Eining - 01.03.1945, Blaðsíða 6

6
E I N I N G
E I N I N G
er stofnuS fyrst og fremst til sóknar
gegn áfengisbölinu og eflingar bind-
indi og fögrum siðum. En henni er
jafnframt ætlað að flytja sem fjöl-
breyttast efni um hin ýmsu áhugamál
manna og menningu þeirra: andlegt
líf, bókmenntir, listir, íþróttir og fé-
lagslíf, uppeldi, heimilislíf, hjúskap og
ástalíf, heilbrigði og skemmtanalíf.
Blaðið óskar eftir fregnum af menn-
ingarstarfi og félagslífi manna víðs-
vegar á landinu.
Óviturleg
vinnubrögð
Geðveiki fer mjög í vöxt á landi
hér. Sérfróðir menn telja að áfengis-
neyzla eigi sinn drjúga þátt í vexti og
viðgangi geðveikinnar. Nú er orðið
mjög aðkallandi að komið sé upp geð-
veikrahæli. Kleppur annar ekki því,
sem honum ber. Þá er og unnið að því,
að koma upp drykkjumannahæli. Hef-
ur það að vísu tekið til starfa, en það
er aðeins lítil byrjun qg bætir enn lítt
úr hinni miklu þörf. Ríkið stendur sig
svo langt um betur í því að rækta með
áfengisverzlun sinni bæði áfengissýkta
og geðveika menn, en að koma upp
viðunandi vistarverum fyrir þessa
ógæfusömu vesalinga, er falla í veiði-
snörur þær, er ágirnd og rangsnúinn
aldarháttur leggur fyrir vanþroska
mannanna börn.
Ekki eru þetta góð vinnubrögð. Hér
er að verki óskaplegt óvit. Skyldi ekki
ríkið geta aukið tekjur sínar á annan
hátt, en með áfengisverzlun? En með-
an ríkið leyfir sér slíka fávizku, verður
að krefjast þess, að það reyni að bæta
fyrir það tjón, sem. af slíkri verzlun
hlotnast. En það er mikið. Vesaling-
ana ber því að annast og losa þannig
ástvini þeirra við varanlega ofraun.
Heimilum, sem missa fyrirvinnu sína
sökum áfengisneyzlunnar, ber því rík-
inu að sjá fyrir. En stór verður sá
reikingur, sem ríkið þarf að gjalda, ef
allt skal tekið, en því ekki það, ef slíkt
er unnt. Bernard Shaw heldur því fram,
að sérhver áfengissali mundi hætta
verzlun sinni, ef hann væri dæmdur til
að bera allan þann skaða, sem verzlun
hans veldur, því að hún mundi þá ekki
borga sig. Svo skaðvænleg eru þau við-
skipti.
Það sæmir ekki ríkisstjórn neinnar
þjóðar að rækta með áfengisverzlun
eymd, úrkynjun þegna sinna, geðveiki
og volæði í alls konar ömurlegum
myndum. Þá er betra að áfengisverzlun-
in sé frjáls, því að þá er opnari leið
fyrir þegna þjóðfélagsins að ráðast á
hana.
ÚTGEFENDUR
Samvinnunefnd stórstúku íslands,
íþróttasambands íslands,
Ungmennafélaga íslands og
Sambands bindindisfélaga í skólum.
Nefndarmenn:
Pétur Sigurðsson, erindreki.
Jón Gunnlaugsson, stjórnarráðsfulltr.
Ingimar Jóhannesson, kennari.
Gísli Sigurbjörnsson, forstjóri.
Guðmundur Sveinsson, stúd. theol.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Pétur Sigurðsson.
Heimilisfang blaðsins: Pósth. 982,
Reykjavík. Sími 5956.
Árgangurinn kostar 10 kr.
Yrðlingarnir
„Náið fyrir oss refunum — yrð-
lingunum,
því að það eru þeir sem skemma
víngarðana“.
Ljóðaljóðin.
Það eru yrðlingarnir, sem skemma
víngarðana.
Þetta eru tímar eirðarleysis og um-
brota, annríkis og friðleysis, stríða og
æsinga. Á slíkum tímum er mestu verð-
mæta lífsins vangætt. Eitthvað er það
í djúpum hverrar mannsálar, sem er
í ætt við hið eilífa og óumbreytanlega
og þráir því hvíld og frið í rósemd hins
innsta veruleika.
