Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Blaðsíða 75

greiðslu fyrir efnistökuna eða efnið tekið eignamámi. Þegar málið barst nefnd-
inni lá fyrir að Vegagerð ríkisins hafði óskað eftir heimild til eignamáms vegna
efnistökunnar á grundvelli 46. gr. vegalaga nr. 45/1994, en áður hafði árangurs-
laust verið leitað samninga við jarðeigandann um bætur. í úrskurði úrskurðar-
nefndar skipulags- og byggingarmála var tekið fram að sveitarstjórn hefði verið
rétt að veita umbeðið framkvæmdaleyfi enda þótt ekki lægi fyrir eignarnám,
enda takmörkuðust heimildir þær sem í framkvæmdaleyfinu fólust eðli máls
samkvæmt af öðrum lagaskilyrðum sem fullnægja þurfti áður en til fram-
kvæmda gat komið.
í úrskurði úrskurðamefndar frá 25. febrúar 2000 í máli nr. 7/2000 var tekist
á um það hvort tilraunaborun eftir heitu vatni væri framkvæmd sem háð væri
leyfi skv. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga. Af hálfu sveitarstjómar var á það
bent að vera kynni að borað yrði niður í sömu vatnsæð og borhola sveitar-
félagsins hefði verið boruð í. Taldi sveitarstjóm nauðsynlegt að láta kanna þetta
nánar áður en borað yrði. I úrskurði nefndarinnar var tekið fram að við mat á
því hvort umrædd borhola væri háð framkvæmdaleyfi yrði ekki litið til þess að
gerð hennar kynni að hafa áhrif á það jarðhitakerfi sem borað væri í. Væm
önnur réttarúrræði tiltæk leiddi borunin til skerðingar á lögvörðum hagsmunum
sveitarfélagsins.
9.5 Þegar heimilt er að gefa út framkvæmdaleyfi skv. 27. gr. skipulags- og
byggingarlaga er jafnframt skylt að gera það
Lögbundnar stjómvaldsákvarðanir eru nefndar þær ákvarðanir sem byggðar
em á fastmótuðum lagaákvæðum og era því lögbundnar að efni til.42 Þótt það
sé matskennt hvaða framkvæmdir teljist meiri háttar að mati Skipulags-
stofnunar (eða eftir atvikum umhverfisráðherra) þannig að þær séu háðar fram-
kvæmdaleyfi skv. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga, er ákvörðun sveitar-
stjómar lögbundin um það hvaða skilyrði þarf að uppfylla svo að gefa megi út
slfkt leyfi, þ.e.a.s. þær skulu vera í samræmi við skipulagsáætlanir og úrskurð
um mat á umhverfisáhrifum þar sem það á við. Þar sem um lögbundna stjóm-
valdsákvörðun er að ræða, þar sem sveitarstjóm er ekki falið frjálst mat, felur
það jafnframt í sér að séu uppfyllt lagaskilyrði 27. gr. fyrir útgáfu fram-
kvæmdaleyfis er ekki aðeins heimilt heldur einnig skylt að gefa út fram-
kvæmdaleyfi.
Fljótt á litið virðist framangreind niðurstaða svipta sveitarstjóm öllum
stjómunarheimildum á þessu sviði. Það er hins vegar ekki rétt. Sveitarstjóm
stjómar landnotkun með skipulagsáætlunum að því leyti sem lög fela þeim
slíkar stjómunarheimildir. Framkvæmdaleyfi verða að vera í samræmi við
skipulag, sbr. kafla 9.2. Framkvæmdaleyfi er því aðeins stjómtæki sem ætlað er
að tryggja að framkvæmdir séu í samræmi við skipulag svo og úrskurð um mat
42 Starfsskilyrði stjómvalda, bls. 21. Reykjavík 1999.
259