Sunnudagsblaðið - 13.07.1958, Blaðsíða 5

SUNNUDAGSBLAÐIÐ
3G9
„'ÆVISÁGÁ Kristjáns Jóns-
sonai-- hefur áður verið skráð og'
ej- flestum kunnug. En æskusaga
hans er ekki svo Ijós, sem skvldi,
og um það. efni vildi ég bæta við
nokkrum -upplýsingum ígreinþess
ari. Upplýsingar þær koma frá
þeim manninum, sem langbezt
allra-manna þekkti hann í æsku,
einkabi'óður hans, Bjqrn Jónsson-
ar, d. 1902 -í Argylebyggð í Mani-
toba.. — Skömmu áður en Björn
dó ritaði hann upp, eftir ósk minni
— endurminningar þær,^sem hér
fara- á. eftir: — B.B.J. —
„Kristján var óven-juiega bráð-
þroska í æsku,- bæði andiega og
líkamlega. Hann gekk ,Oo talaði
ársgamall. Fimm eða sex vetra var
hann aUvel læs og kunni þá þeg-
ar mikið af. sögum, vísum og vers
um, sem hann þuldj- upp úr-sér, og
bar þá ærið hx’att á. Átta ára var
hann-jafn stór og sterkur og marg
ir tíu til tólf ára gamlir drengir.,
og andlegur- þroski hans var til*
tölulega engu minni.
Þegar Kristján var fimm ára, en
ég á áttunda ári, dó faðir okkar. 2
árumj síðar giftist móðir okkar
aftur, Helga Sigurðssyni, og kom
þá all.mik.il þreyting á lífskjör. okk-
ar.. Árið 1850 flutti. stjúpi okkar
fi'á Auðbjargarstöðum, þar- -sem
við höfðum átt heima í fjögur ár,
að Ási í sömusveit, (Keiduhverfi).
Þar-bjó hann í.fjögur ár. öll þap
ár vórum við bræður .saman. hjá
stjúpa-. okkar og móðir, og átium
við. allhar.ðan kost að búa. Arið
1854 brugðu. þau hjón búi. og
skildu. Fór þá Kristján tólf ára
gamall, að Ærlækjai'sieli. Þegar
móðir okkar giftist. aftur, og' viö
■Nokkrar bernskujnimiingar
um æskuár Kristjáns Fjalla-
skálds, cftir einkabróðir
hans Björn Jónsson. -----------
Frásögnin hcr á eftir er tekin
upp úr ritgcrð þelrri, sem prent-
uð cr framan við Ijóðmæli Krist-
jáns Jónssonar, scm gcfin voru
út í Vcsturheimi 1907.
Kristján Jónsson
komum til stjúpa okkar, vonim
við báðir all vel læsir, en eftir
það var okkur ekkert kennt. —
Móðir okkar fékk þá engu ráðið
og.átti sjalf við ill kjör og ófrelsi
að búa. Lítið var um b.ækur eða
bóklestur' á heimilinu, en við
bræður fengum okkur lánaðar
þær sögur og rímur, sem við gát-
um, og lásum þær og.lærðum með
mesta áhuga, oft í fjárhúsum eða
hjá fé. Engar nýrri bækur sáurn
við um þær mundir, en rnjög
höfðu fornsögurnar áhrif á okkur.
Sjálfir bjuggum við oft ul sögur,
og kváðum rímur út af þeim, en
aldi'ei létum við nokkurn neyra
það rugl. Þegar við sátum saman
og vorum að myndast við að yrkja,
gerðum við ávallt sína vísuna
hvor. Frá þessum tíma er „Veiði-
maðurinn" . „Heimkoman“ og
nokkrar vísur, sem eru i kvæða-
bók Kristjáns. En auðvitað iagaði
hann það Og jók síðar, þó eru
nokkur eríndi innanum alveg ó-
breytt frá því sem þau voru í
fyrstu. Með mínum vilja var það
auðvitað, að hann tók að sér eins
það, sem.var efth’ mig í.þessum
kvæðum.
í sambandi við það að ég nefndi
kvæðið „Veiðimaðui'inn“ . skai ég
skýra frá hvernig það varð til. —-
Síðasta veturinn sem við vorum
saman í Ási, var ég sendur að
Fjöllum, sem er vestasti bær í
Kelduihverfi. Þar bjó þá Friðrik
Ólafsson, sem Kristján orti erfi-
ljóð eftir. Hann var mesti ágætis-
maður og vel að sér um mai'ga
lituti. Honum þótti mjög fyrir |jví
hve Jítið okkur hefði verið kennt.
Kvöldið er ég var þar, talaði hann
lengi. yi.ð mig og sagði mér frá
mörgu. Hlýddi ég ,á liann með
mestu undrun. Hann hafði þá ný-
lesið ferðasögu manns nokkurs,
um Amei'íku og sagð.i hann mér
kafla úr sögu. þcirrj um vciði-
manna-lífið.
Þegar ég komi h'eim,. sagði ég'
Kr.'stján; allt, sem ég hafði heyrt
í ferðin.ni, og. þá myn/laðist „Veiði
maðurinn“ eins og það kvæðj var
í fyistu.
Ekki man. ég með vissu, hve
ungur Kris.tján byrjaði að yrkja,