Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1996, Blaðsíða 27

Slys um borð í m.s Akranesi
Héraðsdómur Reykjavíkur kvað fyrir réttu
ári upp dóm í máli sem Atli HELGASON, skip-
stjóri og sfyrimaður, höfðaði gegn Nesskip
h£, en málareksturinn er tilkominn vegna
slyss sem Atli varð fyrir þegar verið var að
leggja Akranesi, skipi Nesskips, að
bryggju í Salten í Noregi 19. septem-
ber 1991. Dómari var Eggebt
Óskarsson héraðsdómari og með-
dómendur sfyrimennirnir Hrafnkell
Guðjónsson og Þorvaldur Ingi-
BERGSSON. Niðurstaða dómsins er
eftirtektarverð, en ábyrgð var skipt
milli Atla og útgerðarinnar, Atli var
dæmdur til að bera þriðjungsábyrgð.
Ekki eru allir sáttir við niðurstöðu
dómsins. Áður en við lítum á dóminn
verður vitnað í orð GuÐLAUGS GíSLA-
SONAR, framkvæmdastjóra Sfyrimannafélags
fslands, en hann gerði dóminum skil í frétta-
blaðinu Stefnunni.
Guðlaugur segir meðal annars: „Sérstök
ástæða er fyrir sfyrimenn að lesa kaflann „Máls-
ástæður og lagarök stefnda“ en þar kemur
berlega fram það álit Iögmanns Nesskips, að
sfyrimenn séu stjórnendur og eigi ekkt að
vinna verk sem sé í verkahring annarra, t.d.
háseta. Það er kaldhæðnislegt, svo ekki sé meira
sagt, að það skyldi vera metið yfirsfyrimann-
inum í þessu máli á verri veg, að hann tók
virkan þátt í að binda skipið, þegar litið er til
þess að hann hafði nær óvirka menn sér til aðs-
toðar og hverjar aðstæðurnar voru.“
Síðar segir Guðlaugur: „Dómurinn og for-
sendur hans, þ.e. að yfirsfyrimaðurinn er
látinn bera 1/3 tjónsins, er, frá bæjardyrum
þess er þetta skrifar, með hreinum ólíkindum
og óskiljanlegt að jafnágætir menn og þarna
voru meðdómendur skuli hafa lagt nafn sitt
við slíka niðurstöðu.“ Og í lokin segir
Guðlaugur: „í þessum dómi felast ákveðin
skilaboð til sfyrimanna og stéttarfélaga yfir-
manna á skipum, sem þeim ber skylda til að
taka alvarlegt tillit tii.“
Dómsmeðferðin
Sem fyrr segir varð slysið þegar verið var að
leggja að bryggju í Salten í Noregi í septem-
ber 1991. Slysið varð með þeim hætti að
framspringur, sem var nælontrossa, skrapp af
fastsetningarpolla og slóst í vinstri hönd Atla
með þeim afleiðingum að höndin brotnaði á
sjö stöðum. Atli var lagður á sjúkrahús í
Bodö, en kom til íslands 24. september.
Mat læknis var að varanleg örorka Atla
vegna áverkanna væri 30 prósent. Þar sem
Atli og Nesskip voru ekki sammála um bóta-
skyldu og fjárhæð bóta stefndi Atli útgerð-
inni. í málsástæðum og rökum Atla segir
meðal annars:
„Af hálfu stefnanda er tekið fram um máls-
atvik að sex mánuðum áður en slysið varð,
eða í marsmánuði 1991, hafi ms. Akranes
verið statt við Azoreyjar. Skipið hafi verið
vélarvana og þurft aðstoð dráttarbáta til að
komast til hafnar. Við þennan drátt hafi
dráttartaugin oft slitnað og skemmdir orðið á
skipinu. Meðal annars hafi stafnpolli
skemmst. Skemmdir, sem urðu á skipinu við
dráttinn, hafi útgerðin fengið að fullu bættar
frá tryggingarfélagi dráttarbátsins. Áhöfn
skipsins hafi mörgum sinnum farið fram á að
pollinn yrði lagfærður. Hálfu ári síðar hafi
pollinn enn verið bilaður og ekkert hafði
verið lagað. Á slysdegi hafi annar rveggja
rafala skipsins ekki verið um borð þar sem
hann hafi verið í viðgerð í landi. Önnur
tveggja véla skipsins hafi verið ónýt. Sá rafall
sem um borð var og líklega í lagi hafi verið
tengdur ónýtu vélinni. Eina rafmagnið sem
skipstjórinn hafði til ráðstöfunar hafi komið
frá ljósavél skipsins. Til að leggjast að
bryggju séu spil skipsins notuð að
framan og aftan til að draga það að,
eftir að fest hafi verið í bryggjupolla.
Vegna rafmagnsleysis haft eingöngu
verið hægt að nota annað tveggja spila
skipsins, ljósavélin sló út ef bæði voru
notuð í einu. Skipstjórinn hafi tekið
ákvörðun um hvort spilið yrði notað.
Aflvél skipsins hafi því verið notuð til
að þvinga skipið að bryggju.
Þegar slysið varð þá hafi stefnandi
verið frammi í stafni og hafi handafl
verið notað til festingar og dráttar á landfest-
um. Aftara spilið hafi fengið rafmagn. Skip-
stjórinn haft síðan keyrt skipið af miklum
krafti og þjösnaskap með þeim afleiðingum
að landfestitaugin slóst í hönd stefnanda þar
sem bilaði pollinn hafi gefið sig.“
Síðar segir í rökum Atla: „Málsástæður
stefnanda eru þær að stefndi og starfsmaður
hans, skipstjóri ms. Akraness, hafi með
stórkostlegu gáleysi valdið honum tjóni.
Þetta gáleysi hafi valdið slysinu, sem stefn-
andi vilji fá bætt. Stefndi hafi haft skip sitt í
millilandasiglingum án þess að skipið væri
hægt til þess. Stefndi hafi lagt áhöfn skipsins
í verulega hættu með þessu framferði sínu.
Þegar slysið varð hafi ástand skipsins verið
með þeim hætti að hættulegt gat talist að
vinna um borð í því. Skipstjóri ms. Akraness,
starfsmaður stefnda, hafi sýnt vítavert kæru-
leysi með framkomu sinni. Hann hafi lagt líf
og limi áhafnar í mikla hættu, hann hafi siglt
milli hafna á skipi sem var óhæft til þess. í sex
mánuði hafði stafnpollinn verið bilaður.
Stefnandi og áhöfn hafi margítrekað óskað
eftir viðgerð, sem útgerðin og skipstjóri hafi
neitað. Skipinu hafi verið siglt með aðra
*
SJÓMANNABLAÐIÐ VíKINGUR
27