Tíminn - 15.11.1983, Blaðsíða 11

Lestunar-
áætlun
Hull/Goole
Jan.......
Jan ......
Jan.......
......28/11
......12/12
......27/12
menningarmálj
ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1983
Ekki er það efnilegt
Rotterdam:
Jan......................15/11
Jan ................... 29/11
Jan......................13/12
Jan .....................28/12
■ Þjóðleikhúsið: Nágvígi eftir Jón
Laxdal. Þýðing: Árni Bergmann. Leik-
mvnd: Björn G. Björnsson. Leikstjórn:
Brynja Benediktsdóttir og höf.
Stór stofa, búin ríkmannlegum hús-
búnaði, dyr út í garð. Paul (Róbert
Arnfinnsson) snýst raulandi á sviðinu og
raðar vínflöskum á borð. í útvarpi er
síbylja erlendra frétta, um Víetnam-
stríðið, stúdentaóeirðir o.s.frv. Frétta-
romsan er byrjuð í þriðja sinn þegar loks
fer eitthvað að gerast. Inn á sviðið veltur
Rudolf leikstjóri (Borgar Garðarsson)
fullur, meðferðatösku. Paul kvikmynda-
gerðarmaður klæðir hann úr frakkan-
um og lætur vel að honum um sinn, enda
kemur seinna í Ijós að hann var hommi
en er nú bísexúal.
Jæja. Nú hefjast spaklegar samræður
þeirra leiklistarfrömuðanna, aðallega
um kvikmyndir sem á að gera, eða væri
kannski hægt að gera, einhverntíma.
Vandinn er að finna stjörnu í hlutverkið.
margir eru nefndir en flestir þeirra
reynast dauðir, myndu hvort eð er vera
of gamlir. Rut, kona Pauls (Guðrún
Stephensen) hefur hvarflað um sviðið og
Paul lýst hjónabandi þeirra sem auðvitað
hefur verið svona og svona, en Rut þessi
er af gyðingaættum. Allt er þetta náttúr-
lega leikur. - í öðrum þætti eru nokkur
ár liðin, en allt við sama, þau fara með
sín hlutverk nema hvað Rut kemur nú
inn of snemma. Hér ber líka að garði
skrýtna persónu sem er einsog forstjóri
en reynist vera rithöfundur (Baldvin
Halldórsson) og er mikið kappsmál að
láta filma bók sína, Játningar konu. Enn
er skrafað og skeggrætt og nú farið
mörgum orðum um sjónvarpið og hve
það bregst hraklega við listamönnum
utan stofnunar. (Kannast menn við
sönginn). Og tíminn líður og í þriðja
þætti heldur þetta tal áfram svo maður fer
að halda að því ætli aldrei að ljúka. Að
síðustu kemur þó höfundurinn og hefur
keypt húsið og allt móverkið og gert
samning um kvikmynd út frá sjónarmið-
um múslima sem kostuð skal af olíu-
furstum. Þá getur maður loks staðið upp.
Hvernig stendur á því að manni skyldi
leiðast svona mikið í leikhúsinu á fimm-
tudagskvöldið? Ekki stafar það af því að
leikhúsið hafi ekki lagt alúð við þetta
verk. Brynja Benediktsdóttir er einn
okkar færustu leikstjóra, enda sviðsetn-
ingin öll, svo og leikmynd Björns Björns-
sonar, hin haganlegasta. Róbert Arn-
finnsson ljær hlutverki Pauls sína af-
burða kunnáttu og Guðrún Stephensen
hefur sjaldan, að ég hef séð, leikið af
slíkri hind. Borgar Garðarsson fór að
vísu fram með nokkrum geysingi en
annars hafði hann góð tök á hlutverki
sínu, og Baldvin Halldórsson bjó til
kostulega fígúru úr rithöfundinum. Af
hverju var þetta þá ekki bara gaman?
Svarið liggur auðvitað í hinum rauna-
lega misheppnaða texta Jóns Laxdal.
