundir.
Ráðamenn hafa alveg afklæðst gamalli hugmyndafræði og
stefna nú eingöngu að varðveizlu valda sinna. Þeir óttast,
að tilslakanir i stíl Gorbatsjovs muni leiða til valdamissis
og þess vegna herða þeir tökin jafnt og þétt.
Ofsóknir gegn trúuðu fólki fara vaxandi, einkum gegn
kristnum kaþólikkum og Falun Gong. Fylgismenn slíkra
hreyfinga eru fangelsaðir hundruðum saman og láta lífið
í pyndingum tugum saman. Ofsóknir eru nýlega hafnar
gegn vísindamönnum, sem hafa vestræn sambönd.
Kinastjórn berst líka gegn Internetinu og leggur mikla
áherzlu á að loka aðgangi að vefútgáfum vestrænna fjöl-
miðla og samtaka, sem hafa pólitískt gildi. Hún lítur á alla
samkeppni um trú, þekkingu og skoðanir sem árás á
valdastöðu sína. Hún er óvinur mannkyns númer eitt.
Á fyrstu þremur mánuðum þessa árs lét ógnarstjórnin
í Kína taka 1.780 menn af lífi, miklu fleiri en teknir voru
af lífi í öðrum hlutum heimsins samanlagt. Hún lætur
setja sjálfstætt hugsandi fólk á geðveikrahæli, þar sem
persónur þeirra eru eyðilagðar með lyfjagjöf.
Meðferðin á Tíbetum er vel þekkt um heim allan, sömu-
leiðis ágengni Kínastjórnar gagnvart nágrannaríkjunum,
einkum þeim, sem eiga lönd aö Kínahafi. Kínastjórn er
ekki aðeins ógnarstjórn inn á við, heldur einnig friðar-
spillir og óróaafl í fjölþjóðlegum samskiptum.
Tákn stjórnarfarsins í Kina eru skriðdrekarnir, sem
óku yfir friðsama mótmælendur á Torgi hins himneska
friðar fyrir tólf árum. Hafa má það til marks um niðurlæg-
ingu ólympíunefndarinnar, að ætlunin er að hafa keppn-
ina í blaki ofan á tannaförum skriðdrekanna.
Alþjóða ólympiunefndin er heimskunn fyrir spillingu
og mútuþægni, einkum á valdaskeiði núverandi for-
manns, Juans Antonio Samaranch, sem hefur breytt þeim
í fjárhagslegt hóruhús, þar sem hlaupið með ólympíueld-
inn er selt á 3.000 dollara kílómetrann.
Þetta alþjóðlega einkennistákn spillingar mun á föstu-
daginn kunngera, að það ætli að leyfa hættulegustu harð-
stjórum heims að endurtaka leikana frá 1936.
Jónas Kristjánsson
19
DV
Skoðun
Obbbeldisfræðin víkur
Guðmundur
Ólafsson
hagfræOingur
Ólína Þorvaröardótt-
ir verður skólameist-
ari á ísafirði og er það
vel, þótt svo hennar
verði saknað í Reykja-
vik. Björn Teitsson,
hinn hægláti heiðurs-
maður, hverfur nú til
hægari verka eftir
langan og farsælan
skólameistaraferil.
Tvennt er það sem vek-
ur athygli við þessi
mannaskipti. Hið fyrra
er að Björn tekur nú þann kost að
láta af störfum áður en hann þrýtur
að starfskröftum við að stjórna hin-
um stóra skóla, sem hefur vaxið
mjög í hans tiö.
Oftar en ekki þráast menn við að
sitja í stöðum sínum fram í gráa elli,
löngu eftir að allt er orðið vitlaust í
kring um þá, stofnunum oft til tjóns.
Sjálfsagt valda kjarasamningar hér
einhverju, menn eiga oft erfitt með að
lækka í launum, en fordild einnig.
