Andvari - 01.01.1951, Side 71

andvari
Þjóðin er eldri en íslandsbyggð.
Eftir BarSa Guðmundsson.
Magnús Olsen hefir í riti sínu Ættegárd og helligdom gert að
urnræðuefni afar merkilegan mun á norskum og íslenzkum
j,staðir“ I)æjarnöfnum. Að tali hans eru kunnir í Noregi urn
2500 „staðir“-bæir en á Islandi urn 1100, sem hafa að forlið
urannsnafn eða viðurnefni. Olsen bendir á það, að meir en tíundi
hver íslenzkra „staðir“-bæja er kenndur við konunafn, en kvenna-
staðir Noregs séu alls um 30, þegar hæpin dæmi séu meðtalin,
°g muni nær sanni að lækka þá tölu urn helming. Samkvæmt
þessu ættu þá hinir íslenzku kvennastaðir að vera í allra lægsta
^agi hlutfallslega tíu sinnum fleiri en þeir norsku.
Þegar athygli mín beindist að þessu atriði fyrir rúmum ára-
tug síðan, varð mér ljóst, að hér var bent á óvenjulega mikilvægt
fyrirbæri í norrænni fornsögu. Ég var þá fyrir nokkru kominn á
þá skoðun, að ekki kæmi til mála, að íslenzku landnámsmennirnir
^etðu aðallega verið af norsku bergi brotnir í orðsins venjulega
skilningi, þótt þeir kæmu til íslands frá Noregi. I flestum megin-
þattum íslenzkrar og norskrar þjóðmenningar að fomu verður
mikils munar vart. Þegar að Öndverðu hirtist hann greinilega í
stjornskipulagi landanna, stéttaskipun þeirra og mannréttinda-
luálum. Grafsiðir Norðmanna og íslendinga í heiðni taka af
skarið um það, að þá hafa trúarhugmyndir manna á Islandi
verið mótaðar af öðrum menningarviÖhorfum en trúarlíf frænd-
þjóðarinnar austan hafs. Frá lokum landnámsaldar talið verða
slendingar öndvegisþjóð hins norræna kyns á sviði skáldmenntar-