Réttur - 01.04.1980, Side 14

tíraa, er hann var trjáls og var því mikils
metinn. Flokkurinn hafði 1932 aðeins
haft um 500 félaga, og voru deildirnar
einangraðar og lítt samstarfandi. Á árinu
1934 var meðlimatalan 3000 og komst al 1 -
gott lag á flokkinn og stéttabaráttan var
skipulögð af krafti, svo áhrif kommún-
ista í verklýðsfélögum urðu allsterk og
iiörð verkföll háð. Félagatalan náði 4000
í árslok 1934.
En nú átti Tito eftir að kynnast jjeim
miklu mótsetningum, er Moskva bjó yfir.
Annars vegar kemst hann sem ritari
Batkan-deildarinnar, sem hinn ágæti
J^ýski kommúnistaleiðtogi Wilhelm Pieck
veitti forstöðu, í kynni við ýmsa af bestu
hugsjónamönnum og leiðtogum komm-
únistisku heimshreyfingarinnar; við
persónuleika og baráttuhetjur, sem hæst
bera í sögu jiessarar aldar eins og Georgi
Dirnitroff, Palrniro Toglialti, Ho-Chi-
Minh, Jose Dias og Passionariu o.fl, o.fl.
- Fiann er fulltrúi á 7. heimsþingi
Komintern4, j>ar sem hin víðfeðma
stefnumörkun samfylkingar og jíjóðlylk-
ingar gegn fasismanum er ákveðin. í
Komintem voru Jrá 76 kommúnistaflokk-
ar og samúðarsamtök, en af þeim gátu
aðeins 22 starfað löglega, þar af 11 í Evr-
ópu. Hinir sættu harðvítugustu ofsókn-
um. (Þannig voru frá árslokum 1935 til
mars 1936 um þúsund kommúnistar í
Júgóslavíu handteknir, leiðtogar 75
deilda lentu í greijíum lögreglunnar), —
Tito kenndi sjálfur við tvo flokksskóla,
er störfuðu í Moskvu: „Western" og
Leninskólann - og notaði sjálfur tímann
til að efla þekkingu sína og þjálfun. Og
brátt lilaðast á hann æ erfiðari og ábyrgð-
arfyllri verkefni.
En hinsvegar kemst Tito ekki hjá jjví
að verða var við þann undirstraum of-
78
stækis og ofsókna, sem var að grafa um
sig undir yfirborði, er leit svo glæsilega
út: Róttæk frjálslynd stjórnarskrá Sovét-
ríkjanna undirbúin af nefnd undir for-
sæti Bucharins o.s.frv. - En eftir morðið
á Kirov í ársbyrjun 1934 hafði leynilög-
reglan auðsjáanlega í samráði við Stalín
undirbúið þá harmleiki, það vitfyrrta of-
sóknaræði, sem síðan tók á sig mynd
„hreinsananna“ og málaferlanna al-
ræmdu er ægilegur fjöldi erlendra og
rússneskra kommúnista lét lífið eða lenti
í fangabúðum.
Enn var þó hetjubaráttan út á við gegn
fasismanum jrað, sem yfirgnæfði harm-
leikinn mikla. Baráttan gegn uj3|3reisn
fasistanna á SjDáni er hafin. Tito fer til
Vín og síðan inn í Júgóslavíu til að safna
sjálfboðaliðum, til að berjast gegn Franco
í AlJ}jóðahersveitinni á Sjíáni, - auk alls
annars flokksstarfs, m.a. að skijruleggja
forustu æskulýðsfylkingar kommúnista
undir forustu Lola Ribar. Og í ágúst
1937 er hann kallaður til Parísar, - en
þangað er nú miðstjórn flokksins llutt og
]>ar er hann gerður að aðalritara Konnn-
únistaflokksins: ábyrgð forustumanns
lögð honum á herðar.
Þess skal minnst svo menn geri sér
grein fyrir fórnarlund og hetjuskap júgó-
slavneskra kommúnista að af 1500 sjálf-
boðaliðum, er fóru frá Júgóslavíu til
Spánar, j)ar af um 500 kommúnistar, féll
meirihlutinn í frelsisstríðinu við fasist-
ana. En þeir, sem af lifðu, höfðu öðlast
dýrkeyjDta reynslu og baráttujrrek, sem
kom að góðum notum, er að eldrauninni
kom: skæruhernaðinum og síðan f'relsis-
stríði Júgóslava gegn fasisma Hitlers og
Mussolinis.
En samtímis jDessari hetjubaráttu gegn
fasismanum reið ofsóknar- og ofstækis-