Margir telja sig ómissandi. Nikita
Krútsjov sagði við son sinn Andrej, að
hans merkasta framlag til sovéskrar
sögu væri að komast lifandi á eftir-
laun. Þetta mættu sumir íslenskir
stofnanaforstjórar athuga, þó svo kost-
irnir sem Krútsjov átti við hafi
verið ögn harðari en venja er hér.
t Leyfisbréf
Hitt sem vekur athygli við
þessi skipti er afgreiðslan á
obbbeldisfræðinni, sem á hátíð-
legra máli er oft nefnd „uppeldis-
og kennslufræði". Lagaskylda er
að allir kennarar og skólastjórar
hafi lokið námi i þessum fræð-
um eigi þeir að fá fasta stöðu við
framhaldsskóla og eru því þessi
fræði nefnd obbbeldisfræði.
Svo vill til að Ólína hefur ekki
mátt vera að því að sitja yfir þeim
enda hefur hún alið upp fiölda barna,
er með doktorspróf í þjóðfræði og
hefur kennt út og suður lengi, í
grunnskóla, framhaldsdeildum og
háskólum. Ölinu var samt veitt leyf-
isbréf sem framhaldsskólakennara á
grundvelli menntunar og starfs-
reynslu og getur því tekið við skóla-
meistaraembættinu. Samt sem áður
fylgir skólameistarastöðunni engin
kennsluskylda sem lýsir vel hringa-
vitleysunni í tengslum við þessi lög
um embættisgengi kennara.
Lítilsvirðing við reynsluna
Þessi lög eru frá þeim tíma þegar
Björn Teitsson, fráfarandi skólameistari á ísafirði, og
Ólína Þorvarðardóttir, nýr skólameistari. - „Tvennt er
það sem vekur athygli við þessi mannaskipti. Hið fyrra
er að Björn tekur nú þann kost að láta af störfum áður
en hann þrýtur að starfskröftum við að stjórna hinum
stóra skóla, sem hefur vaxið mjög í hans tíð. “
kennarar héldu að formleg starfsrétt-
indi að hætti iðnaðarmanna mundu
tryggja þeim skárri kjör. Gallinn við
þessa hugsun er aðallega sá að nám i
þessum fræðum breytir ekki vond-
um kennara í góðan og breytir trú-
lega góðum kennara sáralítið. Hér er
ekki verið að halda því fram að þessi
vísindi geti ekki verið góð og gild,
aðeins að þau gagnast ekki við að
búa til góða kennara. Þar er reynsl-
an og traust menntun á kennslu-
Tekið í arf
Nú er uppi sú tíð í þjóðmálaum-
ræðunni, að illt er að vera ihald. Öll
spjót standa á manni, hvort um er að
ræða kvótamál eða vaxtamál. Mér er
nærri að halda, aö allir vilji kenna
mínum fróma flokki um allt sem
miður fer. Hinir sanngjörnustu
menn fara hamíorum og væla yfir
hinum aðskiljanlegu kerfum, sem
við sjálfstæðismenn áttum lítinn þátt
í að koma á. Eina, sem með sanni er
hægt að hengja á Gránu gömlu er, að
íhaldið hefur ekki haft til þess styrk,
að fella úr gildi lög sem tekin hafa
verið í arf frá vinstrimönnum. Þar
eru helst, Ólafslög um verðtryggingu
og lög um stjórnun fiskveiða.
Sú mannlega art
Létt verk væri og auðvelt, að fella
Ólafslögin úr gildi og banna allar
breytingar á vöxtum eftir að lánveit-
andi og lántaki hafa undir pappírana
skrifað. Þá væri eftir einhverju að
slægjast að taka lán, þegar vaxtapró-
sentan er hagfelld og þá fyrst færi að
virka svonefnt „hagstjórnartæki“
sem þeir brúka i Seðlabankanum og
nefnist vaxtabreytingar. Nú virkar
þetta ekki, þar sem lítt stoðar að
taka lán þegar það er hagstætt, því
allt er bara í plati og vextir breytast
nánast að geðþótta lánveitanda.
Ég segi „nánast", þar sem eitthvað
hafa þeir þar um að véla hjá Seðla-
banka en eins og menn vita, er þó
nokkur samgangur milli þeirra, sem
þar fara með mannaráð og kollega
þeirra hjá viðskiptabönkunum.
Einnig er á allra vitorði sú art mann-
leg, að vilja ekki láta vinum sínum
liöa báglega.
