Alþýðublaðið - 17.12.1983, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 17. desember 1983
Hin endanlega ákvörðun
I.N THF. NEWS
TlllS bioknim;
To *wi«s vmn
barst upp að andlitinu huldi munn-
inn. Hann opnaði og lokaði hnef-
unum. Ásjóna hans virtist þreytu-
leg, sársauki í nær gráum augun-
um. Um stund virtist sem enginn
rí
' Day o/ Derimtn - Thr hill Slorv j
. NEW YORk' n»
íf Xeralb 3Trifauue SS
/ Wc Uluckade Cuba
Soviet Ships With Missiles;
1\; _ K’s Choice—Vtar or Peace?
Forsíða New York Herald Tribu-
ne þriðjudaginn 23. október 1962.
„Við setjum hafnbann á Kúbu“.
„Sovésk skip með eldflaugar; val-
kostur Kennedys — Stríð eða
friður?
annar væri þarna og hann væri ekki
lengur forsetinn.
Oskiljanlega varð mér hugsað til
þess þegar hann var veikur og nærri
dó; þegar hann missti barn sitt; þeg-
ar við fréttum að elsti bróðir okkar
hefði farist; um persónulegar
stundir álags og sárinda. Raddirnar
Forsetinn og hinir ýmsu embœttismenn í ráðuneytisherberginu... Hvað
gera Rússar? Láta þeir undan þrýstingnum? Eða standa þeir fastir fyrir?
...Robert Kennedy stendur, lengst til vinstri.
Er heimurinn á barmi tortímingar? Þannig spyrja æði margir í
dag. Flestir myndu svara þessari spurningu játandi þó vonin lifi allt-
af í okkur. í Bandaríkjunum er við stjórnvölinn herskár forseti,
yfirvöld í Sovétríkjunum eru óútreiknanleg. I kjölfar uppsetningar
á meðaldrægum kjarnorkueldflaugum í V-Evrópu hefur enn kóln-
að á milli stórveldanna, stór orð eru við höfð.
Heimurinn hefur áður verið ná-
lægt því að tortímast eða að
minnsta kosti hefur legið við kjarn-
orkustyrjöld. Það var í október árið
1962, þegar Bandarikjamenn kom-
ust að því að Sovétmenn voru að
koma upp eldflaugastæðum á
Kúbu í samráði við stjórnvöld þar.
Bandaríkin settu fram úrslitakosti
og jarðarbúar stóðu á öndinni.
Hvað myndu Rússar gera? Hvað
myndu Kanar gera ef Rússsar léíu
ekki undan? Myndu þeir standa við
hótanir sínar?
Þessir atburðir áttu sér stað fyrir
rúmlega 21 ári. Það er fróðlegt að
skyggnast örlítið í liðna tíð og at-
huga hvernig andi ríkti hjá ráða-
klifuðu áfram, en mér fannst ég
ekki nema þær, þar til forsetinn
sagði: „Er ekki til einhver leið til að
koma í veg fyrir að fyrsti áreksturinn
verði við rússneskan kafbát? Nær
hvað sem er annað en það?“ „Nei,
skip okkar eru í of — mikilli
hættu. Þáð er enginn valkostur“
sagði McNamara. „Yfirmönnunum
hefur verið sagt að forðast allan ó-
frið ef þess er nokkur kostur, en við
verðum að vera viðbúnir þessu og
þetta er það sem við verðum að bú-
ast við“.
Hin endanlega ákvörðun.
Við vorum komnir að tíma-
punkti endanlegrar ákvörðunar. ...
Mér fannst við vera á barmi þver-
hnípis og engin undankomuleið. í
þetta skiptið, þetta var augnablikið
— ekki í næstu viku — ekki á morg-
un, „svo við getum haldið aiinan
fund og tekið ákvörðun“. Ekki eftir
átta klukkustundir, „svo við getum
sent Khrushchev önnur skilaboð
þannig að hann skilji loksins“. Nei,
ekkert af þessu var mögulegt. I eitt
þúsund mílna fjarlægð, í gríðarlegu
flæði Atlantshafsins, átti að taka
Framh. á síðu 15
Brœðurnir Robert og John Ken-
nedy á þœgilegri tímapunkti. Báðir
urðu þeir morðingjum að bráð.
inn á barmi tortímingar? Var það
okkar feill? Mistök? Var það eitt-
hvað meira sem við hefðum átt að
gera? Eða ekki gera? fíönd hans
Sársaukinn í augunum.
Ég hygg að þessar fáu mínútur
hafi valdið forsetanum hvað alvar-
legustu áhyggjunum. Var heimur-
mönnum í Bandaríkjunum er þeir
stóðu frammi fyrir erfiðustu á-
kvörðun lífs síns. Eftirfarandi kafli
er úr Roberts Kennedys „Tþi rteen
> vmx

I
p
mm r\j>
1 \ -•
/lukin þjónusta
í aóalbanka
og í öflum útibúum:
Gjaldeyris -
J afgieiösla
Viö önnumst nú alla algenga gjaldeyrisþjónustu: Kaup og sölu á
ferðamannagjaldeyri, sölu námsmannagjaldeyris, stofnun innlendra
gjaldeyrisreikninga og útgáfu VISAgreiðslukorta.
Iðnaðariiankinn
Reykjavík: Aðalbanki, Lækjargötu 12
Breiðholtsútibú, Drafnarfelli 16-18
Laugarnesútibú, Dalbraut 1
Grensásútibú, Háaleitisbraut 58-60
Réttarholtsútibú, Réttarholtsvegi 3
Garðabær: v/Bæjarbraut
Hafnarfjörður: Strandgötu 1
Selfoss: Austurvegi 38
Akureyri: Geislagötu 14
days: A memoir of the Cuban
missile crisis“....
Óvæntur kafbátur.
„Klukkan var nú nokkrar mínútur
yfir 10 (miðvikudagur 24. október).
McNamara varnarmálaráðherra til-
kynnti að tvö rússnesk skip, Gaga-
rin og Komiles, væru aðeins nokkr-
ar mílur úti fyrir bannsvæðinu.
Stöðvun beggja skipanna myndi
sennilega eiga sér stað fyrir hádegi
á Washington tíma. Jafnvel var
vonast til að að minnsta kosti ann-
að skipanna yrði stöðvað og farið
um borð milli 10.30 og 11.00.
Þá komu þær ógnvænlegu fréttir
frá sjóhernum að rússneskur kaf-
bátur hefði fært sig inn á milli skip-
anna.
Upphaflega hafði verið áætlað
- að beitiskip myndi sjá um að stöðva
fyrsta skipið, en vegna aukinnar á-
hættu var ákveðið á síðustu
klukkutímum að senda flugmóður-
skip á vettvang og því til aðstoðar
þyrlur með vopn til að granda kaf-
bátum, þær áttu að svífa yfir. Flug-
móðurskipið Essex átti að gefa kaf-
bátnum sónarmerki um að koma
upp á yfirborðið og tilkynna sig.
Sagði McNamara að ef hann neit-
aði þessu ætti að varpa litlum
dýptarsprengjum þar til hann kæmi
upp á yfirborðið.
Kennedy forseti sat með sársauka í augunum. Höfð-
um við gert mistök? Var það eitthvað sem við áttum
frekar að gera? Eða ekki gera? Mínúturnar liðu hœgt
áfram...