Tíminn - 29.03.1989, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 29. mars 1989
Tíminn 9
VETTVANGUR
Guðmundur P. Valgeirsson:
Eftirlætis- og áróours-
mvndefni Sjónvarpsins
Það getur varla farið framhjá
nokkrum manni, sem fylgist með
Sjónvarpsfréttum hvert eftirlætis-
myndefni þess er og í hvaða til-
gangi því er beitt. Allt sem vakið
getur hrylling áhorfenda er notað
út í æsar í tíma og ótíma.
Hver man ekki hvað iðið Sjón-
varpið var við að sýna meðferð
gyðinga og misþyrmingar þeirra á
palestískum börnum og unglingum
í átökum þessara grannþjóða á s.l.
ári, þar til áhorfendum ofbauð og
afbáðu slíkt myndefni, sem borið
var á borð fyrir börn á öllum aldri
jafnt og fullorðna, enda ekki hægt
að greina þar í milli fyrir sjónvarps-
notendur. - Og hver veitir því ekki
eftirtekt, að á þeim bæ er aldrei
vikið svo orði að hvalveiðimálum
okkar og þeim deilum, sem um það
hafa spunnist erlendis og hér
heima, að ekki séu dregnar fram
myndir af hvaladrápi og öðru því
sem ógeðfelldast kann að virðast í
sambandi við þær veiðar og
vinnsluferil afurða þeirra.
Varla getur hjá því farið að
áhorfendur dragi af þessu þá álykt-
un, að þeir sem að þeim fréttaflutn-
ingi standa með þessum hætti hafi
skipað sér f sveit með þeim áróð-
urs- og öfgamönnum, sem hafa
einsett sér að koma í veg fyrir
þessar veiðar íslendinga með
hvaða ráðum sem tiltæk eru, jafn-
vel með ofbeldisaðgerðum, eins og
komið hefur fram fyrr og nú.
Þessar myndbirtingar eiga að
stuðla að því. Ekkert eðlilegt
fréttamat liggur að baki þessum
myndbirtingum. - Allir vita að hið
talaða orð sem látið er fylgja
slíkum myndum hverfur í skugg-
ann fyrir áhrifum myndarinnar.
Því er hér um hið skæðasta áróð-
Ég fæ ekki séö hvaða
nauðsyn sjónvarps-
fréttamönnum er á að
velta sér og öðrum upp
úr þessu og hafa það
sem sérstakt myndefni
áhorfendum til
skemmtunar og
fræðslu, en þó bannað
börnum. Og lítill vin-
semdarvottur er
frændum okkar, Norð-
mönnum, sýndur með
því að vega að þeim á
þennan hátt í fréttum
og fréttamyndum.
Nóga raun munu þeir
hafa af því sem á hefur
orðið og þeim borið á
brýn af misjöfnum
sauðum af illa tilkom-
inni myndatöku.
Guðmundur P. Valgeirsson.
ursvopn að ræða sé því beitt í þeim
tilgangi. Ef starfsmenn Sjónvarps-
ins vilja ekki liggja undir því ámæli,
að þeir hafi skipað sér í sveit með
þeim óaldalýð, sem ógnar atvinnu-
lífi okkar og sjálfsákvörðunarrétti,
að alþjóðalögum, þá ættu þeir að
sjá sóma sinn f að breyta þessum
frásagnarhætti sínum og myndbeit-
ingu frá því sem verið hefur. Með
því afsönnuðu þeir þá skoðun al-
mennings, að þeir hefðu skipað sér
í sveit erlendra ofbeldismanna.
Hér hefði mátt láta staðar numið
í aðfinnslu og umvöndun við þann
gest, Sjónvarpið, sem leiddur hefur
verið til stofu á hvers manns heimili
og settur þar í öndvegi til frásagnar
og fræðslu heimilismönnum. En af
nógu er að taka af svipuðu tagi í
frásögn og fræðslu þessa áhrifa-
mikla fjölmiðils.
Nú síðustu daga hefur rekið, að
því er virðist, sérlega áhugavert
frétta- og myndefni af seladrápi
Norðmanna í norðurhöfum.
Myndir, sem eru í eðli sínu óhugn-
anlegar og ekki síst eins og þær
birtast á skjánum sí endurteknar.
En það sem þar er sýnt er þó í
meginatriðum fylgifiskur slíkra
veiða.
Ég fæ ekki séð hvaða nauðsyn
sjónvarpsfréttamönnum er á að
velta sér og öðrum upp úr þessu og
hafa það sem sérstakt myndefni
áhorfendum til skemmtunar og
fræðslu, en þó bannað börnum. Og
lítill vinsemdarvottur er frændum
okkar, Norðmönnum, sýndur með
því að vega að þeim á þennan hátt
í fréttum og fréttamyndum. Nóga
raun munu þeir hafa af því sem á
hefur orðið og þeim borið á brýn
af misjöfnum sauðum af illa til-
kominni myndatöku.
Öllum mönnum, sem komnir
eru til vits og nokkurs þroska og
einhverja nasasjón hafa af öðru en
gerfistörfum innan veggja stofn-
ana og annarra álíka vinnustaða,
ætti að vera Ijóst, að aflífun dýra
með heitu blóði, hvort sem er við
veiðar eða með öðrum hætti, getur
vart farið fram án þess að blóð
renni og sjáist. Því er ástæðulaust,
og raunar vítavert, að gera það að
hrylhngsmyndum í áróðursskyni
gegn eðlilegri nýtingu þeirra dýra-
tegunda, sem um er að ræða og
hefur verið ríkur þáttur í atvinnu-
og fæðuöflun manna frá upphafi til
þessa dags og mundi raska lífkeðju
náttúrunnar væri því hætt. Með
sama hætti gætu menn, sem þannig
eru gerðir, alveg eins vaðið inn á
sláturhús, og aðra staði þar sem
dýr eru aflífuð með eðlilegum
hætti, með myndavélar sínar og
gert það, sem þar gerist að við-
bjóðslegu myndefni og hleypt af
stað með því hleypidómum og
viðbjóði um þann verknað og það
sem þar býr að baki og skapað með
því óvild og vandræði.
