Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.2005, Blaðsíða 12

12 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 15. janúar 2005
Þau undur og stórmerki gerðust í ís-lensku bíólífi í vikunni að suður-kóreskkvikmynd náði að skipa sér meðal tíumest sóttu mynda, þar sem einnig eru
myndir frá Þýskalandi, Bretlandi, Íslandi og jú
að sjálfsögðu Bandaríkjunum – en ekki hvað. Í
gær hófst líka fyrsta kvik-
myndahátíð ársins, frönsk
kvikmyndahátíð þar sem
sýndar eru níu nýjar myndir
og árið 2004 var trúlega efnt
til fleiri kvikmyndahátíða en nokkru sinni áður.
Um leið er reglulega kvartað undan því að
kvikmyndaflóran hér á landi sé alls ekki nógu
fjölbreytt, að bíóstjórarnir sýni því engan skiln-
ing að þjóðin vilji og þurfi að sjá kvikmyndir af
sem fjölbreyttustum toga. Að allt annað sé hin
mesta lágkúra, lágmenning.
En skoðum dæmið nánar. Hvað er það sem
stuðlar að því að bíóstjórarnir – sem eru nú, líkt
og allar götur síðan almennar kvikmyndasýn-
ingar hófust, í slíkum rekstri til þess að skila
sem mestum hagnaði – sjái ástæðu til að bjóða
upp á fjölbreyttar og góðar myndir? Er það ekki
aðsóknin, seðlar í kassann? Ef góðar og vand-
aðar „erlendar myndir“ – myndir framleiddar
utan bíóborgarinnar skelfilegu – fá fína aðsókn
og skila vel í kassann þá eru það skýrari skila-
boð en nokkur önnur til bíóstjóranna um að
halda áfram á þeirri braut. Hvatinn er sann-
arlega fyrir hendi. Það er nefnilega staðreynd
málsins að þessar „erlendu myndir“ eru í nær
öllum tilvikum ódýrari í innkaupum.
Vilji landsmenn í reynd sjá fjölbreyttari
myndir í bíó þá þurfa þeir ekki að gera annað en
að skila sér í bíó, sýna smekk sinn í verki. Og
hókus, pókus; fleiri „erlendar“ myndir munu
rata í bíó – sannið til.
Ég veit ekki hversu oft ég hef furðað mig á
því þegar framúrskarandi myndir fá litla sem
enga aðsókn – og sagt þá við sjálfan mig að fólk
sé fífl. Myndir sem búið er að fjalla ríkulega um
í fjölmiðlum og mælt er með í bak og fyrir,
margverðlaunaðar og stjörnum hlaðnar. En allt
kemur fyrir ekki, eina sem á endanum virðist
skila sér er orðsporið, meðmæli hinna almennu
bíógesta sem sjá myndina. Þannig virðist vera
sem þessir almennu bíógestir beri hreint ekki
svo mikið traust til kvikmyndagagnrýnenda, vel
meinandi blaðamanna og dómnefnda á kvik-
myndahátíðum. Það virðist nefnilega ekki vera
fyrr en „almenningurinn“ hefur kveðið upp sinn
dóm og lagt blessun sína yfir myndina sem hún
fer af stað og nær einhverri aðsókn. Því má
álykta að bíógestir ráði mestu um hvað boðið er
upp á í bíó, ekki bíóstjórarnir. Auðvitað má síðan
tapa sér í að rökræða hvort komi á undan hæn-
an eða eggið, „erlenda myndin“ eða áhorfandinn,
en þegar íslenskur bíóheimur er skoðaður með
réttu gleraugunum þá er þetta staðan.
Ef suður-kóreska myndin Old Boy fær góða
aðsókn – sem hún á svo fyllilega skilið – þá mun
það örugglega leiða til þess að bíóstjórarnir
verði fúsari til að fylgja henni eftir, skella í bíó
fleirum af þessum frábæru asísku myndum sem
verið er að framleiða um þessar mundir. Ef að-
sóknin verður góð að frönsku hátíðinni þá leikur
enginn vafi á að fleiri hátíðir munu fylgja í kjöl-
farið. Hið eina sem þið þurfið að gera, sem
áhyggjur hafið af lágkúrulegri íslenskri bíó-
menningu, er að sýna smekk ykkar í verki og
þá; hókus, pókus!
