Náttúrufræðingurinn - 1960, Blaðsíða 17

NÁTTÚRUFRÆÐ I NGURINN
69
undum, sem því eru skyldastar. En það er í austanverðri Síbiríu
og vestanverðu Alaska. Alls staðar annars staðar í arktískum lönd-
um eru plöntur með músareyrahárum, og þar vex einnig músar-
eyrað og nánustu frændur þess. Leiðir Hultén þá ályktun af
þessu, að músareyrahárin séu ekki einungis einkenni á músareyr-
anu sjálfu, lieldur komi þau fram á þeim afbrigðum og plöntu-
tegundum, sem því liafa blandazt á einhvem hátt.
Önnur lielztu einkenni á músareyra eru: Blóm stór, bikarinn
ferstrendur, oft margir blómlausir stofnsprotar með hærðum blöð-
um, en aldrei með neðanjarðarrenglum. (Þegar renglur fyrirhittast
á músareyraplöntum, telur Hultén það örugg einkenni um kyn-
blöndun). Hýðin löng, ofurlítið bogin, háblöðin greinilega himnu-
rennd. Höfuðeinkennin telur liann samt: Músareyrahárin, bikar-
lögunina og hina hærðu stofnsprota.
Deiltegundir nrúsareyrans eru samkvæmt skilgreiningu Hulténs
þessar: ssp. squalidum, ssp. lanatum (Lam.) Aschers & Graebn. og
ssp. alpinum, enn fremur afbrigðin: var. robustum og var. stri-
gosum. Afbrigði þessi og deiltegundir byggja hver sitt svæði að
kalla má. Á íslandi hefur einungis ssp. lanatum fundizt, og hefur
Hultén þó kannað öll plöntusöfn frá íslandi, sem geymd eru á
Norðurlöndum. Annars er ssp. lanatum miklu útbreiddast allra
þessara afbrigða, bæði í Asíu, Evrópu og Ameríku. Ssp. alpinum
hefur einungis fundizt í Fennóskandíu og fjöllum Mið-Evrópu,
og ssp. squalidum í Pyreneafjöllum. Afbrigðið var. robustum finnst
í Grænlandi og var. strigosum í arktískum löndum Ameríku. Af-
brigðið var. robustum telur Hultén muni vera bastarðinn C. al-
pinum x C. arcticum, en þó miklu líkari C. alpinum. Eftir út-
breiðsluháttum þessum að dæma, er naumast líklegt, að annað
finnist hér á landi en ssp; lanatum, en afbrigðið var. robustum
gæti fundizt hér. Þó virðast mér sum þau eintök, er ég hef milli
handa, ekki alls ólík ssp. alpinum, enda ekki fráleitt, að það gæti
verið hér einnig.
Snoðfræhyrna (Cerastium, glabratum Hartm.). í Flóru ís-
lands, eins og í öðrunr flórum norrænna landa, er þetta talið hár-
laust afbrigði af músareyra og kallað var. glabratum. í sérstakri
ritgerð hefur Hultén leitt rök að því, að hér sé um sjálfstæða teg-
und að ræða. Skulu þau rök ekki rakin hér, en þau virðast vera
fullgild í alla staði.