Það er því brýnt mál, að taka
þessa kaleiki frá stjórnendum bank-
anna. Ekki býst ég við að nokkrir
aðrir en sjálfstæðismenn vilji yppa
ábyrgð einstaklingsins á þann veg,
að hann hafi eitthvað um örlög sin
„Kynslóð okkar má ekki verða til þess að brjála svo
þann grunn sem hin íslensku gildi hvíla á að ekki
verði vettvangur fyrir afkomendur okkar á landi hér. -
Ekkert gæti komið sér betur fyrir ungmennin en að
hreinsað verði til í lagabálkum okkar..."
að gera i fiármálum og ef hann
skrifar undir lága vexti, verði
þeir áfram lágir en hækki ekki.
Verra er meö þorskinn
Þar er komið kerfi sem illt
verður að koma fyrir kattarnef.
Koma þar til nokkrir eölisþætt-
ir mannskepnunnar, nefnilega
græðgi, dramb og nokkrir aðr-
ir, sem alla er að finna i höfuð-
syndunum sjö. Þeir sem njóta,
vilja áfram fá og hinir sem
mært hafa kerfið, vilja ekki
viðurkenna fyrir framan alþjóð —
glámskyggni sína um langt skeið á
þetta bévaða skömmtunarkerfi.
Sjálfstæðismenn sem hafa látið
blekkjast til fylgilags við þetta kerfi
eru komnir langt frá grundvelli sjálf-
stæðisstefnunnar um frelsi einstak-
lingsins og eru því í ófærum, þegar
þeir reyna að bera fyrir sig gamal-
kunnug rök vinstrimanna um nauð-
syn skömmtunar og úthlutana. For-
ystusveit okkar sjálfstæðismanna
hefur líklega, eins og Ólafur Liljurós,
verið ærð og særð af gígjum. Ekki er
nema von, að tekið sé mark á því
sem hvað stífast var fram haldið af
langskólagengnum fræðingum
Svo fór Norðdal í stafn þeirrar
nefndar sem endurskoða átti og
koma á sáttum um stjórnunarkerfi í
fiskveiðum. Sami Norðdal var einn
aðalhugsuður og höfundur núgild-
andi laga og því ekki við að búast, að
hann vilji gera miklar breytingar á
fyrri hugverki sínu, lái honum hver
sem er. Líkur á sátt eru því hverf-
andi
Margir skömmtunarstjórar
Davið Oddsson sagði í ræðu sinni,
Bjarni
Kjartansson
verkefnisstjóri
þegar hann kvaddi skól-
ann sinn eitthvað á
þessa leið: „Hérna
heima þykir það engin
goðgá, þótt einn sé
meiri framsóknarmaður
en annar. Við erum
nægjusöm þjóð, sem eitt
sinn var hnípin og átti í
vanda, en er nú sperrt
og öllum fremri í hand-
bolta. Að visu eru smá-
skitirí eins og skólamál
í ólagi, Háskólinn
hlægilegur og nefndir á
hverri þúfu. Menningarmálin dofin,
skáldin hætt að skrifa og byrjuð að
bulla og skreiðin selst ekki lengur.
En nú er farið að vora og við erum
vormenn íslands, svo vandinn ætti
að leysast".
Og enn eru nefndir á hverri þúfu.
Kerfið leitast við að ganga milli bols
og höfuðs á hinni nýju aldamótakyn-
slóð og leggja á hana helsi skömmt-
unar og sérhyglis. Það stuðlaberg
sem Sjálfstæðisflokkurinn er grund-
vallaður á, er frelsi einstaklingsins
til athafna en einnig er grópað í all-
ar kennisetningar okkar, að frelsi
eins má ekki vera helsi annars. Því
er brýnt, nú sem aldrei fyrr, að
höggva á hlekki framsóknar-
mennsku ofantalinna laga.
Kynslóð okkar má ekki verða til
þess að brjála svo þann grunn sem
hin íslensku gildi hvíla á að ekki
verði vettvangur fyrir afkomendur
okkar á landi hér. - Ekkert gæti
komið sér betur fyrir ungmennin en
að hreinsað verði til í lagabálkum
okkar og fenginn „Magnús lagabæt-
ir“ til liðs við menn í þeirri viðleitni.