Að sýna smekk sinn í verki
’Auðvitað má tapa sér í að rökræða hvort komi á undanhænan eða eggið, „erlenda myndin“ eða áhorfandinn …‘
Sjónarhorn
Eftir Skarphéðin
Guðmundsson
skarpi@mbl.is
F
inding Neverland er títtnefnd þeg-
ar rætt er um hugsanlega sig-
urvegara við Óskarsverðlaunaaf-
hendinguna – sem er snemma á
ferðinni í ár, eða 22. febrúar.
Myndin hefur fengið afbragðs við-
tökur hjá gagnrýnendum sem hafa upp til hópa
valið hana eina af 10 bestu myndum ársins 2004.
Eins hefur hún þegar verið tilnefnd og unnið til
margra verðlauna, enda valinn
maður í hverju rúmi. Leikstjórnin
er í höndum Svisslendingsins
Marc Forsters, en þetta er hans
fyrsta verk á eftir Monster’s Ball,
Suðurríkjadramanu góða sem vann til ótal til-
nefninga og verðlauna fyrir fjórum árum og færði
m.a. aðalleikkonunni Halle Berry Óskars-
verðlaunin og Silfurbjörninn í Berlín.
Forster hefur þegar unnið hin eftirsóttu La-
terna Magica-verðlaun fyrir leikstjórn Finding
Neverland á kvikmyndahátíðinni í Feneyjum.
Með hlutverk Sir James fer stórleikarinn Johnny
Depp og Kate Winslet leikur aðal kvenhlutverkið,
Sylviu Llewelyn Davies. Julie Christie, Dustin
Hoffman, Freddie Highmore og Radna Mitchell
fara með helstu aukahlutverkin.
Aðeins Depp kom til greina
Sem fyrr segir fjallar myndin um þann kafla í lífi
Barries þegar Pétur Pan er að fæðast í huga
skáldsins. Handritið er kvikmyndagerð leikritsins
Maðurinn sem var Pétur Pan, eftir Allan Knee,
og hefst þar sem Sir James hefur gert nokkrar,
mislukkaðar tilraunir til að koma frá sér vönduðu
og vel skrifuðu leikriti. Hugmyndinni lýstur niður
í kollinn á honum þar sem hann er að viðra hund-
inn sinn í almenningsgarði í London: Fjórir, ung-
ir drengir og ekkjan, móðir þeirra sem er smám
saman að missa heilsuna, þarna eru komnar útlín-
urnar í hið ódauðlega ævintýri um Pétur Pan.
Hinn þýskættaði Forster fékk þegar mikið dá-
læti á Pétri Pan, drengnum sem varð ekki fullorð-
inn, á æskuárum sínum í Sviss. Hann hafði hins
vegar litla hugmynd um kveikjuna að verkinu, at-
burðarásina og aðstæðurnar sem settu það af
stað í kollinum á Sir James. Um það leyti sem
Forster fór að velta fyrir sér næsta verkefni á
eftir hinni sigursælu Monster’s Ball, minntist
hann handrits sem var í fórum hans um Sir
James Barrie.
„Ég las það í rauninni á undan Monster’s Ball
og varð mjög hrifinn. Ég taldi víst að einhver
væri byrjaður að kvikmynda það en þegar svo var
ekki lét ég Finding Neverland ekki sleppa mér
aftur úr höndum. Ég hafði sambandi við Harvey
Weinstein hjá Miramax, við horfðum saman á
Monster’s Ball, sem þá hafði ekki enn hafið göngu
sína. Skýrði honum síðan frá hvernig ég sæi fyrir
mér Finding Neverland og honum leist vel á hug-
myndina. Ég er honum ákaflega þakklátur, þetta
er búin að vera frábær reynsla.“
Frá upphafi var Forster með einn leikara í
huga til að fara með hlutverk Sir James. „Aðeins
Johnny Depp kom til greina, og enginn annar.
