Samtíðin - 01.06.1961, Page 25

SAMTÍÐIN
21
liliimenni 22
HABIB BOURGUIBA,
forseti Túnis
HANN ER einn athygliverðasti stjórn-
inálamaður þeirra Afríkuríkja, sem nú
eru i óða önn að brjóta af sér fjötra seig-
drepandi nýlendukúgunar, enda mjög
sterkur persónuleiki.
Bourguiba befur losað þjóð sína und-
an frönskum yfirráðum og er nú i óða
önn að ala hana upp í anda vestur-evr-
ópskrar siðmenningar. Hann befur
h’yggt sér óskorað vald til að gera Túnis-
nienn að lýðræðisþjóð. Hann er einn'af
niestu ræðuskörungum Arabakynstofns-
nis, en jafnframt einn gætnasti stjórn-
málamaður þess kyns. Hjá Bourguiba
fer saman sterk greind, ágæt menntun,
mikill skapstyrkur og traust dómgreind.
Miklum bluta ævinnar hefur liann varið
hl pólitískrar baráttu við Frakka, og 12
af 57 æviárum sínum befur hann setið í
ft'önsku varðhaldi. Hann talar betur
h'önsku en arabisku, og er engan veginn
Handsamlegur Frökkum, þrátt fyrir allt.
Bourguiba hefur hlotið franska skóla-
^enntun, lokið frönsku háskólaprófi ,i
higfræði og er kvæntur franskri konu.
Hún er 10 árum eldri en bann og er tal-
111 hafa stutt hann dyggilega, er mest á
yeyndi. Frúin kvað njóta mikillar virð-
*ngar forsetans.
Barátta Bourguiba gegn Frökkum
hófst, er liann var sextán ára gamall.
^endi bann þá franska landstjóranum i
lúnis mótmæla-símskeyti, vegna þess að
hann bafði látið handtaka einn af ætt-
Jarðarvinum landsins. Árið 1934 stofnaði
Bourguiba ásamt nokkrum jafnöldrum
sínum þjóðernisflokk, Neo-Destour, í
Túnis. En allir leiðlogar flokksins voru
brátt handteknir og fluttir í ömurlegt
virki í Sahara-eyðimörkinni. Áður langl
um leið, buðust Frakkar til að leysa pilt-
ana úr lialdi gegn skuldbindingu um, að
þeir skyldu aldrei framar skipta sér af
stjórnmálum! Til þess að losna úr eyði-
merkurprísundinni undirrituðu þeir all-
ir þetta réttindaafsal, að Bourguiba ein-
um undanskildum. Upp frá þvi var liann
sjálfkjörinn foringi Neo-Destour flokks-
ins.
Eins og títt er um mikla skaphafnar-
menn, er Bourguiba yfirleitt ósveigjan-
legur, þegar hann vill það við liafa. Hins
vegar er bann lipur samningamaður. Ár-
ið 1950 eggjaði hann þjóðernissinna i
Túnis til uppreisnar gegn Frökkum.
Þannig urðn Túnismenn á undan Alsír-
mönnum i frelsisbaráttunni. En i hjarta
sínu var Bourguiba mótfallinn uppreisn.
Hann vildi semja. Franska menntunin
varð arabiska eðlinu yfirsterkari. Og þeg-
ar Frakkar sýndu Túnis sanngirni og
Mendés-France kom suður þangað 1954,
var Bourguiba fús til samninga. Hann