Líf og list - 01.05.1950, Blaðsíða 7

SAMLÍKING VIÐ SALTFISK
SMÁSAGA eftir FRIÐJÓN STEFÁNSSON.
Systkini mín minna mig alltaf á
saltfisk — vel verkaðan saltfisk,
númer eitt. Allt, sem þeim við
kernur, er nákvæmlega eins og það
á að vera, eins og íiskur, sem hefur
verið flattur, saltaður, pressaður,
verkaður, þurrkaður og pressaður
aftur, unz hann er orðinn eins og
hann á að vera — príma vara, er á
sínum tíma var rnjög ntikilsverð ís-
lendingum og seldist Gismondum
Ítalíu og Spánar.
Ég er allt öðru vísi. Ég er ekki
príma vara. Sennilega yrði ég met-
inn í úrkast.
Ekkert okkar systkinanna þurfti
faðir okkar að liýða, nema mig.
Hann tók það nærri sér, af því að
hann var góður maður. Ég skildi
það seinna. En ég varð oft mjög
reiður við hann, og ég veit, hvað
ég hefði gert, ef ég hefði verið eins
stór og sterkur og hann. ,
Síðan hefir flest gengið öfugt
fyrir mér. Sama, hvað aðrir segja,
ég held ekki það sé mér að
kenna og ekki neinum sérstökum.
Kannske þetta, sem kallað er for-
lög.
Systkini mín eru alltaf að segja,
að þetta sé mér að kenna. En sem
sagt, ég trúi því ekki.
Ég neita því ekki, að ég hélt við
gifta konu. En það hafa svo marg-
ir fleiri gert og gengið ágætlega.
Mér gat aftur á móti ómögulega
gengið það vel. Allt á sömu bókina
lært fyrir mér.
Maðurinn hennar sleppti sér,
þegar hann kom að okknr. Sérstakt
ólán, að hann skyldi þurfa að
koma að okkur, því að hann átti
alls ekki að geta komið heim fyrr en
daginn eftir. Við höfðum alltaf
verið varkár. Ef til vill hefur hann
samt sem áður haft okkur grunuð.
Hann byrjaði að mölva húsgögnin
í svefnherberginu, og við liörfuð-
um frarn í forstofuna. Þar var litli
drengurinn þeirra, sem hafði verið
að leika sér úti á götunni og kom-
ið inn með föður sínum. Þetta var
'íjögra ára drengur nteð næstúm
hvítt hár og blá augu, og hann
hljóðaði upp yfir sig af hræðslu,
þegar ltann sá föður sinn brjóta
stóra spegilinn yfir snyrtiborðinu.
Óskaplega varð drengurinn lnædd-
ur.
Þá fannst mér snöggvast, að ég
hefði gert eitthvað ljótt. Ég hafði
ckki haft hugboð um það áður.
Núna lít ég aðcins á það með raun-
hyggjunni. Því sjáðu til, ekkert ger-
ist án orsaka — afleiðingarnar
koma eftir á og sjaldnast vitað ná-
kvæmlega um þær fyrirfram. (Tök-
um dæmi:
Þú hittir konu og þig þyrstir í
ástarævintýri. Þú veizt, að hana
langar einnig í það, að minnsta
kosti getur þú látið það vera þann-
ig. Sértu ekki hræddur, ferðu alls
ekki að hugsa um, hvað geti kom-
ið fyrir, hvort þú munir verða fyrir
ójtægindum af að sjá þjáningar
annarra eða einhverju öðru. Nei,
Jtú crt að hugsa um sjálfan Jtig, og
Jtað gerum við nú allir fyrst og
fremst, Jiegar málin eru séð ofan í
kjölinn. Ef Jtú ert hræddur við að
verða fyrir óþægindum vegna
gerða þinna, við almenningsálitið,
við annað líf eða einhvern fjand-
ann, sem kynni að bitna á þér — Jtá
gerirðu jtað ekki. Ég var ekki
hræddur við neitt af Jtessu og því
gerði ég það!)
Að vísu átti konan barn. Nema
hvað. Börn leika sér úti, Jtegar gott
er veður. Um nætur sofa þau.
Hitt er annað mál, að ég hefði
ekki átt að gera Jtað, vegna Jtess að
Jtað var óhyggilegt. En sá Jiað ekki
fyrr en eftir á, eins og ég sá ekki fyrr
en ég var hættur að vera drengur,
að ég hafði Jtá liagað mér heimsku-
lega. Sé líklega alla hluti of seint.
En hvað andlit Jtessa hrædda
barns gat grópað sig fast í vitund
mína! Það orkaði á mig eins og dá-
valdur. Ég stóð Jtarna og starði á
Jtað í stjarfri leiðslu eins og bjáni,
Jtangað til eiginmaðurinn barði
mig með stól í höfuðið.
Ég gerði enga tilraun til að verja
mig. Það eina, sem skipti mig máli
var að móðir drengsins tók hann í
fang sér og bar hann út. Undar-
legt, en mér fannst ekkert annað
skipta máli.
;Síðan datt ég og missti rneðvit-
undina.
Þegar ég rankaði við mér, rann
blóð niður ennið á mér og ofan í
annað augað, svo að ég gat ekki séð
nteð Jjví. Með hinu sá ég, að fólkið
af efri hæðinni var komið og var
að baksa við að halda brjálaða
manninum inni í svefnherberginu.
Furðulegt, hve Jtremur karlmönn-
um gat gengið illa að ráða við
hann með annarri hendinni,
hversu mörgum stólum sem liann
hefði verið vopnaður.
Enginn skipti sér af mér fremur
en ég væri ekki til. Og ég reis á
fætur, þurrkaði blóðið úr auganu
á mér og fór.
Þetta voru ekki nema smávegis
skinnsprettur, sem ég hafði fengið
eftir stólfæturna, og gerðu mér
ekkert. En ég hafði ekki lengur
neina löngun til að sjá konuna —
enn síður drenginn hennar með
hvíta hárið. Ég hafði blátt áfram
fengið ógeð á henni. í gærkvöldi,
þegar liún kom að heimsækja mig,
Frh. á bls. 20.
LÍF og LIST
7