Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Síða 15

Guðmundur Björnsson
kaupmaður frá (safirði
Þann 23. febrúar sl. lézt í Hvera
gerði, Guðmundur Björnsson,
kaupmaður frá ísafirði, á áttugasta
og þriðja aldursári.
Ég kynntist Guðmundi fyrst vet-
urinn 1945. Þá kom ég fyrst í
Smiðjugötu 10 á ísafirði, en þar
fæddist Guðmundur og átti þar
heimili alla ævi. Smiðjugata 10
var höfuðból þessarar stóru og fjöl-
mennu ættar. Það byggði ættar-
höfðinginn, Björn, faðir Guðmund-
ar, og bjó þar svo veglega, að sómt
hefði hverri ætt íslenzkri. Við hann
var Smiðjugata 10 venjulega kennd
manna á milli og nefnt Björnshús.
Heimili Guðmundar var ávallt
mjög fjölmennt. Þau hjón eignuð-
ust 13 börn, sem komust til full-
orðinsára. En það komu fleiri í
Björnshús en börn og skyldulið. Á
yngri árum tók Guðmundur mik-
inn þátt í íþrótta- og sönglífi bæj-
arins og átti í gegnum það stóran
hóp kunningja og félaga.
Um stóran systkinahóp mynd-
aðist einnig brátt stór hóp-
ur skólafélaga og vina —
og allir voru hjartanlega velkomn-
ir í Björnshús. Á hinu sanna ís-
lenzka höfuðbóli er ávallt rúm fyr-
ir alla, sem þangað leita og öllum,
sem þiggja vildu, voru bornar góð-
gerðir.
Guðmundur varð fyrir þeirri
ógæfu, að missa móður sína ungur.
Hann varð því ekki aðnjótandi
þess styrks, sem traust móður-
hönd veitir á viðkvæmasta skeiði
ævinnar. Það má vel vera, að það
liafi haft dýpri áhrif á skapgerð
hans og haft meiri áhrif á ýmsa
þætti lífs hans, en um verður sagt
með fullri vissu
Guðmundur ólst upp í verzlun
föður síns og tók við forráðum
hennar af lionum. Kaup-
mennska var því hans lífsstarf.
Þann skilning, sem fólk leggur 1
orðið kaupmaður, „hann er mikill
kaupmaður", eins og sagt er, það
ótti Guðmundur Björnsson ekki til.
Dagfarsprúðari, kurteisari og
elskulegri mann hef ég ekki hitt
en Guðmund og þannig kom hann
fram við viðskiptavini sína, þegar
hann afgreiddi þá með vörur yfir
búðarborðið og fékk borgun, en
þegar hann rétti súkkulaðistykki
eða brjóstsykurspoka að barni eða
unglingi, þá sá maður ljúfmann-
legt bros þess manns, sem
gefur án þess að ætlast til endur-
gjalds.
Björn Guðmundsson var stór-
huga, framsýnn og duglegur. Hann
byggði verzlun sína þannig, að hún
næði til sem flestra greina. Þannig
rak hann, auk verzlunar með allar
almennar vörur, stórt sláturhús og
fiskverícún :— jafnvel útgerð — og
áfti 'jafnan sjálfur nokkurn bú-
sTöfn, svó sem kýr og hesta. Við
íiiössum umfangsmikla rekstri
yfrðT’Guðmundur að taka ungur að
áí'um ’og á erfiðum tímum, þegar
margir urðu að lúta í lægra haldi
fýrir verðfalli á íslenzkum vörum
og erfiðum viðskiptakjörum af völd
um heimskreppunnar. Og vitanlega
komst hann ekki hjá ágjöfum frem-
ur en aðrir. Hann sigldi þó heilum
báti í liöfn með guðs hjálp og
góðra manna, og það var meira en
mörgum tókst.
En Guðmundur Björnsson stóð
heldur ekki einn í lífsbaráttunni.
Þann 6. jan. 1912 kva^ntist hann
eftirlifandi konu sinni, Aðallieiði
Guðmundsdóttur. Aðalheiður
missti föður sinn ung, en móðir
hennar Kristjana, gerðist ráðskona
Björns, föður Guðmundar. Þau
höfðu því að nokkru leyti alizt upp
saman. Aðalheiður var, og er
glæsileg kona. Hún var myndarleg
húsmóðir, sem sópaði að í hverju
starfi. Hún var Guðmundar styrka
stoð, sá klettur, sem aldrei bifað-
ist þó stundum blési óblítt. Það
vissi Guðmundur, að henni gat
hann alltaf treyst — hún var hans
fasta lífsakkeri — eins og hann
komst sjálfur svo vel að orði.
Guðmundur lauk verzlunarnámi
1913 og það sama ár fæddist hon-
um annar sonurinn, sá sem lengst
af vann með honum við verzlun-
ina. En eins og áður segir, urðu
börnin alls þrettán. Tvö eru nú
látin og þrjú eru gift og búsett
erlendis.
Ég hef átt því láni að fagna, að
kynnast þessari fjölskyldu náið.
Ég veit, að Guðmundur veitti börn
um sínum gott fordæmi og að þau
eiga um hann göfugar endurminn-
ingar. Ég vona, að þeim auðnist
að veita sínum börnum ekki lakara
fordæmi. Með því helga þau bezt
minningu góðs og ástríks föður,
sem lifði óbrotnu lífi, en helgaðl
heimili sínu og fjölskyldu alía
krafta sína og allar stundir.
Ég þakka Guðmundi BjörnssytU
allar liðnar samvérustundir og bíö
guð að blessa minningu hans.
Guttormur Sigurbjörnsson.
t
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
15