Menntamál - 01.06.1950, Blaðsíða 42

104
MENNTAMÁL
hljóðin renna saman. Þetta er mörgum börnum auðvelt, og
þau ná afar skjótum árangri, einkum í þeim málum, sem
hljóðrétt eru. En gallar hennar eru líka áberandi. Einkum
verða gallarnir augljósir, þegar maður rekur sig á það,
að sami stafurinn hefur mörg mismunandi hljóð, eða að
hljóðið er breytilegt í sama hljóðtákninu, eftir því hvert
orðið er. Dugir í því sambandi að nefna i-y, þó þar sé dæm-
inu að vísu snúið við. Af þessari ástæðu, og fleirum, verð-
ur að telja heppilegra að nota hljóðaðferðina með öðrum
aðferðum fremur en sem aðalaðferð, þó að okkar mál sé
e. t. v. flestum málum hljóðréttara.
Orðmyndaaðferðin hefur þann höfuðkost, að við form
orðsins eða orðið er bundið ákveðið hugtak. Orðið er heild,
sem barnið skilur, og hún skapar eðlilegar og góðar les-
hreyfingar hjá augunum. Með þeirri aðferð lærir barnið
afar fljótt að lesa stuttar frásagnir. Þetta er mjög þýðing-
armikið, því að það eykur lestrarleikni barnsins og opnar
því nýja og eftirsóknarverða heima. Auk þess hefur hún
þá kosti að ná betur til starf- og hreyfi-athafna barnsins
með margvíslegum leikföngum. En þessi aðferð hefur líka
sínar takmarkanir og annmarka ekki síður en aðrar. Börn
geta ekki komizt hjá því að læra nöfn og hljóð stafa, þó að
þessi aðferð sé notuð. Er það bæði vegna framhaldsnáms í
lestri og réttritunarnámsins. Ekki má heldur dveljast lengi
við aðferð þessa í einu, því að þá hættir börnunum til þess
að fara að geta sér til um orðin, séu þau þeim áður ókunn.
Einnig er til sú hætta, eins og við stöfunaraðferðina, að
barnið verði hikandi og hjakkandi í lestrinum vegna
slæmra augnhreyfinga.
En hvað skal þá gera ? Lítið, ólæst barn kemur í skólann
og kennarinn á að kenna því að lesa. Hvaða lestraraðferð er
heppilegust og líklegust til góðs árangurs? Þessu vanda-
máli hlýtur hver kennari að velta fyrir sér, þegar hann
fær nýja nemendur til kennslu fremur en endranær. Við
þessari spurningu er ekki hægt að gefa ákveðið svar. Börn-