Bjami Kjartansson
Spurt og svaraö
Er framtíð öruggra samgangna landsins fólgin í gerð jarðgangna s<
Egill Jónsson,
tannlœknir á Akureyri:
Tengja jarðgöng
ogflug
„Ég var staddur á Faskrúðs-
firði um síðustu helgi. Þar von-
ast íbúamir til að næsta jarð-
gangnagerð á íslandi verði milli Fáskrúðsfiarðar
og Reyðarfiarðar fyrir 4 milljarða króna. Það
auðveldar þeim að komast í flug upp á Egilsstaði
en flugsamgöngur þangað munu væntanlega
halda áfram þrátt fyrir niðurskurð, því flug mun
aldrei leggjast alveg af. Þannig tengist hag-
kvæmni jarðgangna og flugs. Ég sé ekki að jarð-
gangnagerð muni leysa af flug i nánustu framtíð
en ég vildi að það yrði lögð aukin áhersla á heils-
árs hálendisveg. Það yrði gríðarleg samgöngubót
fyrir allflesta íbúa þessa lands."
Albert Eymundsson,
bœjarstjóri á Homafirði:
Samrœmd áœtl-
un aðkallandi
„Ég hef löngum verið þeirrar
skoðunar að það eigi að leggja vinnu
í það að gera samræmda samgöngu-
áætlun fyrir allt landið sem næði til samgangna á
landi, lofti og á sjó. Það er stærsti hluti raunhæfrar
byggðastefnu og þar verði jarögangagerð betur skil-
greind og henni betur forgangsraðað en verið hefur
hingað til. Jarðgöng eru dýr framkvæmd og því þarf
að skilgreina hvaða jarðgöng eigi rétt á sér. T.d. er Al-
mannaskarð erfiðasta brekkan milli Reykjavíkur og
Egilsstaða og sjálfsagt að jarðgöng þar séu framarlega
á listanum. Flutningar eru að færast af sjó yfir á vega-
gerð og landsmenn eiga aö njóta þess í öruggara sam-
göngukerfi sem m.a. felst í gerð jarðganga."
Þórir Jónsson,
formadur UMFÍ
Ekki grafa sund-
ur hvem hól
„Jarðgöng breyta gríðarlega
miklu og mundu gera marga staði
landsins mun byggilegri. Þetta er
dýr framkvæmd af opinberu fé sem ekki verður gerð
nema á mörgum áratugum hjá fámennri þjóö. Ég
hins vegar óttast að ef áætlunarflug leggst af mun
straumur fólks á suövesturhorn landsins aukast til
muna og finnst mér þó nóg um. Ég er ekki að segja
að það eigi að grafa sundur hvern hól en bendi á að
jarðgöng á norðanverðum Vestfjörðum hafa breytt
gríðarlega miklu fyrir íbúa þar. Flug t.d. til ísafiarð-
ar verður þó að halda áfram svo best væri ef hægt
væri aö samræma samgöngur á landi og í lofti með
einhverjum hætti sem víðast.“
greininni aðalatriðið. Stærðfræði-
kennari verður fyrst og fremst góður
ef hann hefur trausta þekkingu á
þeirri stærðfræði sem hann á að
kenna og að hann hafi opinn huga
fyrir þeirri reynslu sem hann aflar
sér í kennslu.
Nú eru menn píndir til að sitja í
þessú gagnslitla námi, flestum til
sárra leiðinda. Auk þess er uppeldis-
fræðinni varla greiði gerður að láta
hana standa í þessari kúgun. Trúlega
yrði báðum greiði gerður, uppeldis-
fræðingunum og kennurunum, ef
þessi lög yrðu afnumin. Gera ætti
kröfur um að kennari kunni sína
fræðigrein og öðlist full réttindi eftir
þriggja ára reynslutíma. Eftir sem
áður mætti umbuna þeim sem áhuga
hafa á að nema uppeldisfræöi en við
þær aðstæður væri hún ekki lengur
obbbeldisfræði.
Áskell Harðarson, stærðfræði-
kennara í MR, er gott dæmi um fá-
ránleika þessara laga. Hann hefur
mátt búa við skert starfsöryggi og
laun árum saman þrátt fyrir góða
menntun og að öllum beri saman um
afburða árangur hans i starfi. Mál er
að linni þessari lítilsvirðingu sem
skólakerfið sýnir þannig reynslunni.
