Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.2001, Blaðsíða 20

24
ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLÍ 2001
tölvu-i taskni
v í sinda
Tölvuleikjanörda-ímyndin rifin niður:
Leikjaunnendur í góðum málum
- hæfilegt spil eykur andlegan mátt
Niðurstöður
nýrrar breskrar
rannsóknar
sýna að krakkar
sem spila hæfi-
lega mikið af
tölvuleikjum
hafa mun hærra stig samhæfingar
og einbeitingar en jafnaldrar þeirra.
í rannsókninni, sem framkvæmd
var fyrir bresk yfirvöld, voru um
100 tölvuleikjaspilarar látnir fylla út
spurningalista og taka ýmis sál-
fræðipróf. Niðurstöðurnar voru síö-
an bornar saman við niðurstöður
svipaðra prófa frá atvinnuiþrótta-
mönnum og öðrum hópum. Saman-
burðurinn leiddi í ljós að stig sam-
hæfni og einbeitingar var á svipuðu
róli og hjá atvinnuíþróttamönnum
og einnig geimförum þar sem lífið
veltur á góðri einbeitingu og sam-
hæfni hugar og handar. Þessi kost-
ur tölvuleikja hefur ekki farið fram
hjá íþróttamönnunum sjálfum. T.d.
nýtti Rubens Barrichello, Formúlu
1-bílstjóri hjá Ferrari, sér vinsælan
formúluleik til að
undirbúa sig undir
Malasíukappakstur-
inn sem hann hafði
aldrei tekið þátt i
áður.
Haft var eftir þeim
sem rannsóknina
framkvæmdu að þátt-
takendur í rannsókn-
inni spiluðu að meðal-
tali um 18 tíma á
viku. Það telst í efri
mörkunum. Hins veg-
ar kom í ljós að þessir
sömu eyddu svipuð-
um tíma í aðrar at-
hafnir, eins og t.d. að
lesa, umgangast vini
og stunda iþróttir.
Ofan á þetta reyndust
hóflegir tölvu-
leikjafíklar eiga fleiri
vini en þeir sem ekki
spiluðu tölvuleiki eða
spiluðu of mikið.
Sú ímynd hefur oft verið að tengd
tölvuleikjaunnendum að þeir loki
sig af frá umheiminum og sökkvi
sér í gerviheiminn sinn, séu nördar.
Önnur nýleg könnun á vegum
breskra yfirvalda sýndi hins vegar
fram á þeir sem byrja ungir að spila
reglulega hina ýmsu leiki séu lík-
legri til að fara í háskóla og ná þ.a.l.
í betri störf seinna meir, auk þess
sem tölvuleikjakrakkar séu yfirleitt
gáfaðari.
Haft var eftír þeim
sem rannsoknína
framkvæmdu að þátt-
takendurí rannsókn-
ínni spíluðu að meðal-
tali um 18 tíma á viku.
Það telst í efrí mörk-
unum. Hins vegar kom
í Ijós að þessir sömu
eyddu svipuðum tíma í
aðrar athafnir, eins t.d.
að lesa, umgangast
vini og stunda íþróttir.
Ný gerð af tölvuormi komin á kreik:
Bæði ormur og vírus
Þeir sem láta sig
heilsufar tölva
þessa heims
varða klóra sér
nú í hausnum
samkvæmt
vefriti tímaritsins Wired. Ástæðan
er SirCam, splunkuný gerð af
svokölluðum tölvupóstsormi. Þessi
nýi ormur er i raun bæði ormur og
tölvuvirus, nokkuð sem ekki hefur
þekkst áður. Þeir sem ekki nota
Outlook-tölvupóstforritið frá
Microsoft eru óhultir fyrir ormin-
um.
SirCam virkar þannig að þegar
það er opnað af grunlausum tölvu-
notanda hleður það sér niður í tölv-
una. Þar næst gerir það tvennt.
Annars vegar sendir SirCam afrit af
sjálfu sér á öll tölvupóstföng sem
það finnur í tölvunni. Fyrir hvern
póst sem sendur er velur SirCam
Sérfræðingar í vírus-
vömum segja að SirCam
sé afar vel skrifaður. Svo
vel gerður er hann að
flest vírusvarnarforrit
geta ekki afmáð hann úr
tölvum. Ástæðan fyrir
þvi er að vírusinn felur
nokkrar skrár inni í
ruslafötunni (e. recycle
bin). Virusvamarforrit
leíta sjaldan íþeirri
möppu.
skjal úr My Documents-möppunni
og sendir með. Á þennan hátt er um
venjulegan orm að ræða. Á hinn
bóginn er SirCam líka vírus. Þegar
vírusinn hefur komið sér fyrir getur
hann valið um að gera tvennt; ann-
aðhvort fylla allt laust pláss á harða
diskinum með texta eða eyða öllu út
af honum.
Sérfræðingar í vírusvörnum
segja að SirCam-vírusinn sé afar vel
skrifaður. Svo vel gerður er hann aö
flest vírusvarnarforrit geta ekki af-
máð hann af tölvum. Ástæðan fyrir
því er að hann felur nokkrar skrár
inni í ruslafötunni (e. recycle bin).
Vírusvamarforrit leita sjaldan í
þeirri möppu. Um helgina var
SirCam kominn í toppsætið yfir
hættulegustu tölvuvírusana. Þeir
sem nota Outlook-tölvupóstforritið
SirCam afritar sig og sendir áfram
eins og ormur og getur svo annaö-
hvort fyllt harða diskinn meö texta
eöa eytt öllu út af honum.
þurfa því að vera vel á verði gagn-
vart öllum pósti og helst að athuga
hjá sendanda hvort hann hafi sent
eða ekki áður en póstur er opnaður.