Síðan var ég svo lánsamur að Kate Winslet tók að
sér hlutverk frú Davies, móður drengjanna, sem
nýlega er orðin ekkja. Tvær goðsagnir koma
einnig við sögu, Julie Christie leikur Frú Du
Maurier, móður frú Davies, og Dustin Hoffman
fer með hlutverk Charles Frohman, framleiðand-
ans sem kom flestum verkum Sir James á fjal-
irnar.“
Barnið í Barrie
Söguþráðurinn er byggður að hluta á sönnum at-
burðum. Þegar þau Sir James hittast fyrst hafði
frú Davies reyndar ekki misst mann sinn, en
hann var orðinn helsjúkur. Barrie, sem er barn-
laus og í ástlausu hjónabandi sem er að lognast út
af, verður hrifinn af frú Davies og sonum hennar
og hann er fljótur að sjá að öll þarfnast þau gleði
og tilbreytingar í tilveruna. Sir James verður vin-
ur þeirra og vináttan verður kveikjan að Pétri
Pan. Í augum Frú Davies er skáldið engum líkur
sem hún hefur áður kynnst og hún laðast ekki
síður að þeim hæfileikum mannsins að kunna að
vernda barnið í sjálfum sér.
„Sannleikurinn er aðeins öðruvísi,“ segir For-
ster, „en ég ætla að fanga andrúmsloftið sem
kveikti bálið sem varð Pétur Pan.“
Fyrir kvikmyndagerðarmanninn Forster var
Finding Neverland sannkölluð guðsgjöf, tækifæri
til að segja dásamlega og hrífandi sögu um einn
af mestu sagnamönnum veraldar. „Fyrir mér er
hún ummyndun ímyndunaraflsins,“ segir hinn 34
ára Forster, sem er að skapa sér nafn sem einn
hæfileikaríkasti leikstjóri samtímans af yngri
kynslóðinni.
Dæmigert Depp-hlutverk
Sir James er dæmigerður Depp-karakter. Hinn
liðlega fertugi leikari er þekktur fyrir að fara eig-
in leiðir og fást við hlutverk sem færa honum ekki
gulltryggða velgengni en eru því kröfuharðari og
vandmeðfarin. Oftar en ekki túlkar hann sérvitr-
inga og þá sem samtíminn hefur dæmt ut-
angarðsmenn. Nægir að nefna titilpersónurnar í
Edward Scissorhands, Ed Wood og Hunter S.
Thompson í Fear and Loathing in Las Vegas.
„Þetta eru minni sem ég hef fengist við af og
til, hrífandi viðfangsefni um hvað umhverfið
dæmir eðlilegt og hvað óeðlilegt, hverjir ákveða
það og hvers vegna. Hvernig slíkur dómur er
felldur á menn, oft einstaklinga í sviðsljósinu, eins
menn í þorpum og litlum samfélögum þar sem
þeir eru stimplaðir furðufuglar; „Ó, þessi náungi
er öðruvísi, hann er skrýtinn.“ En hvers vegna er
hann það?
Slík viðfangsefni heilla mig og hér er einnig rík
sú tilfinning að láta ekki grafa sig í verald-
arsorpið en halda í þær gjafir sem okkur eru
gefnar í æsku, barnslega eiginleika á borð við for-
vitni og hrifningu. Ég hef áhuga á slíku.“
Kate Winslet þurfti ekki að velkjast í vafa um
hvort hún ætti að taka að sér hlutverk Sylviu
Llewelyn Davies. „Ég stóðst það ekki,“ segir hún.
„Ég las hlutverkið og fannst það dásamlegt. Og
Marc Forster átti að leikstýra, sem mér þótti
ómótstæðilegt eftir að hafa séð Monster’s Ball.
Og svo var það Johnny, ég hef alltaf þráð að vinna
með Johnny. Með þessa menn innanborðs vissi ég
að Finding Neverland yrði aldrei venjulegt bún-
ingadrama.“
Forster finnur Hvergiland
Johnny Depp Bætir enn einum kynlegum kvistinum í safn sitt með túlkun sinni á skáldinu James M. Barrie.
Um helgina hefjast sýningar á dramanu Finding
Neverland, sem byggð er á frægum viðburði í
bókmenntaheiminum, hvernig leikritaskáldið
Sir James M. Barrie fékk hugmyndina að klass-
íkinni Pétur Pan.
