Tíminn - 14.07.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Titninti
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
NíelsÁrniLund
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Málefnasammngur
ríkisstjórnarinnar
Alþýðublaðið hefur hafið hin furðulegustu skrif
um málefnasamning ríkisstjórnarinnar. í þessum
skrifum er því haldið fram að málefnasamningur-
inn sé „krataplagg“ eins og það er orðað, þ.e. að
hann sé uppskrift á stefnuskrá Alþýðuflokksins.
Flestir munu átta sig á að skrif af þessu tagi
dæma sig sjálf. Eins og Ijóst má vera er málefna-
samningurinn málamiðlunarplagg. Þrír ólíkir
stjórnmálaflokkar hafa orðið ásáttir um markmið
stjórnarstefnunnar og meginlínur varðandi þau
málefni sem fjalla skal um í einstökum ráðuneytum
og ríkisstjórninni í heild.
Sú málamiðlun, sem málefnasamningurinn ber
með sér, er niðurstaða af löngum og yfirgripsmikl-
um samningaviðræðum milli aðildarflokka ríkis-
stjórnarinnar. Fegar svo stendur á er auðskilið að
ekki er hægt að eigna einuin flokki málefnasamn-
inginn öðrum fremur. Hann er sameiginlegt við-
fangsefni ríkisstjórnarinnar, allir aðlldarflokkar
ríkisstjórnarinnar eiga jafnan hlut að gerð hans.
Málefnasamningurinn ber það með sér að ekki
er tjaldað til einnar nætur, heldur er ljóst að þeir
flokkar sem standa að ríkisstjórninni ætla henni
langt líf. Málefnasamningurinn verður ekki fram-
kvæmdur nema á heilu kjörtímabili.
Það er að öllu leyti lofsvert að ný ríkisstjórn
hefur sér til stuðnings efnismikla stefnuskrá og
starfsáætlun fyrir kjörtímabilið. Þó er það svo að
fyrstu efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar skipta
mestu máli og það er undir þeim komið hvernig til
tekst um framhald stjórnarsamstarfsins og fram-
gang þeirra mála sem upp eru talin í starfsáætlun
ríkisstjórnarinnar.
Samkvæmt stjórnarsáttmálanum er gert ráð fyrir
endurskoðun fjölmargra viðamikilla lagabálka eða
nýrri lagasetningu um margvísleg efni á ýmsum
sviðum þjóðlífsins. Síst skal úr því dregið að slík
heildarendurskoðun sé réttmæt og í ýmsum tilfell-
um nauðsynleg. Þessi endurskoðunaráhugi ríkis-
stjórnarinnar sýnir að hún er umbótasinnuð og
ósmeyk við að halda eins konar dómsdag yfir
ríkjandi kerfi.
Endurskoðun löggjafar er eigi að síður mikið
vandaverk og verður í flestum tilfellum ekki
framkvæmd nema með mikilli sérfræðivinnu og á
löngum tíma. Dæmi um það eru skattamál,
skólamál, námsstyrkjakerfið og tryggingalöggjöf-
in. Ríkisstjórnin hefur á stefnuskrá sinni að fjalla
ítarlega um þessa mikilvægu málaflokka. En um
þessi mál gildir eins og aðra löggjöf að þeim verður
ekki breytt breytinganna vegna. Breytingar eiga
því aðeins rétt á sér að þær séu til bóta.
Sá vandi hvílir á ríkisstjórninni og forystumönn-
um þríflokkanna að skipuleggja framkvæmd
stjórnarsáttmálans af hyggindum og heilindum.
Oflátungsháttur eins aðilans eða undansláttur
annars eða ástundun ímyndaðs klókskapar og
áróðurs er ekki líklegt til að auðvelda samstarfið.
Þessi ríkisstjórn kemst hvorki aftur né fram nema
heilindi ríki í samstarfinu.
Þriðjudagur 14. júlí 1987
‘GARRI
Bandaríkjasleikjur
Sumir menn eru svo ógæfusamir
að hafa gjörsamlega farið á mis við
þá reynslu sem fæst af því að hafa
tekið beinan þátt í undirstöðuat-
vinnuvegum þjóðarinnar. Slíkir
menn eru þá venjulega aldir upp
innan þröngra veggja skólakerfis
og stofnana, án þess að hafa fcngið
tækifæri til að kynnast því af eigin
raun hvernig almenningur í landinu
fer að því að vinna hörðum hönd-
um fyrir daglegu brauði sínu.
