Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.2002, Blaðsíða 29

LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2002
HelQorblaö I>V
29
Nætursjónaukarnir
auðvelda björgun
„Þyrluútköll vegna leitar og
björgunar eða vegna slysa og veik-
inda bæði á sjó og landi voru held-
ur færri á árinu
2002 en undanfar-
in ár. Útköll voru
112 en þau leiddu
til 81 flugs með 71
mann. Alvarlegt
sjóslys átti sér
stað í febrúar en
þá fórst Bjarmi
VE vestan við Þrí-
dranga og bjarg-
aði þyrla Landhelgisgæslunnar
tveimur mönnum af fjórum í
áhöfninni. Útköll sem þyrluáhafn-
ir sinna eru af margvíslegum
toga. Mörg eru vegna alvarlegra
umferðarslysa á þjóðvegum en
einnig voru útköll vegna köfunar-
slyss, snjóbrettaslyss, brotlending-
ar svifdreka og falls úr klettum,
svo dæmi séu tekin, segir Dagmar
Sigurðardóttir, upplýsingafulltrúi
Landhelgisgæslunnar.
Hún segir Gæsluna fagna þeirri
velvild sem stofnuninni hefur
verið sýnd með jákvæðum
viðbrögðum við söfnun fyrir
nætursjónaukum. Þjálfun flug-
áhafna í notkun sjónaukanna er
nú lokið og beðið eftir grænu ljósi
frá Flugmálastjórn. „Nætur-
sjónaukamir margfalda mögu-
leika þyrluáhafna til björgunar-
starfa að nóttu til og þegar
skyggni er slæmt,“ segir Dagmar
Sigurðardóttir.
Dagmar
Sigurðardóttir.
Of mikill umferðarhraði
„Mér er auðvitað ofarlega í
huga sá mikli fjöldi banaslysa sem
orðið hefur í umferðinni á árinu
en sá fjöldi er
langt yfir meðal-
tali. Þá vekur það
ugg hversu
mannmörg slysin
eru orðin en á
þessu ári hafa
orðið mörg um-
ferðarslys þar
sem fleiri en einn
hefur látist í sama
slysinu. Mikill meirihluti
banaslysa, og annarra alvarlegra
umferðarslysa á þessu ári, átti sér
stað utan þéttbýlis, þ.e. á þjóðveg-
um landsins. Það bendir til þess
að umferðarhraðinn sé orðinn allt
of mikill á þjóðvegunum og þar
með verður alvarleiki slysanna
mun meiri, ef eitthvað ber út af.
Þessar staöreyndir benda ótvírætt
til þess að umferðarlöggæsla sé
ekki nægileg á þjóðvegum lands-
ins - en reynslan hefur sýnt að
sýnileg umferðarlöggæsla dregur
verulega úr hraða. Ég vona því
svo sannarlega að löggæsla verði
aukin á landsbyggðinni svo nýja
árið boði ekki enn frekari harm-
leiki í umferðinni," segir Ragn-
heiður Davíðsdóttir, forvarnafull-
trúi VÍS.
Þróiin sem verður
að snúa við
„Fleiri dauðaslys hafa orðið í um-
ferðinni á þessu ári en oftast áður.
Það er tvennt sem er óvenjulegt við
þau. Annars vegar
er það hversu
margir hafa látist
í einstökum slysa-
tilvikum, fjórir í
einu og þrir í
tveimur. Þá hafa
óvenju mörg böm
látist í umferðar-
slysum á árinu,
mun fleiri en mörg
ár þar á undan. Fjögur þeirra vom
farþegar í bílum,“ segir Sigurður
Helgason, sviðsstjóri umferðarör-
yggissviðs Umferðarstofu.
„Þessari þróun þarf að snúa við
með öllum tiltækum ráðum. Von-
andi tekst með markvissum
vinnubrögðum og góðu samstarfi
við vegfarendur að snúa ástand-
inu til betri vegar á nýju ári. Við
vitum að langflest slysin verða
vegna þess að mannlegi þátturinn
bregst. Við þurfum að beina at-
hyglinni að hegðun og ástandi
vegfarenda og þar að auki að
tryggja að aliir noti þann öryggis-
búnað sem er fyrir hendi.“
Sigurður
Helgason.
Ragnheiður
Davíðsdóttir.
Dauðaslysum í umferðinni fjölgaði frá fyrra ári:
Leitin að ítalska ferða-
manninum umfangsmest
Árið sem er að líða var því miður
ekki slysalaust en útköllum til björgun-
arsveita fækkaði þó nokkuð frá fyrra
ári og telja menn hagstætt veðurlag
eina meginástæðu þess.
Umferðarslys voru allt of mörg á ár-
inu og létust 29 manns í umferðarslys-
um - þar af fimm böm. Gera má ráð
fyrir að á þriðja hundrað manns hafi
slasast í umferðinni.