Guðmundur Ólafsson
Ummæli
Ríki og kirkja
„Oft er árangursríkasta leiðin til
að koma auga á nauðsyn þess að að-
skilja ríki og kirkju sú að lesa mál-
flutning þeirra sem eru mótfallnir
slíkum aðskilnaði. Biskupinn yfir
þeirri trúarstofnun sem ómaklega
hefur verið kennd við alla íslensku
þjóðina, Karl Sigurbjörnsson, hefur
margsinnis lýst efasemdum sínum
um aðskilnað ríkis og kirkju. Hvað
merkir aðskilnaður rikis og kirkju
með þjóð þar sem níu af hverjum
tiu tilheyra kirkjunni, níu af hverj-
um tíu börnum eru skírð í þjóð-
kirkjunni, ámóta mörg eru fermd og
nánast allir kvaddir hinstu kveðju
innan vébanda hennar? Það merkir
einfaldlega að borin er virðing fyrir
þeim sem eru í minnihluta, algjör-
lega óháð því hve fiölmennur eða fá-
mennur sá minnihluti er. Myndi
biskupinn og trúbræður hans sætta
sig við að búa á íslandi ef Allah
sæti í því hásæti sem Guð situr í.“
Siguröur Hólm Gunnarsson á politik.is.
Neðan virðingu okkar
„Gallinn á evrunni
er sá að við megum
ekki taka hana upp
sem gjaldmiðil nema
með leyfi Evrópu-
sambandsins og það
fáum við ekki nema
við sækjum um og
fáum fyrst aðild að
téðu sambandi. Ástæðan fyrir því er
sú að við íslendingar höfum hingað
til talið þaö fyrir neðan virðingu
okkar að vera í selskap með þjóðum
eins og Þjóðverjum, Frökkum, Eng-
lendingum, Dönum og Svíum og
kjósum heldur að vera í kompaníi
með forfeðrum okkar í Noregi og
Lígtensteinungum. “
Þráinn Bertelsson I Fréttablaöinu.
Grétar Marjónsson,
forseti FFSÍ
Hválfjarðargöng
hagnaður allra
„Það er löngu orðin aðkallandi
þörf á bættu vegakerfi á íslandi
og hluti þess er að grafa jarðgöng
þar sem það er nauðsynlegt og hagkvæmt. Þaö má
hins vegar ekki bruðla í því sambandi. Það kemur
vel til greina að greiða toll fyrir það að aka um
jarðgöng svipað og í Hvalfirði en tilvist þeirra
jarðgangna er hagnaður fyrir alla þjóðina. Ráða-
menn landsins þurfa að sýna það frumkvæði að
ráðast í hálendisveg sem yrði fær allan ársins
hring. Flutningar eru að færast í auknu mæli á
vegina og t.d. bendi ég á að mest af öllum fiski
landsmanna stoppar í Borgamesi á flutningabíi-
um en þar er sem kunnugt er engin útgerð."
Orkulausnir í einum pakka o
■ t/
DWt- BV T1WUN& VéWÁ
Innflutningur á
forstjórum?
41 Rekstur Rugfélags íslands gengur llla og hefur forstjóri fyrirtækisins ságt að hugsanlega veröi aðeins flogið til þriggja staða frá Reykjavík.
jasl
Stjórn Samtaka atvinnu-
lífsins ályktaði um efna-
hagsmál á dögunum og
greinilegt að þar á bæ hafa
menn áhyggjur nokkrar af
þróun mála og framtíðar-
horfum. Og kemur auðvitað
flatt upp á ýmsa sem hafa
ekki heyrt annað af munni
forsætisráðherra lengi en aö
allt sé í stakasta lagi í þessu
besta af öllum hugsanlegum
löndum.
Áhyggjurnar sem eru að
sliga samtakamenn atvinnu-
lífsins eru m.a. vegna gengislækkun-
ar krónunnar, vaxandi verðbólgu og
versnandi afkomu fyrirtækja. Þá
minnir stjórn Samtakanna á aö
„launakostnaður islenskra fyrir-
tækja hafi vaxið mun meira en í ná-
grannalöndunum og jafnframt hrað-
ar en framleiðni fyrirtækjanna".