Góöar fréttir fyrir tannlæknastofugesti:
Leysigeisli í stað tannlæknaborsins

Bandaríkjamað-
urinn Richard
Hansen, sér-
fræðingur í
tannlækningum,
verður sjálfsagt
tekinn í
dýrlingatölu hjá gestum tannlækna
ef uppfinning hans kemst á markað.
Hansen segist nefnilega hafa fundiö
nýja aðferð til að redda tann-
skemmdum sem ná niður í taugarn-
ar. Yfírleitt eru hinir óvinsælu bor-
ar notaðir til að komast að skemmd-
unum og fjarlægja þær. Flestir
þarfnast deyfinga og finnst mörgum
ekki nóg gert.
Hansen hefur hins vegar komiö
með algerlega sársaukalausa leið til
að fjarlægja skemmdar taugar.
Vopn hans er sérhannaður
leysigeisli sem eyðir skemmdum
taugum. Hansen hefur nú þegar not-
aö leysigeislann á hátt í 600 sjúk-
linga, sem hefðu þurft á bor að
halda, með góðum árangri. Geislinn
bjargar ekki bara sjúklingnum frá
leiðindasársauka og slöppum and-
litsvöðum hálftíma eftir tannlækna-
heimsókn sökum deyfingar. Ólíkt
hættunni með borinn er lítil hætta
á að skemma óskemmdar taugar
með geislanum. Einnig geta tennur
orðið veikari eftir borinn og fengið
á sig léiðinlegan gulan lit.
Leysigeislinn hefur verið gagn-
rýndur af sumum kollegum Han-
sens. Hann er sagður kosta mikið í
uppsetningu og notkun. Auk þess
fer mikill tími í nota hann. Hansen
viðurkennir að aðgerðin taki aðeins
meiri tíma með geislanum. Hins
vegar sé hún kostnaðarminni þar
sem ekki þurfi að fylla upp í holur
eftir borana. Hansen ætlar aö birta
niðurstöður úr prófunum á
leysigeislanum síðar á þessu ári.
Geislinn bjargar ekki
bara sjúklingnum frá
leíðindasársauka og
slöppum andi’itsvöðum
hálftíma eftir tann-
læknaheimsókn sök-
um deyfingar. Ólíkt
hættunni með borinn
er lítil hætta á að
skemma óskemmdar
taugar með geislan-
um.
Langstærstur hluti fólks væri feginn því aö sleppa viö borinn ógurlega hjá
tannlækninum.
Bananinn „afhýddur"
Nú þegar búið er
að kortleggja
genamengi
músa, manna og
hrísgrjóna er
bananinn næstur á dagskrá.
Með kortlagningu bananans er
ætlunin að gera ræktun hans
auðveldari og áreiðanlegri. Ban-
anar eru einstaklega viðkvæmir
ávextir og þola illa hvers kyns
sjúkdóma og skordýr. Þetta þýð-
ir að mikið þarf að úða á ban
anaekrum. Á Kosta Ríka þarf
t.d. að úða vikulega en 4-5 sinn-
um á ári er nóg í ræktun flestra
annarra ávaxta og grænmetis.
Kortlagning bananans á að taka
um 5 ár og verða upplýsingarn-
ar látnar ræktendum banana i
té að þeim loknum gegn gjaldi.
Tilboö vikunnar á Netinu
Nafnleynd á Net-
inu er umdeild
en um leið
möguleg. Þar
getur misjafn
sauður skrifað inn misvitur
Iskilaboð og ef vel er gert finnur
enginn út hvaðan skilaboðin
komu. Vefrit timaritsins New
IScientist segir frá leigumorð-
ingja einum í rússneska þorp-
inu Samara. Hann setti inn aug-
lýsingu á einhverri siðlausri
síðu þar sem hann bauð
þjónustu sína gegn hóflegri
greiðslu. Lögieglan í Rússlandi
komst á snoðir um auglýsing-
una. Leigumorðinginn náðist
skömmu síðar eftir að lögreglu-
menn höfðu náð sambandi við
hann á Netinu og narrað hann
j til að halda að þeir væru mögu-
legir viðskiptavinir. Rússneska
lögreglan hefur fengið veður af
því að leigumorðingjar skiptist
á upplýsingum á Netinu. Þetta
er hins vegar í fyrsta skiptið
sem lögreglan nær slíkum í
gegnum auglýsingu.
Teflonpönnur menga
Hópur
kanadískra vís-
indamanna frá
háskóla í
Toronto hefur
komist að þvi að steikarpönnur
sem auglýstar eru með þann
eiginleika að matur festist ekki
við þær, eins og teflonhúðaðar
pönnur, mengi. Við hitun mynd-
ar teflon og önnur álíka efni efn-
ið TFA. TFA er ákveðin sýru-
tegund sem er einstaklega
lífseig í umhverfinu. TFA brotn-
ar hægar niður en hvert þeirra
efna sem sitja í 12 efstu sætum
svarts lista Sameinuðu þjóð-
anna yfir hættuleg efni. Talið
var aö TFA kæmi frá efnum í
úðabrúsum sem tóku við af
ósoneyðandi klórflúor-efnasam-
bandanna. Magn í regnvatni í
Toronto var ekki útskýrt með
notkun úðabrúsa. Rannsóknir á
loðfríum pönnum sýndu hins
vegar samsömun milli magns
TFA í regnvatni og notkunar
pannanna. TFA er, eins og áður
sagði, mjög lengi að brotna nið-
ur. Það er aftur á móti skaðlaust
fólki og hefur aðeins væg eitr-
unaráhrif á plöntur.