Íslendingaþættir Tímans - 04.12.1976, Blaðsíða 4

inu. Hverfulleiki mannlifsins er háður
sömu lögmálum og hamskipti náttúr-
unnar. Oss kann að sortna fyrir augum
um stund þegar lifið, sem vér njótum,
fer frá oss. En lifið varir um eilifö og
sækir sér orku og mátt, ef það þekkir
heimsins ljósið, sem kom til vor og er
hjá oss. Það ljós lyftir augum vorum
yfir h iö stundlega, birt ir nót t og bræðir
vetrarklaka og fær oss til þess að festa
sjónir á dagsbrún hins eilifa. Þannig
magnást maðurinn af krafti og æðru-
leysifyrirtrúnaá Jesúm Krist, heims-
ins ljós. Hann nær þá að sjá vitt og
djúpt og eygja fjarlæg stefnumörk,
sem eru hátt hafin yfir rúnir hégóma
og hverfulleika þann, sem þessi heim-
ur vor er um of markaður. Heimsins
ljós nær þá að lýsa svo sterkt inn í sálu
mannsins, aö allt verður jafnbjart
fyrirhonum, bæði lif og dauði— sumar
og vetur — dagor og nótt.
Þessi orð koma i hugann þegar vér
kveðjum og minnumst konunnar, er
naut þeirrar náðar aö styrkjast svo af
trú sinni, að hún rækti hiö vandasama
lifshlutverk sitt meö ágætum. Frú
Vigdis var kölluð til þess aö skipa
æösta húsmóöursess þjóöarinnar um
fjölda ára meðan enn var meira kraf-
izt af eiginkonum hinna valdamestu
manna heldur en nú er gert. Heimili
hennar var þá jafnframt móttökustað-
ur allra gesta, hárra sem lágra, inn-
lendra sem erlendra. Og mátti hún þá
ein bera ábyrgð á öllum veitingum,
sem fram voru bornar. En hún þurfti
ekki að breyta sér eða skapa sig
frammi fyrir neinum. Eðlislæg rósemi
hennar, yfirlætisleysi og hjartahlýja
kom ávallt til skila, hvort sem i hlut
áttu þjóðhöfðingjar, landsmenn vorir,
vinir eða fjölskylda. Hún var jafn-
framt traust eiginkona og móðir og
styrk stoð skyldmennum sinum á
erfiðleikastundum. Tók hún m.a. til
sin aldraða móður og ungabarn lát-
innar systur sinnar. Þannig var hún
imynd hinnar traustu, látlausu og
gjöfulu islenzku húsfreyju, sem menn-
ing vor byggði á um aldir. Vigdisar
verður samt ekki getið náið á spjöld-
um sögunnar og því réði hún sjálf. Hún
kaus að hljótt yrði um sina persónu,
afbað skrif um sig á tímamótadögum
og neitaði þrábeiöni manna um að
mega rita um hennar æviþátt.
Mér er vandi á höndum, þvi ég veit
að það sem hér hefur verið sagt og
verðursagt um Vigdisier henni eigi að
skapi, en ég treysti á fyrirgefningu i
skjóli þess, að Guði sé þóknanlegt að
vér vitum af hollum mannlegum fyrir-
myndum.
Vigdis Oddný Steingrimsdóttir var
fædd i Hafnarfirði 4. okt. árið 1896.
Foreldrar hennar voru hjdnin Stein-
grimur Guðmundsson, byggingar-
4
meistari, og Margrét Þorláksdóttir.
Þau voru bæði fædd á Alftanesi hér
syðra og stóðu að þeim traustar ættir
og sterkar. Heimili þeirra stóö hér i
borg allt frá þvi fyrir aldamót og
lengst af á Amtmannsstig 4. Þar var
gestkvæmt, þvi að lærlingar og svein-
ar bjuggu tiðast á heimili bygginga-
meistarans. Einn góður vinur hjón-
anna hefur skrifað svo um heimilið:
„Þar rikti glaðværö og góðvild, rausn
og myndarskapur, en þó hófsemi á öll-
um hlutum”. Af þessari lýsingu má
sjá, að Vigdis hefur að góðu búið frá
uppvextinum. Sem barn sótti hún nám
i Landakotsskóla og bera hannyrðir
hennar þaðan vott um undraveröan
þroska og handlægni. Hún sýndi einnig
afburðahæfni i námi við Verzlunar-
skóla tslands. Hún var góö málamann-
eskja og vann til verðlauna i vélritun.
Þar kann að finnast hvatinn að þvi að
hún hélt siðar til Kaupmannahafnar og
vann þar um hriö við bankastörf. Þá
nam hún hljóðfæraleik og hannyrðir og
vann mikið að þeim siöar.