Á þetta var minnt með langri
grein í Þjóðviljanum á laugardag
sem fjallaði um hvalamálin. Þar
var rætt um vísindaveiðar íslend-
inga og ráðist harkalega á Halldór
Ásgrímsson fyrir einarða afstöðu
hans í því máli. Þar vakti sérstaka
athygli að í einu og öllu var tekið
undir öfgasjónarmið Bandaríkja-
manna ■ þessu máli og hinna svo
kölluðu „umhverfisverndarsam-
taka“ sem þar ráða stefnunni nú
um stundir. Og ber þá nýrra við
þcgar sjálfur Þjóðviljinn er farinn
að túlka sjónarmið þeirra manna
sem hvað harðastar Bandaríkja-
sleikjur cru hér á landi.
Hvar er
útrýmingarhættan?
Það sem Bandaríkjasleikjur af
skóla Þjóðviljans skilja ekki er að
við Jslendingar höfum í ellcfu
hundruð ár lifað af iandinu okkar
og sjónum umhverfis það. Hval-
veiðarnar eru hvað sem öðru líður
þáttur í viðleitni okkar til að afla
okkur daglegs lifíbrauðs. Enginn,
sem til þekkir, dregur í efa hæfni
sérfræðinga okkar sem vaka yfir
því að með þessum veiðum sé ekki
gengið nær stofnunum en þeir
þola. Engin haldbær rök hafa kom-
ið fram fyrir því að hvalastofnarnir
umhverfís ísland séu í hinni
minnstu hættu á útrýmingu.
Halldór Ásgrimsson er sá stjórn-
málamaður sem nú undanfarið hef-
ur skilið þetta hvað best og staðið
hvað harðast á sjálfsögðum rétti
þjóðarínnar tii að nýta auðlind sína
í hvalastofnunum umhverfís
landið. Hann hefur sýnt einurð og
festu í þessu máli, beitt hörku
þegar það hcfur átt við en þó gætt
þess að ganga ekki svo langt að það
skaðaði málstað okkar.
Undir stjórn Halldórs hefur ver-
ið haldið þannig á þessu máli að
það minnir mest á landhelgismálin
forðum daga. Hér er eins og þá
verið að sækja gegn réttindum
okkar af óbilgirni og skammsýni.
Og seint hefðu þau inál unnist ineð
þeim aðferðum sem Þjóðviljinn
beitir núna.
Rómantískar hugmyndir ein-
hverra vanvita úti í Ameríku um
það að hvalir séu spendýr eins og
maðurinn, og að það sé fallegt að
horfa á þá synda um sjóinn, eigum
við að láta eins og vind um eyru
þjóta. Það er löngu liðinn tími að
hvalveiðar séu stundaðar eins og
rányrkja þar sem allt kvikt, sem
fyrír augu ber, er skotið án tafar.
Slíkt var kannski gert á seytjándu
og átjándu öld, en ekki í dag.
Gagnslausir græningjar
Þess vegna er það að við þurfum
kannski ekki hvað síst í dag að
gæta okkar á þeint vanvitum ís-
lenskum sem aldrei hafa migið í
saltan sjó, en hlaupa samstundis
upp til handa og fóta þegar heyrist
í einhverjum útlendum samtökum
sem segjast berjast fyrir fallegum
hugsjónum á borð við náttúru-
vernd. Venjuiegir og þjóðhollir
íslendingar, sem vinna fyrir sér á
heiðarlegan hátt, skilja þctta
mætavel. Það getur farið aldeilis
prýðilega saman að nýta auðlindir
náttúrunnar og að gæta þess á
sama tíma að spilla henni ekki með
rányrkju.
Við þurfum ckki á að halda
innlendum vanvitum af þeirri sort-
inni sem einungis spillir þeim góða
málstað sem við höfum. Við þurf-
um ekki heldur á að halda innlcnd-
um „græningjum" sem þykjast
vera sósíalistar en láta sig samt
hafa það að sleikja upp hverja þá
bévítans vitleysu sem upp keniur í
höfuðvígi kapitalismans vestra.
Garri.
Þar sem áður voru melar og auðn við Hvaieyrarvatn sér nú ekki út yfír gróðurinn. Hér ber mest á Alaskalúpínunni
sem Hákon Bjamason flutti til landsins Tímamimil Oí*
T ímamynd OÓ
Fegurra mannlíf í grónu landi
Holtin og hæðirnar upp af Hafn-
arfirði eru dæmigerðar fyrir þá
gífurlegu landeyðingu sem herjar
látlaust á íslenskan jarðveg. Grjót-
hnullungar standa upp úr melum
oger jarðvegurinn moldarblandinn
og á einstaka stað þraukar enn
grasi gróin torfa, sem undirstrikar
að einu sinni voru holtin gróðri
vaxin og þykkt moldarlag lá yfir
þeim.
