Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Blaðsíða 21

í fjöldamörg ár, höfum við
yngri kynslóðin litið upp til Hall-
dórs, sem nokkurs konar ættar-
goða. Aldurinn var orðinn svo hár,
en maðurinn eftir sem áður svo
andlega hress, skrifaði blaðagrein-
ar og merkilegar ritgerðir, fékk
sér bridgeslag þegar því var að
skipta, og fór í langferðir m.a. aft-
ur og aftur til Fljótsdalshéraðs og
til útlanda. Þetta var óvenjulegur
maður að hreysti, líkamlega sem
andlega. Mikið er það að vöxtum
sem út hefur komið á prenti eftir
Halldór, og allt er það mikils virði
jafnt fyrir nútíð sem framtíð.
Ég vil nefna dæmi, sem benda
til þess að Halldór hefur þegar á
yngri árum þótt óvenjulega ritfær
maður.
1. Þegar ég var í Samvinnuskól
anum upp úr 1920 fór skólastjór-
inn að tala um grein sem Tímariti
Samvinnufélaganna hefði verið
send, eftir bónda au$tan úr Fljóts-
dal Halldóri Stefánssyni, og váeii
það einhver snjallasta grein sem
tímaritinu hefði borizt., Ilún væri
svo vel samin, og efnislega eirikar
vel rökstudd.
2. Gagnkunnur maður Kf. Hér-
aðsbúa um fjölda ára, Iét þess get-
ið við mig, að tillögur þær sem
Ilalldór samdi og lagði fyrir aðal-
fundi félagsins, hafi borið af öðr-
um tillögum hvað orðalag snerti
og skýrleika í framsetningu.
Ég kynntist fyrst að ráði Hall-
dóri frænda mínum, fyrir tæplega
20 árum er fjölskylda mín flutti
til Reykjavíkur. Ég varð þess fljót
lega var, að afkomendur prests-
hjónanna að Hjaltastað litu til Hall
dórs, sem 1. manns í ættingja-
hópnum. Og það var ekki fyrst og
fremst sökum þess að hann hafði
notið meiri mannvirðinga en aðrir
ættingjar, heldur sökum persónu-
legra yfiburða og alhliða þekk-
ingar á mönnum og málefnum
sem allir viðurkenndu.
Halldór gat verið fastur fyrir,
ef því var að skipta, og átti til að
bregðast hart við, fyndist honum
hallað á ísl. bændur í orðræðum,
á einn eða annan hátt. Ótvíræð var
trysgð og velvilji Halldórs til fólks
ins á Austurlandi enda hafði hann
átt þar sin æskuár, og starfsár,
þar til hann flutti með fjölskyldu
Sína til Reykjavíkur, þá 51 árs, til
að taka þar við þýðingarmiklum
störfum fyrir alþjóð.
Munu þeir vera ófáir, sem notið
hafa hjálpar Halldórs við ýmiskon
ar fyrirgreiðslu hér í Reykjavík,
og notið sannrar ísl. gestrisni á
einkar þjóðlegu og sanníslenzku
heimili hans.
Halldór fór ekkj varhluta af
sorgum þessa heims. Hann mátti
sjá eftir mörgum af sínum nán-
ustu ástvinum yfir landamæri lífs
og dauða. Hann hefur því átt marg
ar raunastundir á sínum langa lífs
ferli. En Halldór átti sterka skap-
gerð, og ég veit, að hann hefur
með æðruleysi tekið þessum sáru
örlögum.
Halldór var tvíkvæntur. Fyrri
konu sína, Björgu Halldórsdóttur
frá Skriðuklaustri missti hann ár-
ið 1921 eftir nær 20 ára sambúð,
og tregaði hann liana mjög
Aftur kvæntist Halldór árið
1928, Halldóru Sigfúsdóttur frá
Hofströnd, Borgarfirði eystra og
lifir hún mann sinn.
Það er álit allra sem til þekkja,
að þar hafi Halldór stigið mikið
gæfuspor, þegar hann kvæntist
Halldóru. Þessi stillta, greinda og
elskulega kona, hefur verið manni
sínum tryggur lífsförunautur í full
42 ár, og þeir sem þekkja Hall-
dóru, vita hve ómetanlegur styrk-
ur það hefur verið Halldóri að
hafa hana sér við hlið í blíðu og
stríðu og ekki sízt þegar sorgina
bar að dyrum og elli kerling var
farin að gera vart við sig.