Þessi síðasti söngur hefur stund-
um heyrst áður. Sem sé að þegar illa
árar í efnahagslífinu og fyrirtæki
skila ekki viðunandi arði þá er jafn-
an farið að tuða um að víða um heim
séu launþegar að skila meiri fram-
leiðni og á lægri launum en islensk-
ir launamenn. Og skilaboðin auðvit-
að sú að það verði lítið að sækja til
atvinnulífsins i launahækkunum á
næstunni ef húðlatur og hyskinn
verkalýður stendur sig ekki betur í
stykkinu og framleiðir meira fyrir
minna.
Naflaskoöun
Nú er það auðvitað hárrétt að það
skilar ekkert fyrirtæki hagnaði sem
ekki hefur á að skipa traustu og dug-
legu starfsfólki. Og fyrirtæki standa
ekki undir hvaða launum sem er. En
það eru auðvitað margir samverk-
andi þættir sem stjóma því hvort
fyrirtæki ganga vel eða illa. Við-
skiptaumhverfið, stjórnvaldsaðgerð-
ir, þróun peningamála, breytingar á
markaði, tískusveiflur og svo mætti
lengi telja. Og síðast en ekki síst
skiptir máli hvernig fyrirtækjum og
stofnunum er stjórnað.
Hið síðastnefnda atriðið er reynd-
ar ekki oft nefnt í ályktunum Sam-
taka atvinnulífsins og sambærilegra
battería. Og er yfirleitt ekki mikið
rætt í kjaraviðræðnum þar sem
heildarlaunagreiðslur og framleiðni
virðast ævinlega skipta sköpum.
Samt er það viðtekin sannleikur í
samfélaginu að það skipti gríðarlegu
máli hverjir stjórni og hvernig. Þetta
Jóhannes
Sígurjónsson
skrifar:
er augljóst í pólitíkinni og
raunar í atvinnulífinu
einnig á stundum, þ.e. þeg-
ar vel gengur. Fram koma
stjörnur og snillingar i fyr-
irtækjarekstri sem verða
eftirsóttir og geta valið úr
störfum og nánast ákveðið
sín laun sjálfir.
Þess vegna er það auðvit-
að undarlegt að stjórnendn-
ur atvinnulífsins skuli
aldrei fara í smánaflaskoð-
un og spyrja spurninga á
borð við: Getur verið að
það séu ekki aðeins launamennirnir
sem eru orsök óviðunandi fram-
leiðni? Er það kannski fræðilegur
möguleiki að íslenskir forsfiórnar og
stjórnendur fyrirtækja séu bara ekki
nógu góðir?
Puö og penlngar
íslensk fyrirtæki hafa stundum
notið góðs af ágætri framleiðni lág-
launaþræla erlendis. Og auðvitað er
það draumur allra atvinnurekenda
að hafa á að skipa lúsiðnum bónus-
berserkjum sem eru tilbúnir til að
puða fyrir sem minnstan pening.
En fyrst stjórn Samtaka atvinnu-
lífsins er farin út í samanburðarfræði
á launum og framleiðni íslenskra
launþega við erlenda er þá ekki eðli-
legt að gerð verði úttekt á íslenskum
forstjórum og frammistöðu þeirra í
samanburði við kollega sína erlendis?
Og ef niðurstaðan yrði nú sú að for-
stjórar á íslandi séu afskaplega slakir
og standist engan veginn samanburð
við starfsbræður sína í Singapore
Hong Kong eða Japan hlýtur i fram
haldinu mega ræða innflutning á er
lendum forstjórum til að leiða ís
lenskt atvinnulíf, auka framleiðni
hækka laun og þar með kaupmátt.
Þeir íslensku forstjórar sem ekki
stæðust gæðamat og þyrftu að vikja úr
störfum fyrir sér færari mönnum frá
Austurlöndum gætu svo sem best
fengið vinnu við færiböndin í verk-
smiðjunum og þar með lagt sitt lóð á
vogarskálar framleiðninnar og stuðlað
um leið, á grundvelli reynslu sinnar af
rekstri fyrirtækja, að hóflegum kaup-
kröfum félaga sinna á færibandinu.
Og skilaboðin auðvitað sú að það verði lítið að sœkja
til atvinnulífsins í launahœkkunum á nœstunni ef
húðlatur og hyskinn verkalýður stendur sig ekki betur
í stykkinu og framleiðir meira fyrir minna.