Andvari - 01.01.1951, Page 74

70
Barði Guðmundsson
ANDVARl
gelti jpeim, er Sölvi hét, og gyltu. Þau fundust þrem vetrum síðar
í Sölvadal og voru þá saman sjötíu svína . . . Helgi gaf Auðuni
rotin land upp frá Hálsi til Villingadals. Hann bjó í Saurbæ.
Þeirra börn Einar . . . og Vigdís . . . Helgi gaf Hrólfi syni sín-
um öll lönd fyrir austan Eyjafjarðará frá Hvoli upp, og bjó hann
í Gnúpufelli og reisti þar hof mikið“. Gnúpufell er rétt hjá Saur-
bæ og einnig Sölvadalur, þar sem svínin juku kyn sitt, svo af
varð heil hjörð á þremur árum.
Báðar eru svínasögurnar sem steyptar væru í sama móti. Og
þær hafa á sér greinileg ummerki áhrifa frá heiðinni frjósemis-
dýrkun. 1 íslenzkum fomritum eru aðeins til þrjár svínasagnir af
þessari gerð, og er hina þriðju einnig að finna í Landnámabók.
Ingimundur gamli, sem talinn er vera af gauzkri ætt eins og
Llelgi magri, nam Vatnsdal og bjó að Hofi í Áshreppi. Föðurfaðir
hans kallast Ketill „hersir ágætur í Raumsdal í Noregi“, en Ingi-
mundur óx upp í Hefni hjá Þóri, syni Gunnlaugs Hrólfssonar.
Þegar Ingimundur lluttist í Vatnsdal fæddist Þórdís dóttir hans,
og honum „hurfu svín tíu og fundust annað haust í Svínadal
og voru þá hundrað svína. Göltur hét Beigaður, hann hljó-p á
Svínavatn og svam, þar til af gengu klaufirnar. Hann sprakk á
Beigaðarhvoli".
Áshreppur í Vatnsdal er einn af þeim 18 hreppum landsins,
sem hafa Saurbæ. Þannig falla allar svínasagnirnar þrjár á slíka
hreppa, þótt hreppatalan í heild sé 164. Má örugglega ganga úr
skugga um það, að hér er ekki um tilviljun að tala. Alls munu
finnast í fornritum fimmtán svínasagnir, sem eiga að hafa gerzt
á íslandi í heiðni, og af þeim eru níu staðbundnar í hreppum
með Saurbæi. Ein varðar sonarson Þórdísar dóttur Ingimundar
gamla, önnur son Vigdísar, dóttur Helgu, fyrstu húsfreyjunnar
í Saurbæ í Eyjafirði, og hin þriðja gerist á hlaðinu í Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd. Það virðist sem hið nánasta samband hafi
verið á milli svínaátrúnaðar og Saurbæja á íslandi í heiðni.
Llelga í Saurbæ var dótturdóttir hersis. Hún átti dóttur með
dísarnafni og Hrólf fyrir bróður. Steinólfur lági, sem reisti Saur-