Líf og list - 01.05.1950, Blaðsíða 9

Barnið ungu konunnar
SMÁSAGA eða BROT.
Borgin var köld og grá og stóð á
flatneskjunni. Þar rigndi næstum
allan ársins hring. Á daginn var
verzlun öll í óðagangi, því að fólk-
ið lifði aðallega á því að pretta ná-
ungann, helzt nógu elskulega auð-
vitað, að svíkja undan skatti, helzt
nógu elskulega. Þá gátu margir orð-
ið enn auðugri, reist sér dýrleg hús,
sem voru þó grá og ljót hús, sálar-
laus og smekklaus hús, eins og fólk-
ið, sem prettaði náungann.......
Presturinn eða prestarnir sungu
messu á hverjum sunnudegi —
drottni almáttugum til dýrðar og
velþóknunar og fólkinu, forsetan-
um og stjórninni til blessunar. Og
þó var enn haldið áfram að pretta
náungann á marga vegu, sækjast
eftir veraldlegum auði og metorð-
um, því að í þessari einhæfu borg
dafnaði hræsnin og í þessu einhæfa
mannfélagi blómgaðist undirferli
betur en jafnvel sjálf skrautblómin
í verðlaunagörðum svokallaðs fegr-
unarfélags borgarinnar. . . Á kvöld-
in var svo kveikt á götuljósunum
og reynt að flýsa upp götur og torg.
. . . 1 þessari borg fæddust börn
með sömu fegurðarþrá og sömu
fegurðarkennd og önnur börn ann-
ars staðar í heiminum, en skólarnir
virtust keppa að því markvisst að
drepa það allt með smásmuguleg-
um fræðslulögum, svo að menntun-
in og „uppfræðslan" rann öll í
sama farveg, einhæfan, vélrænan
og sviplausan farveg. Þess vegna
varð lítill eða enginn munur á hin-
um ómenntuðu og hinum svoköll-
uðu menntuðu. . . . Og þegar í
nauðirnar rak, ákallaði fólkið frels-
arann. Af hverju? Oftast nær af
sjálfselsku og síngirni. Stöku auð-
menn með vonda samvizku lögðu
fé af mörkum til líknargjafa. Af
liverju? Af tómri sjálfelsku og eig-
ingirni.
Mitt í hringiðu þessa ömurlega
og „fátæka" mannfélags urðu ung
stúlka og ungur maður ásthrifin
hvort af öðru — eða töldu sér trú
um það, að minnsta kosti. Ungi
maðurinn elskaði auð og- alla þá
úthverfu fegurð, sem hann skynj-
aði og smekkur lians náði til. En
unga konan elskaði aðra fegurð,
einhverja fegurð,semnáðilengra og
dýpra en úthverfir munir eins og
dýr liúsgögn og gljáfægð bifreið af
nýjustu gerð; einhverja þá fegurð,
sem veitti innri gleði og varanlega
fróun; einhverja fegurð, sem var
skapandi og kom ekki úr verk-
smiðjum. Þess vegna langaði kon-
una til þess að eignast barn, fallegt
barn, sem veitti lífi hennar ein-
hvern ferskleika. Og ungu konunni
varð að ósk sinni. Barnið fæddist
snemma um sumarið. Einhvernveg-
inn vildi það svo til, að sumarið
það rigndi lítið í borginni — öðru
vísi en endranær. Það virtist alltaf
bjart í veðri. Að minnsta kosti
fannst ungu konunni það. Og jafn-
vel þó að regnið hamaðist á glugg-
unum. Maðurinn ungi skeytti lítið
um Jrað, hvort bjart væri í veðri,
en hélt áfram að græða fé á tá og
fingri, pretta náungann af fremsta
mætti, svo að svitinn draup af enn-
inu. Og nú tók að kólna í sambúð
ungu hjónanna. Konan fór nú
smám sarnan að sjá í gegnum Jrenn-
an siðfágunarhjúpverzlunarmanns-
ins, sem hafði heillað hana svo
mjög fyrst í stað. Og til þess að
stríða honum sagði hún eitt sinn
við hann:
„Næst, jsegar þú ætlar að gefa
mér eitthvað, skaltu fasra mér fall-
ega listabók, hún má vera hvort
licldur sem er eftir Matisse eða
Gauguin. Þig rnunar ekkert um
Jrað. Þær kosta ekki nema fimmtíu
krónur. Það er hreint smáræði á
borð við margan rándýran óþarfa,
sem þú ert alltaf að viða að heimil-
inu. Ég sá í morgun svo ljómandi
fallegar, erlendar listabækur í litlu
bókabúðinni liérna á horninu, en
Jjví miður hafði ég enga peninga
meðferðis. Dragtin má bíða, sem
J)ú lofaðir mérl“
„Skelfing hefirðu breytzt, rnann-
eskja,“ sagði vesalings maðurinn
og gekk snúðugt á braut.
o o o
Og barnið litla óx og dafnaði,
hló og brosti framan í veröldina og
móður sína. Allt það, sem unga
konan hafði liingað til farið á mis
við í sambúðinni við mann sinn,
fann hún nú og sá í J)essu ómálga
og hjálparvana barni. Augu barns-
ins voru stór og falleg, svipur þess
allur tær og lireinn, en J)ó blæ-
brigðaríkur. í návist þessa svip-
hreina og stílhreina barns fann
hún þann yl, þá birtu, J)á fegurð,
})að líf, J)á guðdómlegu liti, sem
hún skynjaði stundum í myndun-
um í erlendu listabókunum, er
fengust í litlu bókabúðinni og hún
hafði tekið fram yfir dragtina.
Gerizt áskrifendur að
LÍFI og LIST
LÍF og LIST
9