Íslendingaþættir Tímans - 04.12.1976, Blaðsíða 3

viðurkenningu”, segir i minningar-
grein.
Kemur þá i hugann listvirkni Vigdis-
ar, sem setti svip á heimili hennar.
Enn fremur hin mikla verklund, er lét
henni sjaldan faila verk úr hendi. En
þrátt fyrir þetta var eins og hún ætti
aldrei annrikt, svo fumlaus var hún og
viðfangsefnin henni jafnan auðsveip.
Frændfólk manns hennar að norðan
og gamlir vinir hans frá bernsku og
æskudögum fengu allir viðtökur hjá
henni eins og þetta væri lika hennar
fólk. Leyndi sér einnig ekki, hve það
virti hana mikils og dáði.
Strandamenn voru langdvölum
gestir Hermanns Jónassonar þing-
manns sins. Voru það ekki alltaf ein-
göngu menn, sem höfðu kosið hann.
Lét hann áreiðanlega ekki pólitiska af-
stöðu ráða röðun Strandamanna i sæti
á heimili sinu, — hvað þá að húsfreyj-
an gerði mannamun. Ég þori að full-
yrða, að af hennar völdum muni hann
aldrei hafa tapað atkvæði en mörg
grætt. Margt studdi sigursæld hans i
kosningum. Areiðanlega átti Vigdis
sinn þátt i sigursældinni.
V.
Enginn vafi lék á þvi, að Vigdis
Steingrimsdóttir fylgdi manni sinum
að öllum hans áhugamálum með sinni
sjálfstæðu hógværð og miklu kvenlegu
virkt. Hún vann með honum i Fossvogi
að ræktun og landnámi. Og hún byggði
upp með honum fullbúið býli að Kletti i
Borgarfirði, svo að hann gæti svalað
þar erfðu eðli bóndans og bústólpans i
sjálfum sér. Ekki varð annað fundið,
en þetta væru engu siður hennar ham-
ingjuþarfir en hans. Það var lifsróm-
antik að koma til þeirra bæði i Fossvog
og að Kletti. Mér fannst ég stiga þar
inn i ævintýri „Þúsund og einnar næt-
ur” eða einhvers konar skáldheima, á-
kaflega töfrum magnaða, en mann-
eskjulega i alla staði þó.
Nú hækkaði aldurinn ört, eins og
mönnum finnst alltaf, þegar liður á
ævi. Ævikvöldið virtist samt siður en
svo kviðvænlegt. Vigdis hafði með
miklum drengskap borið móður sina á
höndum sér gegnum elliþrautir. Hún
hafði séð á eftir hjartkærri einkasyst-
ur, Sigriði, sem dó i blóma lifsins, gift
ágætis manni, Birni Rögnvaldssyni
byggingameistara. Ennfremur hafði
hún misst frumburð sinn, dóttur ný-
lega fædda. Hún þekkti þvi sorgir. Fá-
ir komast hjá þeim, en timinn tekur
jafnan sviða úr sárum. Framundan
var heiðrikja að sjá — og sólskinslegt.
En veður skipast ti) breytinga á
stuttri stund oft og einatt. Sama er að
segja um ævir manna. Vigdis átti eftir
að ganga undir þungt próf.
Hermann Jónasson, hraustmennið
islendingaþættir
vleþjálfaða, varð haldinn af svo-
nefndri „Parkinsons-veiki”. Allra
hugsanlegra læknisráða var leitað
hérlendis og erlendis, en enginn var-
anlegur bati fékkst. Þetta mikla karl-
menni varð likamlega ósjálfbjarga en
h£lt hins vegar minni og andlegri heil-
brigði. Svo fór að sökum lömunar i
raddfærum gat hann ekki gert sig
skiljanlegan með orðum. Ekki gat
hann heldur nærzt með venjulegum
hætti. Heima þótti honum iangbezt að
vera og var heima, nema stutt timabil
á sjúkrahúsum, þegar læknis gat þurft
með á hverri stund.
Vigdis hjúkraöi honum sjálf heima i
húsi þeirra. Var hjá honum dag og
nótt. Las óskirnar úr augum hans,
þegar varirnar gátu ekki komið þeim á
framfæri.
Þannig liðu ár. Þetta voru ósegjan-
legar mannraunir fyrir hana andlegar
og likamlegar. En kærleikurinn veitti
henni.krafta og þol. Hún sagði, að sér
hefði verið það ómetanlegt, að Her-
mann hefði aldrei nokkurn tima kvart-
að yfir hlutskipti sinu. Sú var hetju-
lund hans til hinztu stundar.