Góðir sjónvarpsmenn mega
sannarlega gæta sín betur en þeir
of oft gera í meðferð þessa tvíeggj-
aða tækis, sem myndavélin er í
höndum þeirra sem vilja túlka
myndefni sitt með annarlegum og
fjandsamlegum hætti gegn eðlilegu
lífi og lifnaðarháttum. Svipað má
segja um fleira í starfi þeirra, þó
með öðrum hætti sé, þar sem þeir
skipa sér á hærri sess en menn telja
að þeim hafi verið ætlaður. - Þeim
hefur hvorki verið ætlaður réttur
til rannsóknarmála og því síður
ákæru- eða dómsvald heldur aðeins
hlutlaus fréttaflutningur til al-
mennings. En of oft er því líkast
að sumir þeirra telji það vera
hlutverk sitt. - Hinir alltof mörgu
fjölmiðlar eru orðnir hættuleg tæki
í höndum of margra ábyrgðarlítilla
manna, og áhrifamiklir á hvern veg
sem þeim er beitt. Því ber þeim að
hafa hugfast, að aðgátar er þörf í
beitingu þeirra, ef þeir eiga ekki að
skaða og skrílmenna þá þjóð, sem
þeim er ætlað að fræða og leiða til
þroska. - Þar ætti ríkissjónvarpið
af hafa sérstöðu.
Bæ, 17. febrúar 1989
Guðmundur P. Valgeirsson.
Valgeröur Sverrisdóttir alþingismaður:
Norðurlandaráð sýnir íþrótta
samstarfi aukinn áhuaa
Á nýafstöönu þingi Noröurlandaráös í Stokkhólmi var
skýrsla ráðherranefndarinnar til umfjöllunar sem gerir ráð
fyrir auknu samstarfi Norðurlandaþjóða á sviði íþrótta-
mála. Skýrslan er samin í framhaldi af samþykktum
Norðurlandaráðsþings 1987 þar sem mælst var til aukins
samstarfs á þessu sviði. Ráðherranefndin hvggst leggja
fram verkefnaáætlun á sviði íþróttamála fyrir næsta þing
Norðurlandaráðs, sem haldið verður í Reykjavík að ári.
Skýrsla ráðherranefndarinnar
um hlutverk íþrótta í norrænni
samvinnu í framtíðinni var að
miklu leyti byggð á umræðum og
erindum frá norrænni íþróttaráð-
stefnu sem haldin var á Bosön við
Stokkhólm s.l. sumar.
Ég var þeirrar ánægju aðnjót-
andi að sitja þá ráðstefnu sem
starfandi formaður menningar-
málanefndar Norðurlandaráðs.
Það var bæði fræðandi og ánægju-
legt og varð til þess að opna augu
mín fyrir því hversu gífurlegir
samstarfsmöguleikar felast í sam-
skiptum á sviði íþrótta. Það er því
ánægjuleg og rétt stefna Norður-
landaráðs að auka stuðning til
íþróttamála og efla samstarf við
íþróttasamtökin á Norðurlöndum.
Innan íþróttahreyfinga Norður-
landa eru starfandi um 7 milljónir
manna. Auk þess stundar fjöldi
manna íþróttir án þess að vera
skráður í félög. Það er því Ijóst. að
innan íþróttasamtakanna starfar
mestur fjöldi einstaklinga af öllum
„almenningshreyfingum" þjóð-
anna. Hér á landi er það ekki
óalgengt að fyrstu kynni ungs fólks
af jafnöldrum annars staðar á
Norðurlöndum eigi sér stað innan
íþróttahreyfingarinnar.
I mínum huga er það alveg Ijóst,
að til þess að samstarfið á þessu
Það er von mín, að
þessi aukni áhugi
Norðurlandaráðs verði
ekki orðin tóm heldur
muni hann verða til
þess að auka vægi
íþróttanna í norrænu
samstarfi, þegar kem-
ur að skiptingu
fjármagns.
sviði getu aukist þarf að veita til
þess auknu fé. Á síðasta ári var
varið tæpri einni milljón danskra
króna til þessa, sem getur ekki
talist rausnarlegt þegar haft er í
huga, að um 600 milljónum
danskra króna er úthlutað af hálfu
Norðurlandaráðs í hin ýmsu verk-
efni.
Framlaginu er öllu varið til
greiðslu á ferðakostnaði sam-
kvæmt tillögum norrænu íþrótta-
samtakanna. Það hefur náðst
samstaða um skiptinguna sem hef-
ur miðað að því fyrst og fremst að
styrkja ferðir milli vestnorrænu
þjóðanna og meginlandsins. - ís-
lendingar hafa því komið vel út úr
þeirri skiptingu.
Það er von mín, að þessi aukni
áhugi Norðurlandaráðs verði ekki
orðin tóm heldur muni hann verða
til þess að auka vægi íþróttanna í
norrænu samstarfi, þegar kemur
að skiptingu fjármagns.
Það yrði tiltölulcga einföld og
auðfarin leið til aukins samstarfs
æskufólks á Norðurlöndum, auk
þess að vera mikilvæg hvatning til
ungs fólks að stunda íþróttir.
Valgerður Sverrisdóttir