Vigdis var mjög elsk að einkasystur
sinni Sigriöi og ferðuðust þær saman
vitt um landið fótgangandi, sem ekki
var almennt þá frekar en nú. Þvi var
það henni mikið áfall er hún lézt á
bezta aldri frá fjórum börnum, svo
sem fyrr er getið. Þá átti hún yngri
fóstursystur, sem látin er fyrir 10
árum.
Vigdis giftist Hermanni Jónassyni,
siðar forsætisráöherra, árið 1925. Af
fjórum börnum þeirra náðu tvö að lifa
og bera þau eiginleika manndóms
góðra foreldra svo og barnabörnin tiu.
Mótlætið við barnamissinn þroskaði
ást þeirra og gaf þeim sameiginlega
fullnægju að takast á við skyldur lifs-
ins. Vigdis stóð þannig viö hliö stjórn-
málaskörungsins i stormasömum at-
höfnum hans og fann þá gleði
mesta aö gefa og gleyma sjálfri sér
fyrir gæfu maka sins og þeirra lifs-
verkefna, sem hann helgaði krafta
sina, Og öll þekkjum vér aðdáunar-
verðan þátt hennar i hjúkrun
mannsins sins allt þar til yfir lauk.
Vigdis unni húsmóðurstarfinu öllu
fremúr og taldi heimilið eiga aö vera
traustustu stofnun þjóöfélagsins. Þvi
fann hún sárt til þeirrar upplausnar,
er almennt sækir að þvi nú. Hún sýndi
vilja i' verki fyrir þessu áhugamáli
sinu með þvi aö taka sæti i skólanefnd
Húsmæðraskóla Reykjavikur við
stofnun hans og var hún lengst af for-
maöur nefndarinnar. Þá lagöi hún og
fram mikla vinnu viö kvennasamtök
Framsóknarflokksins. öll þessi störf
eru henni þökkuð nú viö leiðarlok. Ég
flyt hér kveöjur og þakkir frá Pétri
Jónassyni og fjölskyldu á Sauðárkróki
til hinnar látnu fyrir góðverk hennar
þeim veitt og samúðarkveðjur til syst-
kynanna frá frændfólkinu nyrðra. Þá
eru hér fluttar alúðarþakkir frá upp-
komnum sonum barna Vigdísar, sem
dvelja i Bandarlkjunum við nám og
vinnu.
Skammt er siðan vér kvöddum Her-
mann Jónasson héöan frá þessum
stað, sem helgaður er lofgjörð og þjón-
ustu við föður alls sem lifir. Þá kom
dauðinn sem likn og það gerir hann
enn, þótt oss finnist að Vigdis heföi
lengur getað gefið og þjónað oss með
návistsinni. Hún hafði að mestu leyti
náð heilsu og kröftum að nýju eftir lát
manns sins. Hinn 4. fyrra mánaðar
hélt hún nánustu vinum sinum veizlu I
tilefni áttræðisafmælis, þar sem hún
sá ein um allan undirbúning veitinga.
Þannig kvaddi hún með þakklæti og
reisn samferðafólk og ástvinina, sem
af alúð léttu henni einverustundirnar.
Þeir ámálguðu þá við hana að ferö til
sólarlanda mundi veita henni hvild.
Þvi svaraði Vigdís. ,,Ég á bráðum
fyrir höndum aðra miklu merkilegri
sólarferð”. Siðasta bréf sitt skrifaði
hún styrkri hendi daginn fyrir veik-
indin örlagariku dóttursyni sinum i
Bandarikjunum, og þar getur hún ekki
leynt eftirsjá sinni eftir makanum. Og
siðustu setninguna hér i heimi sagði
hún brosandi við son sinn, „kannski fæ
ég nú að fara til hans pabba þins”.
Dauði Vigdisar veldur þvi ekki
sorg i hugum þeirra nú, sem trúa á
eilift lif. Skammt varð milli hjóna að
þau kvöddu oss og minnirdauðiþeirra
mjög á fráfall stjórnmálajöfursins
Jóns Sigurðssonar og konu hans. Báðir
unnu mennirnir óskiptir að heill þjóð-
arinnar við hlið óeigingjarnra, sterkra
kvenna. 1 ást var unniö og i eindrægni
upp skorið.
Vigdis kaus að lifa i hógværð, hún
vildi ekki sýnast, heldur vera. Þvi var
það henni likt að skilja engar skrifaöar
heimildir eftir um sjálfa sig. öllu
meira virði fyrir oss er þd sú gamla
bænajátning, sem fannst i kompu
hennar.
„Verk min Drottinn þóknist þér,
þau láttu allvel takast mér.
Avaxtasöm sé iðjan min,
yfir mér vaki blessun þin”.
Vér gerum þetta vers Vigdísar nú að
hinni hinztu bæn fyrir henni um leið og
vér biðjum Guð að blessa oss hinar
beztu mihningar um mæta móöur og
húsfreyju svo vér megum af þeim
þroskast meðan oss er enn ætluö hér
verk að vinna af þeim er sendi oss.
t
íslendingaþættir