Tíminn - 04.06.1987, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 4. júní 1987
Halldór Runólfsson hjá Hollustuvernd ríkisins:
Rannsóknaraðstöðu
vantar hjá okkur
- en engum öðrum er skyldara að fylgjast með innflutningi
matvæla en okkur
„Til þess að við gætum komið á
eftirliti með innflutningi á matvæl-
um áður en þau fara í dreifingu,
þyrftum við að fá efnarannsóknar-
stofu sem við höfum fyrir löngu
síðan beðið stjórnvöld um. Auk
þess þyrfti góðan tækjabúnað og
mannskap. Það hefur ekki verið
vilji fyrir því að setja peninga í
þessi mál. Hins vegar er engum
skyldara en okkur að fylgjast með
innflutningi matvæla," segir Hall-
dór Runólfsson hjá Hollustuvernd
ríkisins.
„Landbúnaðarráðuneytið fylgist
með því að skordýr eða sjúkdómar
séu ekki í innfluttu grænmeti, en
hvað varðar heilbrigði matvæla
almennt er það okkar stofnun sem
ætti að sinna því. En eins og ég segi
þá hefur ekki fengist aðstaða til
þess. Hjá okkur er góð rannsókn-
arstofa hvað varðar sýklaræktun til
þess að fylgjast með gerlum í
matvælum en ekki efnarannsókn-
arstofa.
Það eru gerðar skyndiprófanir á
innfluttri matvöru, sem og inn-
lendri en það er eftir að þær eru
komnar í dreifingu. Eftirlit með
matvöru áður en hún er komin í
dreifingu er því miður ekki fyrir
hendi, en til þess þarf að vera
tölvuskráning á innflytjendum og
matvælum sem flutt væri inn. Það
er töluverð vinna sem fylgir þessu
og þvf spurning um vilja stjórn-
valda til að koma eftirlitinu á,“
sagði Halldór ennfremur.
Á Norðurlöndunum eru nokkuð
öflugar innflutningseftirlitsdeildir
hjá sambærilegum stofnunum og
Hollustuverndinni. Tollpappírar
þurfa yfirleitt að fá afgreiðslu hjá
þessum deildum áður en innflytj-
endur fá vöru afgreidda. í mörgum
tilfellum er fylgst með því hvort í
þessum vörum séu ákveðin að-
skotaefni og hvort innflutnings-
pappírar sem fylgja standast. Allt
slíkt vantar hér. ABS
Sveinbjörn Eyjólfsson landbúnaöarráðuneyti:
VERÐUM AD TAKA
VOTTORÐIN GILD
- því engar rannsóknir eru gerðar hérlendis
„Við heimilum innflutning á
þeim garðávöxtum sem ekki eru til
innlendir eða fullnægja ekki eftir-
spurn. Við gerum kröfur til útflytj-
enda um að vörunni fylgi heilbrigð-
isvottorð frá löggildum aðilum sem
síðan er yfirfarið af Rannsóknar-
stofnun landbúnaðarins. Þetta
heilbrigðisvottorð á að sýna fram á
að þetta sé heilnæm vara. Aðrar
kröfurgerum viðekki. Viðverðum
í sjálfu sér að. treysta þessum
aðilum. Það er ekkert um það að
vörur séu rannsakaðar hér.
Það eru hins vegar tekin sýni úr
öllum fóðurförmum sem koma til
landsins og athugað hvort lýsing á
efnainnihaldi stenst ekki og svo
framvegis. Það getur komið sér vel
að taka slík sýni því stundum koma
kvartanir, t.d. frá bændum ef hæn-
ur hætta að verpa, þá eru til
skýrslur um efnainnihald fóðursins
og þannig má ýmist útiloka
ákveðnar orsakir eða að ástæða
reynist til að rannsaka frekar efna-
innihald fóðurs. Það er því eðlilegt
að menn hugsi sér svipað eftirlit
með matvælum.
Það er auðvitað eðlilegast að þeir
sem sjá um þessa hluti fyrir okkur
geri tillögur til bóta. Ég á þvf von
á að Tilraunaráð sendi hér inn
ákveðnar tillögur og kostnaðar-
áætlun um hvað þeim er samfara."
ABS
Ingimar Sigurðsson heilbrigðisráðuneyti:
Aðskotaefni
ekki leyfð
hérlendis
„Eftirlit með innflutningi er
ekki á vegum heilbrigðisyfir-
valda. Það er landbúnaðarráðu-
neytið sem sér um það og mats-
maður garðávaxta.
Mat á grænmeti hér innanlands
er aftur meira okkar mál,“ sagði
Ingimar Sigurðsson í heilbrigðis-
ráðuneyti, aðspurður um hvaða
reglur giltu hjá ráðuneytinu um
grænmeti hérlendis.