Eldsvoöi á Þingeyri
Árið var rétt gengið í garð þegar sá
hörmulegi atburður varð að ung hjón
fómst ásamt bami sínu í eldsvoða á
Þingeyri. Eldsvoðinn varð aðfaranótt 5.
janúar en þegar slökkviliði ísafjarðai'
barst tilkynning um eldinn hafði tekist
að bjarga eldra bami hjónanna, þriggja
ára dreng, úr brennandi húsinu. For-
eldrar ungu hjónanna bjuggu á efri
hæð hússins og komust þau út af eigin
rammleik. Mikil sorg ríkti meðal Þing-
eyringa í kjölfar brunans.
Tveir fórust meö Bjarma
Tveir menn fórust þegar Bjarmi VE
sökk um tíu mílur undan Þrídröngum
að morgni laugardagsins 23. febrúar.
Þyrla Landhelgisgæslunnar hifði þrjá
menn úr sjónum þegar Bjarmi sökk.
Þegar þyrluna bar að slysstað héngu
tveir mannanna í hálfuppblásnum
gúmbáti og gekk sjórinn yfir þá. Þriðji
maðurinn fannst látinn skammt frá.
„Mayday, mayday, við erum
sökkva,“ voru skilaboðin sem áhöfn
varðskipsins Týs heyrði óljóst
skömmu fyrir klukkan ellefu um
morguninn. Var í kjölfarið kannað
hvort önnur skip í grenndinni hefðu
heyrt neyðarkallið en svo virtist ekki
vera. Um hádegisbil laugardagsins
kom fram að Bjarmi VE hafði dottið
út hjá Tilkynningarskyldunni og var
þá kallað eftir aðstoð þyrlu.
Jakob Ólafsson, flugmaður hjá
Landhelgisgæslunni, var í áhöfn TF-
SIF umræddan dag. Jakob lýsti sjálfur
aðkomunni sem nöturlegri og sagði í
viðtali við DV aö mennirnir hefðu
verið mjög þrekaðir og varla hefði
mátt tæpara standa að bjarga þeim.
í kjölfar slyssins spratt mikil um-
ræða um sjálfvirka tilkynninga-
skyldukerfið en við rannsókn kom
m.a. í ljós að Bjarmi VE hafði ítrekað
dottið inn og út úr sjálfvirku sam-
bandi hinn örlagaríka morgun. Um
klukkustund leið frá því Týr heyrði
neyðarkall þar til staðfesting barst frá
Tilkynningaskyldunni.
í lok júní varð sjóslys af öðrum toga
þegar 35 ára Akureyringur fórst á
kajak á Skjálfandaflóa, skammt undan
Flateyjardal.
Þá mátti litlu muna í apríl þegar
fjórir menn lentu í sjónum við Elliða-
ey eftir að tuðru sem þeir voru á
hvolfdi. Tveir komust upp í fjöru en
hinir tveir í sjónum og gátu sér enga
björg veitt. Björgunarbáturinn Þór
bjargaði mönnunum.
Hvar getur hann veriö?
Umfangsmesta leit ársins var aö
ítalska feröamanninum, Davide
Paita, sem hvarf í byrjun ágúst.
Mörg hundruö björgunarsveitarmenn
leituöu vikum saman en allt kom fyr-
ir ekki; afdrif feröamannsins eru
mönnum ráögáta.
Guðrún sekkur
„Allt síðan strandið varð hefúr
sjálfsásökunin kvalið mig. Af hverju
gerði maður ekki hitt eða þetta? En það
er sama hvemig ég fer yfir þetta mál i
huga mínum, það var ekkert sem gaf
mér til kynna að hætta leyndist á sigl-
ingarleiðinni,“ sagði Sturla Einarsson,
skipstjóri á Guðrúnu Gísladóttur KE-
15, í viðtali við DV í sumar. Sturla upp-
liföi þá martröð skipstjórnarmanna að
sjá skip sitt, fiölveiðiskipið Guðrúnu
Gísladóttur, sökkva skammt frá Lófót-
Arndís
Þorgeirsdóttir
blaðamaður
en í Norður-Noregi i júní. Skipið var á
leið til hafnar eftir mettúr, með tæp 900
tonn af síldarflökum, þegar það hafnaði
á hafsbotni. Vísbendingar em um að
skipið hafi farið spölkom frá viður-
kenndri siglingarleið vegna
ónákvæmra siglingarkorta en áhöfiiin
fór strax frá borði í björgunarbáta þar
sem skipið tók brátt að halla.
Að undanfomu hafa staðið yfir að-
gerðir til að reyna að ná Guðrúnu á flot
og vinna 20 norskir kafarar og 14 ís-
lendingar að björgun skipsins.
Algjör ráðgáta
Italskur ferðamaður, Davide Paita,
Guðrún Gísladóttir KE 15
Eitt glæsilegasta skip íslenska flotans sökk skammt undan Lofoten
í Noröur-Noregi í júní.
Upplýsingafulltrúi Landsbjargar segir árið hafa verið í rólegri kantinum:
Gott veður skipti
sköpum á árinu
Gleðilegu augnablikin eru
aðgerðir þar sem okkur
tekst að koma fólki til að-
stoðar - en þær að-
gerðir þar sem
böm eiga í
hlut snerta
okkur alltaf
mest - þótt
sem betur
fer sé afar
sjaldgæft að
böm týn-
ist,“ segir
Valgeir Elí-
asson.
