Íslendingaþættir Tímans - 11.05.1974, Blaðsíða 7

MINNING
Þórarinn Jónsson
tónskáld
Kveðja frá Tonskáldafélagi
tslands.
Laugardaginn 16. marz var Þórar-
inn Jónsson tónskáld til moldar bor-
inn. Með honum er gengið eitt ástsæl-
asta tónskáld þjóðar vorrar. Hann var
höfundur fjölda sönglaga og tónverka,
sem urðu sameign allrar þjóðarinnar.
Verk hans sum urðu svo óaðskiljan-
legur hluti islenzkrar menningar, að
manni fannst þau alltaf hafa verið til,
og eiginlega enginn höfundur að þeim.
Þau voru eins og sungin Ut úr þjóðar-
sálinni sjálfri.
Þórarinn var Austfirðingur að ætt og
uppruna. Hann stundaði sjóróðra i
heilan áratug þar eystra,áður en hann
hóf tónlistarnám i Reykjavik. Eftir
tveggja ára dvöl i höfuðborginni hélt
hann til Berlinar til frekara náms, og
lagði stund á tónsmiðar og tónfræði
hjá próf. Friedrich E. Koch við Tón-
listarháskólann. Hann dvaldi þar fram
til ársins 1950, en þá settist hann að á
íslandi. A þessum árum voru verk
hans flutt viða i Þýzkalandi og raunar i
Uppsölum, en fluttu til Reykjavikur
1949. Þau eignuðust átta börn, sem öll
eru á lifi nema SigfUs sonur þeirra,
sem lézt fyrir aldur fram árið 1967.
Bjarni andaðist árið 1970. Eins og áður
er getið, þá hlaut Margrét óvenjugóða
menntun i sinu ungdæmi, enda var hUn
mjög vel gefin og notfærði hUn sér
siðar i lifinu menntun sina, viö uppeldi
barna þeirra hjóna. HUn kenndi öllum
sinum börnum heima, meira en
almennt gerðist, enda kom það fram i
námsárangri þeirra. Það skal til dæm-
is tekið fram, að svo mikla rækt lagði
Margrét við skriftarkennslu sinna
nemenda, bæði i skóla og annars stað-
ar, að allir sem nutu tilsagnar hennar i
þvi fagi, hafa borið af öðrum með
fagra rithönd.
Margréti var ákaflega eiginlegt að
leiðbeina öðrum, og þær leiðbeiningar
held ég að ætið hafi farið fram i formi
viðræðna. Ég þekkti hana og þau hjón i
nærfellt 29 ár. Mér er ljUft og skylt
að minnast margra viöræðustunda,
sem ég átti við þau, bæði einn og með
fleirum. Ég sótti til þeirra mjög mörg
islendingaþættir
ýmsum öðrum löndum, einkum I
Bandarikjunum. Eftir að heim kom,
starfaði Þórarinn að tónsmiðum sin-
um, en var auk þess organleikari,
kennari og gagnrýnandi.
góð ráð og heilræði. Þegar ég hugsa til
þeirra nU við brottför hennar, þá
minnist ég þess ekki, aö þau hafi nokk-
urn tima haft nein vandamál sjálf,
heldur var ætið reynt að leysa vanda
annarra, og þá venjulega barna eða
barnabarna þeirra hjóna, sem þau létu
sér mjög annt um.
Heimili þeirra hjóna var ætið mjög
gestkvæmt, sama hvort það var i
Reykjavik eða norður i Miðfirði, enda
voru þau samvalin meö gestrisni og
greiðasemi, eins og hUn gerist bezt hjá
sveitafólki. Eftir að þau fluttust
hingað til Reykjavikur, voru
Miðfirðingar tiðir gestir hjá þeim,
er þeir voru staddir hér i bænum, ög
eins eignuðust þau marga vini og
kunningja hér i Reykjavik, sem komu
oft til þeirra.
Margrét var sjUklingur tvö siðustu
árin, sém hUn lifði. HUn andaðist i
Borgarspitalanum þann 12. febr. s.l.
eftir erfiða sjUkdómslegu.
Btessuðsé minning liennar.
Jón Snæbjörnsson.
Þórarinn aðhylltist rómantiska
stefnu i tónlist, eins og flestir af hans
kynslóð. Hann fann snemma tjáning-
armáta, sem hentaði honum og breytt-
ist litið upp frá þvi. Hinn rómantíski
still Þórarins var af þjóðlegum toga
spunnin, breiður og kröftugur. Hann
rUmaði meiri andstæður en maður
skyldi ætla fljótu bragði. Þarf aðeins
að bera saman tvö laga hans, sem
hvert mannsbarn þekkir, Fjóluna i
sinum tæra lýriska einfaldleik og
Norður við heimskaut, magnþrungið
og hádramatiskt.Lög þessi eru gjörólik
en bera samt greinileg merki höfund-
arins.
Þórarinn dvaldist langdvölum við
nám og störf erlendis, sem fyrr segir.
Þó held ég, að eðli hans og innri maður
hafi ekki breytzt svo mjög við þá dvöl,
en með hefð evrópskrar tónmenningar
að baki þróaðist og fágaðist handverk
hans. Þá leikni handverksins sjáum
við i Forleiknum og tvöföldu fUgunni
yfir nafnið BACH fyrir einleiksfiðlu.
Sama er að segja um karlakórslög
hans, eins og Lákakvæði, Ar vas alda
og Huldur, sem eru perlur i islenzkum
kórbókmenntum.
Þórarinn tók virkan þátt i félags-
málum islenzkra tónskálda og rétt-
indabaráttu þeirra. Hann starfaði i
mörgum nefndum fyrir Tónskáldafé-
lag Islands og var kjörinn heiðursfé-
lagi þess árið 1961. Hann sat einnig i
stjórn STEFs til dauðadags. Hann var
og einn af stofnendum Bandalags is-
lenzkra listamanna.
Þórarinn var einkar hæglátur mað-
ur og hlédrægur. Hann átti sér fjölda
áhugamála utan tónlistarinnar, sér-
staklega á sviði stjörnu- og stærðfræði.
Kona hans, frU Ingibjörg Stefánsdóttir,
var stoð hans og stytta i starfi sem list.
Fyrir hönd islenzkra tónskálda vildi ég
votta henni samUð okkar.
Atli Heiiuir Sveinsson.
7