Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Page 20

hins andlega lífs, m.a. orðasöfnun
úr alþýðumáli, sem ég varð var
við að hann stundaði á Torfastöð-
um. Þarna fann Halldór sér starfs-
svið, og þegar er yfir það að líta,
sem eftir Halldór liggur á því
sviði, geta hér ekki nema fá orð
á eftir farið, í því efni og 'verður
meira síðar.
Eitt hið fyrsta sem eftir Halldór
liggur í þessum fræðistörfum
hans, var Saga Möðrudals á Efra-
Fialli. Hér kom til ræktarsemi,
sem var ríkur þáttur í eðli Hall-
dórs. Móðir hans var frá Möðrudal,
og hér var.mikla og merka sögu
að segja. Bókin þótti mér öndveg-
isrit og hefur varla gengið mér
hendi firr. Um líkt leyti gjörði
Halldór niðjatal afa síns og ömmu,
séra Péturs prests á Valþjófsstað,
Jónssonar vefara Þorsteinssonar
og síðari konu hans, Kristbiargar
Þórðardóttur, sem jafnframt var
móðurmóðir hans. Vísast hér til
mikils fróðleiks um ætt Halldórs
o® f^ændgarð.
Á þessum árum hafði Halldór
safnað drögum til sögu Heiða-
bvggðarinnar og bar nú allt sam-
an, að það tókst að hefja útgáfu
áustfirzkrar sagnaritunar, og Hall-
dór var hér siálfskipaður í fylk-
inaarbrjóst. Útgáfa hófst og var
Halldór formaður útgáfustjórnar
ot ritstióri að verkunum. Kom
saga hans um Jökuldalsheiðina út
í fvrsta ritinu, sem nefndist „Aust
urland I“. Hér með var Halldór
kominn á samfellt óþrotlegUstarfs
svið, og þótt hann væri nú 70 ára
er Austurland I, kom út, er þó
starf Halldórs á þessu sviði orðið
framundir fiórðung aldar að árum.
Hann entist óvenju vel. Áttræð-
ur virtist hann enn á góðum aldri.
Starf Halldórs í þessu efni er líka
mikið, og til viðurkenningar í
þeim efnum af Austfirðinga hálfu,
var honum ásamt konu sinni, boð-
ið á Menningarviku Héraðsbúa
haustið 1969, er hann var 92 ára,
og hélt hann þá glögga ræðu um
sín sjónarmið. Halldór ritaði gott
mál, sterkan, meitlaðan stíl, en
setti punkt, ef viðkvæmnin og róm
antíkin virtust eiga línuna, en í
staðinn gátu komið íþróttarleg blæ
brigði í stílinn, svo sem í sögu
Möðrudals, en hann sótti aldrei
um inngöngu í Rithöfundafélag ís-
lands.
Svo sem í upphafi sagði, höfum
við Halldór verið miklir samferða-
menn á æviskeiðinu. Við áttum
samleið, fyrst í Búnaðarsambandi
Austurlands, síðan í hreppsnefnd
í Vopnafirði, þá í Bændaflokknum
og nú síðast og lengst á sviði aust-
firzkra fræða. Á öllum þessum
sviðum hefur tekið til meiri hátt-
ar mála um úrlausnir og Halldórs
notið bezt við.
Ég þekkti því Hallór flestum
betur. Hann var í öllu sá raunhæfi
og hófsami vitmaður. Það stóð
hvergi af honum brim né súgur,
honum dugði þung aldan til að
sýna hvað á ferðinni var og þetta
hóf hans gerði hann flestum mönn
um geðfelldari í kynnum og vakti
jafnframt það traust, sem Halldóri
brást aldrei að eiga meðal sinna
samferðamanna. Hann lét mig
þess í mörgu njóta, að honum
höfðu fallið vel okkar kynni, og
nú síðast, lét hann svo um mælt,
er tíðrætt varð um það, sem ég
hef haft með höndum undanfarið,
að „það hefði fárra verið frekar
en mín, að leysa þennan mikla
vanda bændanna“, sem um er að
ræða. Sýndi það hversu hann
fylgdist enn með tímanum, hart-
nær 94 ára gamall.