DVJHYND E.ÓL
Valgeir
Elíasson
Leitin aö
ítalska feröa-
manninurh Dav-
ide Paita var
afar umfangsmik-
il en því miöur er
hvarf mannsins enn
hulin ráögáta.
„Þetta ár hefur verið með rólegra
móti og útköll færri en á síðasta ári.
Ein ástæðan er að veður hefur verið
með besta móti og færri útköll til björg-
unarsveita af þeim sökum, einkum á
siðari hluta ársins," segir Valgeir Elí-
asson, upplýsingastjóri Landsbjargar,
um árið sem er að líða.
Valgeir segir að það sem standi helst
upp úr í leitar- og björgunaraðgerðum
á árinu sé leitin að ítalanum Davide
Paita sem hvarf á Norðurlandi í ágúst.
„Leitin tók rúmar tvær vikur og um
300 björgunarsveitarmenn tóku þátt í
henni. Leitin bar ekki árangur og enn
er hvarf mannsins óútskýrt."
Að sögn Valgeirs hefur slysavama-
starf félagsins vaxið mikið. „Þar ber
hæst ráðningu sex umferðarfulltrúa
sem störfuðu um allt land síðastliðið
sumar. Umferðarfúlltrúarnir vinna að
forvömum og leiðbeina almenningi þar
sem það á við. Við emm ánægð með
þetta starf það sem af er og höfum séð
bæjarfélög og Vegagerðina vinna að úr-
hótum þar sem áður hafa verið slysa-
gildrur.
Valgeir segir þá breytingu hafa orð-
ið á starfi björgunarsveita hin síðari ár
að aðgerðum, sem flokkaðar eru alvar-
legar, hefur fiölgað en þá er átt við að
fólk sé mikið eða illa slasað.
„Ástæður þessa em væntanlega þær
að almenningur og erlendir ferðamenn
eru famir að
fara mun
meira um
hálendi og
óbyggðir
íslands.
Þegar fólk
lendir svo
í vandræð-
um er orð-
ið mun erf-
iðara að
komast til
þess og
slysin eru
oft á tíðum
alvarlegri.
byrjun verslunarmannahelgarinnar og
kona á sextugsaldri þegar bíll sem hún
var farþegi í hafnaði úti í Finnafiarð-
ará sama dag og Kínverjamir létust, á
þjóðhátíðardaginn. í tveimur öðrum
slysum létust þrír; það fyrra varð á
mótum Suðurlandsvegar og Landvegar
í ágúst en þá skullu fólksbifreið og
langferðabíll saman. Ökumaður og
tveir farþegar fólksbílsins, sem allt
vom Ijósmæður og vinkonur, létust við
áreksturinn. Hið síðara varð í október
þegar jeppabifreið valt á veginum viö
Kirkjubólshlíð í Skutulsfirði. Móðir og
tvær ungar dætur hennar létust vegna
áverka sem þær hlutu í slysinu.
Þrátt fyrir fækkun útkalla björgun-
arsveita frá fyrra ári voru verkefhi
sveitanna ærin en aðgerðimar reynd-
ust rúmlega 1300. Um 3100 manns skipa
björgunarsveitir landsins og ef miðað
er við fiölda aðgerða má með sanni
segja að daglega séu björgunarsveitir
að störfum, með allt frá 2-3 mönnum
upp i stærstu leitir sem 300
til 400 manns taka þátt í.
hvarf nánast sporlaust norðanlands í
ágúst. Paita hafði þá dvalið hérlendis
um skeið en þegar hvarf hans varð ljóst
kom í ljós að hann hafði skilið eftir far-
angur í Grenivík og á umferöarmið-
stöðinni á Akureyri. Síðasta áþreifan-
lega sönnun þess að Paita hafi verið á
ferli er áritun hans í gestabók slysa-
vamarskýlis við Látraströnd, utanvert
í Eyjafirði. í kjölfarið hófst einhver um-
fangsmesta leit sem gerð hefúr verið að
ferðamanninum. Mörg hundmð björg-
unarsveitarmenn af öllu landinu leit-
uðu á svæðmu frá Grenvík og út að
Látraströnd og nágrenni. Leitin bar
ekki árangur og enn er ekki vitað um
afdrif Davide Paita.
Banaslysin mörg
Banaslysin í umferðinni voru alls 22
og urðu öll fyrir utan skilgreint þétt-
býli og sjaldan eða aldrei hafa orðið
eins mörg slys þar sem fleiri en einn
lætur lífið. í þremur slysum létust sam-
tals tíu manns, þar af þrjú böm. Sjald-
an ef nokkum tíma hafa jafnmargir
drukknað eftir að ökutæki hafiiar
vatni en alls drukknuðu sex manns í
þremur bílslysum. Þetta voru fiórir
Kínverjar við Blöndulón í júni, ung-
ur maður við Brúarhlöð í Hvítá í