Íslendingaþættir Tímans - 04.12.1976, Blaðsíða 6

Valgerður Lýðsdóttir
Valgerður fæddist 31. okt. 1890 aö
Skriðnesenni i Strandasýslu. For-
eldrar hennar voru hjónin Anna
Magnúsdóttir og Lýður Jónsson,
hreppstjóri. Anna, móðir Valgerðar
var dóttir Magnúsar Jónssónar al-
þingismanns Dalamanna Bjarna-
sonar. Hann bjó um skeið i ölafsdal,
enskagfirzkrarættar. Kona Magnúsar
Jónssonar var Guörún Jónsdóttir
Samsonarsonar alþingsmanns, Keldu-
dal Skagafiröi. Lýður hreppstjóri var
Jónsson, hreppstjóra Jónssonar
hreppstjóra Andréssonar Sigmunds-
sonar frá Gilsfjarðarmúla. Andrés hóf
búskap á Skriðnesenni árið 1765. Til
hans er rakin „Ennisætt”, sem búið
hefur óslitið á Skriðnesenni siðan og
býr þar ennþá.
Anna og Lýður eignuðust 12 börn,
sem öll náðu fullorðinsaldri og sum
mjög háum aldri, og dætur þeirra,
Anna búsett á Akureyri, og Ragn-
heiður, húsfreyja á Kirkjubóli,
Strandasýslu, halda báðar reisn sinni
og skörungsskap, þrátt fyrir háan
aldur og annasaman starfsdag. Heyrt
hef ég það að systkinin frá Enni hafi
öll verið glæsileg og miklum mann-
kostum búin, eins og ættfeður þeirra
og mæöur. Ég hef lika séð og kynnzt
sumum þeirra og get tekið undir það
sem einn kunningi þeirra sagði, þegar
rætt var um systkinahópinn: „Þau
voru öll ágætisfólk og hefðu gjarnan
mátt vera fleiri”.
Valgeröur var 10. i röðinni i
systkinahópnum og vandist hún
snemma við heimilisstörfin, sem eru
margþætt á þessum slóðum, þvi þar
fer saman gæðaland fyrir sauðfé og
hlunnindi til sjávarins. Heimilið var
fjölmennt og þurfti þvi mikils með, og
húsbóndinn oft við smiðar annars
staðar, þvi hann var fjölhæfur hag-
leiksmaður.
„Hollur er heimafenginn baggi”.
Veganestið aö heiman reyndist Val-
geröi drjúgt á lifsleiðinni auk þess sem
hún stundaði nám við Kvennaskólann
á Blönduósi. Valgeröur var um skeið
ráðskona hjá Jóni bróður sinum,
hreppstjóra á Skriðnesenni. Arið 1915
giftist hún Rögnvaldi Sturlaugssyni
Guðbrandssonar frá Hvitadal i Dala-
sýslu. Rögnvaldur var myndarmaður,
gæöadrengur, hvers manns hugljúfi,
6
gamansamur og greindur vel. Hann
iézt árið 1942. Fyrstu árin bjuggu þau
að Felli i Kollafirði og fluttu þaðan að
Hvoli i Saurbæ og siðar að Melum i
Klofningshreppi. Þar hættu þau
búskap og fluttu aftur i Saurbæinn og
dvöldust aö Staðarhóli. Rögnvaldur
var lengi vegavinnuverkstjóri á
sumrin og barnakennari á veturna.
Dóttir Valgeröar og Rögnvalds er
Unnur, kennari á Akranesi. Hún var
gift Gfsla Guðjónssyni, trésmið frá
Þórustöðum i Strandasýslu. Hann lézt
árið 1965.
Valgerður var að eðlisfari tápmikil,
lifsglöð, glæsileg kona, sem naut virð-
ingar allra þeirra er hana þekktu.
Framtiðin blasti við henni, hún var
traust og „væn kona”, sem ekki kveið
komandi degi, gamlar dyggðir fylgdu
henni, hún mat heimilið mikils, féll
aldrei verk úr hendi og naut þess að
fræðast og taka á móti kunningjum. —
Fæstir, sem iengi lifa, komast hjá þvi
aðkynnast þvi að lifið fellur stundum i
aðra farvegi en þeir sjálfir gerðu ráð
fyrir. Valgerður fékk sannarlega að
reyna þetta. A fertugsaldri fékk hún
lömunarveikina og átti eftir það við
vanheilsu að striða, en batnaði þó það
mikið að hún komst á fætur, gekk við
staf og vann eins og orkan leyfði. Hún
saumaði mikið og prjónaði, enda lék
allt i höndum hennar. Hún gat einnig
unnið heimilisstörfin. Andlega þrekið,
trúin og glaðlyndið var henni mikill
styrkur. Eftir lát manns sins fluttist
hún meö dóttur sinni og tengdasyni til
Akraness og hjálpaði til á heimilinu,
þvi hjónin unnu bæði úti, en þrir
drengir þeirra voru á heimilinu, mjög
hændir að ömmu sinni. Þeir hjálpuðu
henni og hún hjálpaði þeim. Valgerður
naut mikils ástrikis og allt fyrir hana
gert, eftir þvi sem unnt var. Fjöl-
skyldan var samhent, þar ríkti glað-
værð, og gestrisni var i hávegum höfð.
Valgerður naut sin vel i góðra vina
hópi, hún var vinur vina sinna, félags-
lynd og mat það mikils á meðan hún
gat ferðast og heimsótt kunningja og
vini, enda alls staðar vel tekið. Hún
fylgdist vel með þvi sem va r að gerast,
þekkti marga og lifgaði alltaf upp,
hvar sem hún kom. A Akranesi
eignaðist hún marga vini og gömlu
kunningjarnir og hópur frænda
gleymdi henni ekki en heimsótti á há-
tiðastundum. Vina og frændahópurinn
var fjölmennur og þess naut Val-
gerður. Dóttur sina mat hún mikils,
þær voru samrýndar mæðgurnar og
lengst af á sama heimili. Fjölskyldan
var einhuga um að Valgeröi liði sem
bezt. Þetta mat hún lika mikils og
drengirnir hennar, þeir Rögnvaldur,
Magnús og Valur, voru skilningsrikir
oghöfðu yndi af að hjálpa ömmu sinni.
Valgerður lézt þann 28. okt. s.l. á
sjúkrahúsinu á Akranesi. Hún var
jarðsett að Kirkjubóli i Saurbæ Dala
sýslu, laugardaginn 6. þ.m. að við-
stöddu fjölmenni. Gömul kynni voru
ekki gleymd. Góð kona er fallin i val-
inn. Hennar mun lengi minnzt. Hún
kom alltaf auga á sólskinsbletti lifsins
og hún skilur eftir „sól i sinni” allra
þeirra er henni kynntust.
Ég votta ættingjum og öðrum
vandamönnum Valgerðarsamúð mina
og konu minnar.
Ásgarði i nóv. 1976,
Asgeir Bjarnason.
íslendingaþættir