Það er ef til vill of gamaldags
að orði komizt þegar ég vil láta
í Ijós þá skoðun mína að Halldóra
hafi verið hinn góði engill í lífi
Halldórs frænda míns og fyrir
það mega allir ættingjar Halldórs
vera henni innilega þakklátir.
Það var friður og ró yfir„síðustu
ævistundum Halldórs og viðskiln-
aður þjáningalaus. Það er mikil
gæfa að geta kvatt lífið á þann
hátt og haft sér við hlið síðustu
stundirnar þann, sem mesta ást og
umönnun hefur sýnt manni.
íslenzka þjóðin stendur í þakk-
arskuld við Halldór Stefánsson
fyrir störf hans í alþjóðarþágu og
fyrir þann þjóðlega fróðleik sem
hann hefur bjargað frá gleymsku
og tortímingu með skrifum sín-
um. Nánustu ástvinir hans mega
vera þakklátir örlögunum fyrir
að veita þeim tækifæri til að geta
notið samfylgdar hans svo lengi
sem raun ber vitni og við fjöl-
mennur ættingjahópurinn höfum
ásíæðu til að minnast hans með
stolti og þakklátum huga.
Brynjólfur Þorvarðsson.
t
Halldór Stefánsson fæddist að
Desjamýri í Borgarfirði eystra 26.
maí 1877 og var því tæpra 95 ára
þegar hanr lézt
Halldór gegndi margháttuðum
opinberum trúnaðarstörfum og má
þar ma.a. nefna að hann var stjórn
arformaður í Pöntunarfélagi Fljóts
dalshéraðs og í Kaupfélagi Héraðs
búa 1910—1921 er hann fluttist
af félagssvæðinu oddviti bæði í
Fljótsdal og Vopnafirði og í stjórn
Búnaðarsambands Austurlands. A1
þingismaður Norðmýlinga var
hann 1924—1934. Hann var for-
maður milliþinganefr.dar í skatta-
málum 1928 í Landsbankanefnd
1928—1935 bankaráðsmaður í ís-
landsbanka og endurskoðandi í Út
vegsbanka fslands um skeið.
Halldór var skipaður forstjóri
Brunabótafélags íslands 1. októ-
ber 1928 og gegndi hann því starfi
til 31. maí 1945. Á árunum 1928
til 1936 gegndi hann einnig for-
stjórastörfum fyrir Trygginga-
stofnun rikisins.
Eins og af þessari upptalningu
má sjá kom Halldór víða við og
gegndi hinurn margbreytilevustu
störfum og naut ávallt fvltsta
trausts sakir mikilla hæfileika
Ég réðst til Brunabótafélagsins
sem nýliði 1944 aðeins rúmu ári
áður en Halldór lét af störfum og
átti ég því stutta samleið með hon
um í starfi en ég á um það góð-
ar minningar. Síðar kynntist ég
Halldóri betur bæði vegna þess
að hann heimsótti okkur oft og
fylgdist af áhuga með vexti og við
gangi félagsins og eins fór ekki
hjá því að maður rækist alltaf
öðru hvoru á gögn eða rit sem
hann hafði skrifað eða farið hönd-
um um og báru merki vandvirkni
hans. Ekki hvað sízt var áberandi
hve vandað mál var á öllu jafnt
bréfum sem meiri háttar ritum
eða reglugerðum. En Halldór var
öðrum þræði fræðimaður og mun
hann hafa notað vel þau mörgu
ár sem hann lifði eftir að hann
lét af opinberum störfum til iðk-
unar áhugamála sinna á þvi sviði.
Ég vil þakka hinum látna heið-
ursmanni störf hans i þágu P una-
bótafélagsins og tryggingamáf i yf-
irleitt um leið og ég votta e-gin-
konu börnum og öðrum að-stand-
endum samúð.
Ásgeir Ólafsson.
21
fSLENDINGAÞÆTTIR