Uppblásturinn eirir engri plöntu
og þegar yfir lýkur hverfur allt sem
lífsandadregurafþeim. Búsmalinn
á ekkert erindi þangað lengur og
vindar og vatn feykja og skola á
brott því litla sem enn er eftir af
jarðvegi og auðnin ríkir ein á
eyðimörkinni.
Á hrjóstrunum umhverfis Hval-
eyrarvatn er glæsilegt dæmi um
sigur yfir eyðileggingaröflunum. Á
þrem áratugum hafa nöturlegar
hlíðar holtana breyst í gróðurreit
sem vart á sinn líka á íslandi.
Trjáplöntur, ættaðar úr ýmsum
heimshornum vaxa þar hlið við
hlið og í sátt við íslenskt veðurfar,
sem alltof margir telja að hæfi helst
engum gróðri. En svo forstokkað
hugarfar er sem betur fer á hröðu
undanhaldi.
Fyrir tveim vikum þegar Alaska-
lúpínan stóð í blóma voru hlíðarn-
ar umhverfis Hvaleyrarvatn fagur-
bláar yfir að líta og upp úr breiðun-
um stóðu trén með margskonar
grænum litbrigðum, enda tegund-
irnar margbreytilegar.
Nú hcfur lúpínan fellt blómin og
fræin skjótast út á hrjóstrin og að
vori mun gróðurinn enn auka land-
námið á auðninni. Þessi jurt er
þeim töfrum gædd að breiða sig
yfir óræktarland og undirbúa jarð-
veginn undir landnám annarra
jurta og víkur síðan fyrir þeim.
Æskilegri landnema er ekki hægt
að hugsa sér.
Gróðurreiturinn á auðninni við
Hvaleyrarvartn varð ekki til af
sjálfum sér. Vit, þekking, framsýni
og áhugi á að græða landið er það
fordæmi sem þarna er gefið.
Á sínum tíma afhenti Hermann
Jónasson, sem þá var ráðherra,
Hákoni Bjarnasyni, skógræktar-
stjóra, þetta land með því skilyrði
að það yrði grætt upp og ræktaður
skógur. Vart munu dæmi um að
betur hafi verið staðið við skilmála
en Hákon Bjarnason gerði að sínu
leyti og færi margt betur ef ráðherr-
um lánaðist að gera marga slíka
samninga.
Við eiguni öll landinu skuld að
gjalda og stöndum í þakkarskuld
við þá menn sem kunna að vísa
veginn og gefa fordæmi um hvernig
sú skuld verður greidd.
Hákon Bjarnason, fyrrverandi
skógræktarstjóri, hefur með verk-
um sínum og í ræðu og riti verið sá
frumkvöðull sem á þurfti að halda.
Hann hefur aldrei látið deigan síga
þótt úrtölumenn og hælbítar hafi
löngum talið því fé og fyrirhöfn
sem lögð er í skógrækt fara fyrir
lítið.
Viðhorfin eru breytt. Ræktunar-
sjónarmiðin eiga nú góðan
hljómgrunn hjá meginþorra þjóð-
arinnar, enda sína verkin að trú á
málstað og þekking til að fram-
kvæma skila þeim árangri sem að
er stefnt.
Áhugi, orðfimi og baráttuþrek
eru ekki einhlít til árangurs ef vit
og þekkingu vantar. Eldhuginn
skorti ekki, en þar til viðbótar er
Hákon Bjarnason vel menntaður í
sinni grein og með vísindalegum
vinnubrögðum tókst honum að
sanna að skógrækt á íslandi er vel
möguleg með því að beita þekk-
ingu og að vera óragur við að gera
tilraunir til að komst að því hvaða
plöntur þrífast í íslensku loftslagi
og þola jrau veðurskilyrði sem hér
ríkja.
Áður voru gerðar tilraunir með
ræktun trjáa og fyrr og síðar hafa
þær skilað misjöfnum árangri. En
eftir stendur að tekist hefur að
flytja hingað jurtir, langt að ættað-
ar, sem unnið hafa þegnrétt í
íslenskri flóru og munu klæða land-
ið til frambúðar.
Margir hafa lagt hönd að verki.
Á ári hverju er tugþúsundum trjáa
plantað. Fullorðið fólk með sigg-
grónar hendur bograr við að planta
sprotum vitandi að því mun ekki
endast aldur til að sjá stofnana
gildna og krónurnar teygja sig upp
yfir auðnina. Ungar hendur læra
handtökin og munu síðar njóta
þess hvað starfað var í æsku.
Verk Hákonar Bjarnasonar og
santherja hans gera ekki aðeins
landið fegurra, heldur einnig líf
þeirra sem það byggja. Því er
okkur öllum óskað til hamingju
með Hákon Bjarnason, fyrrver-
andi skógræktarstjóra, og ævistarf
hans, þegar hann nú stendur á
áttræðu. -OÓ