Fyrir öll okkar margháttuðu
skipti, er ég Halldóri stórþakklát-
ur, og tel hann með hinum allra
merkustu mönnum, sem ég hef
átt samleið með á ævinni. Ég set
punkt við viðkvæmnina, sem hér
liggur fyrir línunni, er svo margt
er í minningunum, sem hér má
rekja. Ég þakka það allt við þessi
leiðamót.
Hallór kvæntist í annað sinn
1928, Halldóru Sigfúsdóttur frá
Hofströnd, Gíslasonar, hinni mestu
hæfileika og mannkostakonu og
lifir hún mann sinn. Þau Halldór
og Björg áttu saman 5 börn, en
dreng að nafni Stefán, misstu þau
ungan, og stofnuðu sjóð til minn-
ingar um. hann til afnota fyrir
hans heimabyggð. Ragnhildur,
sem gift var Sveini Sigurjónssyni
og Halldór, kvæntur Stefaníu Þor-
steinsdóttur, eru bæði látin. Arn-
björg er gift Ólafi Tryggvasyni,
hinum.mikla og merka dulfræð-
ingi, og Pétur fv. deildarstjóri við
Tryggingastofnun ríkisins, sem
kvæntur var skozkri konu, Mabel
að nafni, sem nú er látin fyrir
nokkrum árum. Þau Halldóra og
Halldór áttu tvö börn, Ragnar for-
stjóra íslenzka Álfélagsins h.f.,
kvæntur Margréti K. Sigurðardótt
ur og Herborgu, sem gift er Hregg
viði Þorgeirssyni tæknifræðmgi.
Halldórs var minnzt á Alþíngl
2. apríl s.l, með geðfelldum orÓ-
um og viðurkenningu á marghátt-
uðum störfum á sviði þjóðmála,
sem‘ hér hefur að litlu verið getið
sökum rúmleysis.
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
t
Ég virði fyrir mér fjölskyldu-
mynd móður minnar. Mynd af
prestshjónunum að Hjaltasfcað ár-
in 1884—1887 og börnum þeirra
12, sem upp komust.
Þetta er ekki hópmynd, heldur
eru snyrtilega settar upp á spjald
16 myndir. í hring eru myndir af
systkinunum 12. Öll glæsileg og
bera með sér, að þau hafa öll með
tölu, fengið óvenjulegt líkamlegt
og andlegt atgerfi í vöggugjöf.
Innan í hringnum af myndum syst
kinanna, eru 4 stærri myndir: 2
þeirra eru af foreldrunum, séra
Stefáni Péturssyni og Ragnhildi
Metúsalemsdóttur. Ákaflega falleg
hjón. Þau prestshjónin voru stjúp-
systkini. Hinar 2 myndirnar inni
í hringnum eru af sr. Pétri Jóns-
syni föður Stefáns og Kristbjargair
Þórðardóttur, móður Ragnhildar.
Sterkustu persónueinkenni virðist
mér þau liafa Pétur langafi og
Kristbjörg langamma. Sem eðlilegt
er, þykir mér mjög vænt um þenn
an erfðahlut minn úr búi móður
minnar.
Eftir að móðir mín andaðist,
snemma árs 1960 — 86 ára gömul
— var Halldór orðinn elztur eftir-
lifandi systkinahóps. Og nú er
hann kvaddur hinztu kveðju tæp-
lega 94 ára. Eftir eru á lífi 2
yngstu systkinin: Þorsteinn 87 ára
og Aðalbjörg 84 ára, og bera bæði
háan aldur mjög vel.
Svo sem fyrr segir voru þau
systkinin frá Hjaltastað atgerfis-
fólk, og öll munu þau fá þann
vitnisburð hjá samferða- og sam-
tíðarfólki, að þau hvert um sig,
hafi staðið sig með áægtum í lífs-
baráttunni, og notið virðingar og
mikilla vinsemda.
Halldór komst til mestra mann-
virðinga, og hefur hans því mest
gætt á opinberum vettvangi, þótt
einn bræðra lians (auk Halldórs
sjálfs) hafi orðið alþingismaður og
annar Búnaðarmálastjóri, svo
nokkuð sé nefnt.
.0
ÍSLENDINOAÞÆTTIR