„Eiturefnalög frá 1968 banna
blöndun aðskotaefna saman við
matvæli nema með leyfi reglu-
gcrða,r því að efnin eru ekki
nauðsynlegur þáttur í matvælun-
um.
Þetta er eingöngu heimilað í
undantekningartilvikum og ég
kannast ekki við nema eina reglu-
gerð sem heimilar íblöndun að-
skotaefna. Aðskotaefni eru öll
efni scm finna sér leið í matvælin
eða þeim hefur verið bætt í þau
með það fyrir augum að fjarlægja
þau á síðara vinnslustigi. Þessi
efni gegna engu sérstöku hlut-
vcrki í matvælunum og eru yfir-
leitt ekki æskileg. Sem dæmi um
þessi efni eru skordýraeitursleif-
ar.
Einu reglurnar sem hafa verið
settar hér á landi og flokka má
undir leyfilegt hámark aðskota-
efni í matjurtum er að finna í
reglugerð nr. 349/1982 um lindan
og thiabendazoi í tilteknum mat-
jurtum.þ.e. kartöflum, gulrófum
og káli og síðan cinnig í smjöri og
smjörlíki. Þettaeru rotvarnarefni
sem notuð eru í kálgarða til að
verjast t.d. maðki. Magn lindans
t.d. í heilum gulrófum eða káli
sem boðið er til sölu má ekki vera
meira en 100 ng. í kartöflum má
lindan ekki vera meira en 50 ng.
Magn thiabendazol í kartöflum
má ekki vera nema 5 míkró-
grömm. Ráðherra setur reglur
um sýnatöku og meðferð sýna.
Það er Hollustuvernd og heil-
brigðisnefndir sem eiga að sjá um
eftirlit með því að reglugerðinni
sé framfylgt. Það gerist þegar
grænmetið er komið í dreifingu
og sölu og því á að gera stikkpruf-
ur á því.
f vor sendi ráðuneytið eitur-
efnanefnd og hollustuvernd ri'kis-
ins þessi mál til meðferðar þar
sem sérstaklega er leitað/ eftir
áliti þessara aðila hvort æskilegt
sé að setja almennar reglur um
leyfilegt hámark aðskotaefna í
matvælum, á sama hátt og sett
hefur verið reglugerð urn auka-
efni. Þar er ekki síst verið að
hugsa um leifar af skordýraeitri.
Að mati ráðuneytisins hefur þurlt
að taka á þessum málum.
Það eru hins vegar engar reglur
nú sem hægt er að framfylgja
til þess að koma í veg fyrir að
grænmeti fari á markað sem ekk/
ætti að fara á markað. ABS
Guðjón Magnússon aðstoðarlandlæknir:
Ekki kvartað yfir ofnæmi
„Nei, ég kannast ekki við að
kvartað hafi verið undan ofnæmi
eða öðrum kvillum vegna aðskota-
efna í grænmeti, en jafnvel þótt
fólk finni slíka kvilla, þá er fólk
grandalaust gagnvart grænmeti.
Því dettur sjaldnast í hug að kenna
grænmetinu um og reynir að finna
aðra sökudólga, svo sem skeldýr,
egg og fisktegundir ýmsar svo og
litarefni sem eru algengir söku-
dólgar ofnæmis. Það er líka ákaf-
lega erfitt að aðgreina eina fæðu-
tegund ef um ofnæmi er að ræða,“
sagði Guðjón Magnússon aðstoð-
arlandlæknir.
Guðjón sagði að sum skordýra-
eiturefni sem notuð væru, sérstak-
lega á akurlendi gætu verið krabba-
meinsvaldandi. Þessi efni hafa ver-
ið mjög mikið notuð erlendis en
dregið hefur verið úr notkun á
síðustu árum. „Ég hef séð skýrslu
frá Svíþjóð þar sem þetta var
rannsakað og niðurstaðan var talin
aukin hætta á krabbameini eftir
því sem efnið væri meira notað. En
það þarf kannski að nota efnið
mjög mikið til þess að sé hægt að
sýna fram á skaðsemi þess“, sagði
Guðjón. ABS
20 - 30% verðlækkun á nýjum og gömlum vörum
Rýmingarsala vegna flutninga!
hælaháir skór f rá
dömumokkasínur frá
úrvai af barnastrigaskóm frá 310.-
kínaskór og espadrillur f rá
herraspariskór á tilboðsverði
500.-
990.-
180.-
1300.-
úrval af Nokía stígvélum fyrir sumarvinnuna og í sveitina
Opnunt bróðlegn á Laugavegi 97
SÍÐUMÚLA 23, SÍMI 84131
...sporið i rétta átt!