Menn hyggja á stórræði mannheimi
til bóta, mikið á að gera og margt að
laga. Annir og umbrot manna eru fyr-
irferðamikil. Það á að rækta og full-
komna allt hugsanlegt, finna nýjar
leiðir, finna upp margt og framleiða
mikið. Kjör manna skulu bætt og hag-
ur þeirra allur. Allt er þetta blessað
og gott, en eitt er þó öllu öðru meira,
það er mannbótastarfið sjálft í sinni
einföldustu mynd. Við þurfum að
leggja á það alla stund, að koma hugs-
anagangi okkar og daglegri umgengni
við aðra menn í það horf, að til mann-
b'óta stefni. Kurteisi, prúðmennska,
lipurð og sanngirni hefur mannbætandi
áhrif á alla. En hranaháttur, rudda-
skapur, ókurteisi og hirðuleysi, sem
veldur eilífum árekstrum, ergelsi og
leiðindum, er öllum til óþæginda og
mannskgmmandi.
Varið ykkur á smámununum. Það
eru litlu refirnir, sem skemma víngarð-
Hinn illi ræningi, Bakkus, á ekki að
fá leyfi til að sitja öruggur og lög-
tryggður innan við varnarmúra, er
ríkisvaldið sjálft og löggjafarþing þjóð-
arinnar reisi honum. Slíkt er að bregð-
ast háleitri köllun sinni, sem ríkisvald-
ið hefur fengið, þeirri, að vernda þjóð-
félagsborgarana eftir beztu getu.
Við þurfum að snúa við hið bráðasta
af háskalegri leið óvitsins.
ana, segir skáldið svo spámannlega.
Við þurfum að opna Guði helgidóma
lífs okkar og rækta guðseðlið og guðs-
hyggjuna í sálum okkar til varnar
gegn öllum óþrifum geðheims okkar,
en til fegrunar og betrunar, og munum
við þá verða samúðarfyllri menn, nær-
gætnari og hirðusamari um framkomu
okkar við aðra menn. Árekstrarnir
verða þá færri, leiðindin á heimilunum
minni og fátíðari, sviksemin í þjónustu
og viðskiptum rninni, og hirðuleysið
um gæfu og gleði okkar sjálfra og
annara óalgengari. Guðselskan ein —
ræktun góðleikans, getur gert bjart og
hlýtt í hugum og sálum manna, og
búið þannig öllum mönnum góð kjör,
friðsamt og ánægjulegt líf.
Hið mikilvæga á að stjórna hinu
smávægilega, en þegar við stjórnumst
af smámunum, og leyfum litlu refun-
um að skemma víngarðana — leyfum
smámununum að eyðileggja heimilis-
friðinn og farsæld okkar, þá sannar
það bezt, að við stjórnumst ekki af
hinu mikilvæga í tilverunni. En það er
hverjum manni illa sæmandi að stjórn-
ast af hinu óverulega og lítilfjörlega.
En við stjórnumst af þeim, sem við
þjónum. — Hvers konar drottnara
kjósum við?
P. S.
Rödd
Jóns Sigurðssonar
„Þegar vér nú hugleiðum, að íslend-
ingar kaupa á hverju ári brennivín fyr-
ir margar tunnur gulls, og eyða þar
með miklu fé til einskis, sem þeir gætu
varið til venjulegs hagræðis búiun sín-
um . . . . þá sjáum vér að hverjum
brunni ber, þegar svo er að farið
lengi“.
Þetta sagði Jón Sigurðsson forseti
árið 1860 (Ný Félagsrit). Hvað mundi
hann segju um ástandið núna, ef hann
mætti mæla?
Þeir, sem enn dázt að Jóni Sigurðs-
syni og segjast vilja hafa stefnu hans
fyrir leiðarstjörnu, ættu að reyna að
svara þessari spurningu í einlægni.
Jón Sigurðsson er enn okkar mesti
maður. Enginn hefur enn skyggt á
hann. Enn telja menn sér það sóma,
að líkjast honum. En ef það er meira
en látalæti, þá verða menn að gera
sér far um að fylgja honum að mál-
úm.
Eitt af áhugamálum hans var það,
að íslenzka þjóðin hætti að eyða fé
sínu til þess að drekka frá sér vit og
velgengni. Líkist þú honum nokkuð í
því?
Árni Óla