Eftir Sæbjörn
Valdimarsson
saebjorn@
heimsnet.is
Franski leikarinn Jean Reno hefurgengið til liðs við Tom Hanks og
mun fara með eitt stærsta hlutverkið
í kvikmyndagerð
Rons Howards á
metsölubókinni
Da Vinci lykl-
inum eftir Dan
Brown.
Eins og þeir
fjölmörgu sem
lesið hafa bókina
geta sér kannski
til um þá mun
Reno leika franska rannsóknarlög-
reglustjórann mjög svo önuga, Bezu
Fache, sem fær það vandasama verk
að hafa hendur í
hári hins úrræða-
góða dulmáls- og
táknasérfræðings Robert Langdons,
sem Hanks mun leika.
Áætlað er að tökur á myndinni
hefjist síðar á þessu ári og að myndin
verði frumsýnd 19. maí 2006. Hand-
ritið er eftir Akiva Goldsman en bæði
hann og Howard fengu Ósk-
arsverðlaun fyrir framlag sitt til
myndarinnar A Beautiful Mind frá
2001.
Reno fer einnig með stórt hlutverk
í væntanlegri endurgerð á Bleika
pardusnum þar sem Steve Martin
mun feta í fótspor Peter Sellers og
leika hinn kolruglaða Clouseau.
  
Breski kvikmyndagerðarmaðurinnAnthony Minghella, sem fékk
Óskarsverðlaun fyrir The English
Patient, ætlar
næst að gera
myndina Break-
ing and Entering
– drama sem mun
gerast í Lund-
únum. Minghella
skrifaði handritið
sjálfur og mun
einnig framleiða
myndina.
Myndin gerist í
nútímanum og fjallar um ungan
múslíma sem brýst inn á skrifstofu
hjá nýríkum arkitekt. Arkitektinn,
sem er hinn versti uppi, stendur þjóf-
inn að verki og úr verður hið drama-
tískasta uppgjör sem leiðir til þess að
arkitektinn sér sig knúinn til að end-
urmeta líf sitt. Minghella hefur auk
þess samþykkt að leikstýra kvik-
myndagerð á skáldsögunni The
Ninth Life of Louis Drax eftir Liz
Jensen.
  
Ný og endurbætt útgáfa af stór-myndinni Heaven’s Gate eftir
Michael Cimino verður sýnd á Berl-
ínarhátíðinni sem fer fram dagana
10.-20. febrúar. Þessi vestri, sem er
frá 1980, var einhver dýrasta mynd
sem gerð hafði verið á sínum tíma,
kolféll í aðsókn og varð einhver mesti
skellur í kvikmyndasögunni og kné-
setti heilt kvikmyndaver, United Art-
ists. Myndin fylgdi eftir Ósk-
arsverðlaunamynd Ciminos, The
Dear Hunter, og voru bundnar mikl-
ar vonir við hana enda var hún stjörn-
um hlaðin. Meðal þeirra sem leika í
henni eru Kris Kristofferson, Christ-
opher Walken, John Hurt og Isabelle
Huppert. Þetta verður í fyrsta sinn
sem myndin verður sýnd í upp-
runalegri lengd – 225 mínútur – í
Evrópu en auk hennar verður sýnd í
Berlín ný heimildarmynd eftir Mich-
ael Epstein um gerð myndarinnar og
þann fjárlhagslega dilk sem hún dró á
eftir sér. Myndin heitir Final Cut:
The Making and Unmaking of
’Heaven’s Gate.
  
Japanski kvikmyndagerðarmað-urinn Takashi Shimizu hefur fall-
ist á að leikstýra The Grudge 2 –
framhaldi hinnar
vinsælu end-
urgerðar á hans
eigin japönsku
hrollvekju. Telja
verður býsna rök-
rétt að hann varð
fyrir valinu í ljósi
þess að hann hef-
ur nú þegar gert
tvær framhalds-
myndir á japönsku. Engum sögum
fer hinsvegar af því hvort Sarah
Michelle Gellar snúi aftur og láti sítt
svart hár hræða úr sér líftóruna.
Erlendar
kvikmyndir
Anthony Minghella
Jean Reno
Takashi Shimizu