Hann er saminn á þýsku en liðlega
íslenskaður af Árna Bergmann. Það fer
auðvitað ekki framhjá áhorfandanum að
höfundur ætlar að kafa djúpt, í hinn
staðlausa frægðardraum, eins og líka
hefur komið fram í ábúðarmiklum við-
tölum í blöðunum. En hugmyndir leiks-
ins eru sumpart útjaskaðar og ævinlega
illa útfærðar og umfram allt óskemmti-
lega framsettar. í Morgunblaðsviðtali á
dögunum talar leikstjóri um hve verkið
sé „geysilega margslungið" og sjálfur
lætur höfundur í ljós þá frómu ósk að
þetta verk veki þau viðbrögð áhorfenda
að þeim „þyki vænt um persónur leiks-
ins, finni til með þeim.“
Mér er ógerlegt að finna til með
þessum sírausandi, sídrekkandi persón-
um. Ef fyrir höfundi hefur vakað að láta
hinn verklausa listamann, draumóra-
manninn, holdgast á sviðinu tókst það
ekki. Hér er raunar þess að gæta að ég
gat ekki fengið texta leiksins hjá Þjóð-
leikhúsinu er ég leitaði eftir því og hef
því ekki rýnt í verkið, svo vel má vera
að eitthvað fleira felist í textanum er sú
tilgerð sem hæst kvað í eyrum á frumsýn-
ingu.
Tilgerðin, vel á minnst. Höfundi
virðist í mun að láta persónur sínar tala
í spakyrðum, paradoxum. En til að bera
uppi þá fáguðu samræðulist sem höf-
undur stundar eftir, og nýtur sín einna
skást hjá Rut, þarf blátt áfram meiri
húmor en Jón Laxdal hefur yfir að ráða.
Tilsvörin taka ekki heima, og detta
jafnvel niður í llötustu aulafyndni, svo
sem þegar Rudolf stingur upp á Ronald
Reagan sem leikanda í kvikmyndinni
sem þeir ráðgera.
Hér ber allt að sama brunni: Návígi er
misheppnað verk sem lætur áhorfandann
ósnortinn þegar best lætur, veldur geispa
og leiðindum þegar verr gegnir. - Jón
Laxdal er sagður gera garðinn frægan
erlendis og fæst við margar greinar lista.
Það má kallast rétt að gefa okkur
heimamönnum kost á að kynnast list-
rænni iðju slíks manns. Aðra röksemd
fyrir því að taka þetta leikrit til sýninga
kem ég ekki auga á.
Gunnar Stefánsson f
skrifar um leikhús
Vönduö teppi í úrvali
100%
ullarteppi
'*'Ð
Lengi má
prýöa
fallegt heimili
100% gerviefni
Blanda af
ull og acril
komið TEPPABUÐIN .sjón er
OG SKOOID SÍÐUMÚLA 31 ■ REYKJAVÍK ■ SÍMI 84850 SÖGU RÍKARI
Antwerpen:
Jan 16/11
Jan 30/11
Jan 14/12
Jan 29/12
Hamborg:
Jan 18/11
Jan 2/12
Jan 16/12
Jan 30/12
Helsinki:
Helgafell 12/12
Larvik:
Hvassafell ... 21/11
Hvassafell ... 5/12
Hvassafell ... 19/12
Hvassafell . 3/1 '84
Gautaborg:
Hvassafell ... 22/11
Hvassafell ... 6/12
Hvassafell ... 20/12
Hvassafell . 4/1 '84
Kaupmannahöfn:
Hvassafell ...23/11
Hvassafell ... 7/12
Hvassafell ...21/12
Hvassafell . 5/1 '84
Svendborg:
Helgafell . .. 17/11
Hvassafell ...24/11
Hvassafell ... 8/12
Helgafelll ... 16/12
Hvassafell ... 22/12
Árhus:
Helgafell ... 17/11
Hvassafell . . . 24/12
Hvassafell ... 8/12
Helgafell ... 16/12
Hvassafell ...22/12
Gloucester Mass.:
Skaftafell ... 30/11
Jökulfell ... 16/12
Halifax, Canada:
Skaftafell ... 1/12
Jökulfell ... 17/12

i SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu
iPósth. 180 121 Reykjavík
cSími 28200 Telex 2101