Hann andaðist 22. janúar 1976.
Vigdis fylgdi manni sinum til grafar
harmþrungin en „upplitsdjörf og prúð
og sönn”.
Hún hafði lokið hinu mikla.prófi eig-
inkonunnar með hæstu einkunn.
VI.
Við vinir Vigdisar Steingrimsdóttur
áttum von á þvi, að hin aldna ekkja
fengi að eiga vel útilátnar rólegar elli-
stundir með ástvinum sinum. Hin mik-
ilhæfu og góðu börn hennar, Pálina
ráðuneytisstjórafrú og Steingrimur al-
þingismaður, voru verndarar hennar
eins og þau hafa alltaf ástundað að
vera, eftir þvi sem i þeirra valdi hefir
staðið. Tengdabörnin og barnabörnin
dáðu hana og elskuðu — og hún unni
þeim. Nóg virtist vera að lifa fyrir —
og timinn leið.
Hún bjó áfram i húsi sinu, 42 við
Tjarnargötu, og virtist safna kröftum
á ný.
Seint að kvöldi 20. október hringir
siminn hjá Steingrimi Hermannssyni.
Móöir hans, sem hafði virzt vel hress
þennan dag, er i simanum. Hann heyr-
ir strax á mæli hennar að henni er
brugðið. Hún segist hafa fengið aðsvif.
Hann segist skuli koma og brá strax
við. Hún gat mjög litið talað við hann:
„Kannske fæ ég nú að fara til pabba
þins”, voru seinustu orðin, sem hún
mælti.
Hún var strax flutt i sjúkrahús. Þar
lá hún lömuð, þar til hún andaðist, og
virtist aldrei koma til fullrar meðvit-
undar.
Hún dó 2. nóvember. Hinn 10. nóv.
fór útför Vigdisar Steingrimsdóttur
fram frá Dómkirkjunni að viðstöddu
fjölmenni. Séra Arni Pálsson flutti
mjög vandaða og hlýja ræðu Ljóðakór-
inn söng. Orgelleikari var Páll H.
Friðleifsson. Heimilisvinir báru kist-
una úr kirkju.
Nú hvilir Vigdis Steingrimsdóttir við
hlið manns sins i Fossvogskirkjugarði.
VII.
Við útför Vigdisar Steingrlmsdóttur
voru meðal annars sungnar þessar
ljóðlínur:
„Astin er björt, sem barnsins trú
Frá heli til lifs hún byggir brú
og bindur oss öðrum heimi”
Þetta átti sannarlega vel við að
syngja, af þvi að Vigdis var tállaus
fulltrúi hinnar björtu ástar og færði
henni dýrustu fórnir. Og lifsþróttur
Vigdisar og mannkostir eru trúnni á
annað lif „brú yfir djúpið” á milli
heimanna.
„Hún lét ei glys né böl sig blekkja”
Vigdis gegndi hæstu húsfreyjustöðu
þjóðarinnar árum saman og hlaut fyr-
ir það einróma lof og þakkir án þess að
miklast af þvi.
Hún gekk I gegnum eldraunir sjúk-
dómsböls með elskhuga sinum án þess
að vikja sér undan nokkurri áreynslu
ellegar aumkva sjálfa sig.
Sagnaþjóðin islenzka hefir ástæðu til
að skipa minningu Vigdisar Stein-
grimsdóttur á bekk meö göfugustu og
mikiihæfustu konum, sem tslendingar
hafa aö minnast.
Blessi guð vors lands Vigdisi Stein-
grimsdóttur og ástvini hennar lifs og
Karl Kristjánsson.
t
Séra Árni Pálsson:
Ræða við útför
Vigdisar Steingrimsdóttur
„Oss ber að vinna verk þess er sendi
mig meðan dagur er: það kemur nótt,
þegar enginn getur unnið”... Þetta
eru orð Krists til lærisveina sinna og
hann bætir við. „Meöan ég er I heimin-
um er ég heimsins ljós”. (Jóh. 9.4.).
Dagar sumarsins eru fyrir nokkru
taldir, jarðargróðurinn' sölnaður og
ljós sólarinnar lækkar enn á lofti.
Framundan er veturinn, sem varpar
fölva sinum á jörðina og breiðir yfir
hana litum visnunarhinna löngu nátta.
En þótt allt þetta sé orðið, þá vitum
vér að aftur sumrar og þá ris náttúran
aftur upp endurfædd til nýs lifs.
Þannig skynjum ver lögmál sköpunar-
innar um lif og dauða i hinni ytri
náttúru og hið sama gildir i mannlif-
3