Eining - 01.03.1945, Blaðsíða 14

14
E I N I N G
Orðlaus starir maðurinn út í víðátt-
una og verður eitt með eilífðinni. Engin
tunga getur lýst dýrð lífsins, engin orð
komast að, fremur en þá, er tveir ó-
snortnir elskendur fallast í faðma í
fyrsta sinni.
Ef einhver spyr þá: hvernig lýst þér
á heiminn? verður okkur svarafátt,
því að þá lifum við hið ólýsanlega. —
Við flettum blaði. Þar er önnur
mynd.,
Biksvört skammdegisnótt.
Hryllilegt veður. Eins og öll myrkra-
völd undirdjúpsins seiddu sinn ferleg-
asta galdur. Frostið ætlar allt að nísta
í hel, glata öllu lífi, hríðin og fannkyng-
ið grafa allt lifandi og dautt, afmá öll
spor lífsins og hverja minningu þess.
Heiftin í veðrinu hristir allt, lemur og
skekur, jafnvel gegnfrosna og hálf-
gróna torfbæi. Það orgar í giljum og
fjallaskörðum. Alls staðar heyrast vein
og ámátleg hljóð. Allir vegir eru týnd-
ir, hvergi Ijósglæta á himni eða jörðu,
ekkert nema heift og hríð, myrkur og
kuldi, ógurlegt myrkur.
Hve ólíkt er þetta ekki myndinni á
hinni blaðsíðunni. Þar er:
Hið lognmjúka, skínandi haf.
Sakleysi, sakleysi! Ekkert nema sak-
leysi! Reginvídd af flekklausu sakleysi.
Engilbjört ásjóna, sem ekki hefur blett
né hrukku, hvergi hörkulegan drátt,
ekki minnsta vott af hrekkvísi. Hvergi
er hin minnsta bára á spegilsléttum og
skínandi björtum haffletinum himins-
endanna á milli. — Lokkandi, ögrandi
fegurð og sakleysi, líkt og faðmur
bjartrar yngismeyjar.
Hverju mundi þá sjómaðurinn svara,
ef hann væri spurður: Hvernig lízt þér
á heiminn?
Mannskaða veðrið.
önnur mynd í hinni miklu bók: Him-
inninn er biksvartur, hafið eins og foss,
öldurnar fjallháar, rokið hamslaust.
I fjörunni stendur hópur gamal-
menna og kvenna. Konurnar leggja
hönd á hjartastað, halda niðri í sér
andanum og stara ógnum lostnar út í
brimgarðinn. Börnin hanga í pylsum
þeirra, en stormurinn tætir hár og föt
kvenna og barna. Nú hugsar enginn
um að halda sér til.
Úti í brimgarðinum eru tveir bátar,
sextán vaskir menn undir árum og tveir
við stýri. Þar eru synir og eiginmenn
kvennanna, sem bíða í fjörunni í ang-
istarfullri og skelfilegri eftirvæntingu.
Holskelfan kemur æðandi af hafi, hefur
upp sinn ógnarlega hramm og steypir
sér með fossafalli og brimgný yfir hetj-
urnar í bátunum, þeytir skipum þeirra
á klettana í skerjagarðinum og brýtur
þau í spón, en dustar til líkin innan um
þaraflækjurnar í brimlöðrinu.
Konurnar í fjörunni fá eins og hníf-
stungu í hjartastað. Þær ganga heim-
leiðis lotnari en áður og hníga niður á
rúmin sín harmilostnar. — Spyrjið þær
ekki, hvernig þeim lítizt á heiminn.
Slíkar myndir mála heimsöflin miklu
í bók lífsins. Fallegar og ljótar, eða svo
köllum við þær. Þar er ein mynd marg-
lit og litarsterk. Við köllum hana.
Nútíma siðmenningu.
Auglýsingar og áróður, æsingar og
ákafi, vélaskrölt og hávaði, útvarp og
glýmskratti, flaustur og flýtir, tauga-
bilað og blóðlaust fólk með máluð and-
lit en duftöskjur og fjörefnatöflur í
vösunum; friðlausir stjórnmálamenn,
og kaupsýslumenn hjartabilaðir af á-
hyggjum, ofáti offitu og ofraun, dýrð-
legar veizlur, óhóf og ofdrykkja, lúks-
ús, sællífi og munaður, eymd fátækt og
volæði; tæringarveikir fátæklingar og
taugabilaðir svallarar, skrauthallir,
stórhýsi, leiguhjallar og saggafullar
kjallaraíbúðir, auðmannaslot og
skuggahverfi, kauphallir og kúgarar,
bankahrun og braskarar, fjárhættu-
spil, lúksusbílar og sjóðþurrðir, mútur
og málaflækjur, fagurmæli og svik-
semi, pressuð föt, landeyður og let-
ingjar, lærdómskák og leikaraháttur,
glitrandi danssalir, jazz, dans, drykkja
og reykjarbræla, gyllingar og glitklæði,
montprik og pípuhattar, ístruvambir og
vindlingar, loðkápur og mellulíf, silki-
sokkar og syfilis, rauðmálaðir munnar
daðurdrósa, lakkeraðar negraneglur á
langfingruðum sígarettusugum, rík-
mannlegar stássstofur, yfirfylitar af
gljáfægðum og rándýrum húsgögnum,
silkisvæflum og skrautmunum; yfirfull
elliheimili, afræktir foreldrar og gam-
almenni, troðfull tugthús, hálftómar
kirkjur, þéttsetin leikhús og bíó, mann-
fá og mannlaus heimili, vinnukonur
með krakkagrey, hefðarfrúr með
kjölturakka, klámrit og reifarar; —
skáldskapargutl og fyllirí, skæðadrífa
af dagblöðum og tímaritum, kreppa og
kjaftæði, blóðböð og byltingar, stétta-
rígur, kynþáttahatur, atvinnuleysi,
flokkadráttur, landráðabrugg og Kvisl-
ingar, vígbúnaðarbrjálæði og stríð —
stríð, sem hæfir getu og kunnáttu þess-
arar nútímasiðmenningar: djöfladans
í nafni réttlætisins, eldspúandi bryn-
vagnar og vítisvélar, loftið svart af
fljúgandi finngálknum og vígdrekum,
sem ausa sprenguregni, eldi og brenni-
steini yfir vegsemd nútímasiðmenning-
arinnar — stórborgirnar. Hallir
hrynja, jörðin springur og tætist sund-
ur, skothvellir og sprengingar, helvít-
iseldur á himni og jörðu. Allt er malað
í einni kvörn; járnslár, múrsteinar,
bjálkar og borð, lifandi og dautt, hús
og búslóðir manna, silkimjúkir hvít-
voðungakroppar og ellihrumir líkamar,
skrautmeyjar og hefðarfrúr, höfðingj-
ar og betlarar, allt mulið og sundur-
tætt, konungshallir, kirkjur og dýr-
gripasöfn þjóðanna, aldingörðum
breytt í eyðimörk og skrúðgörðum í
grafreiti.
1 baksýn þessarar myndar er fjall
eitt og frumskógur mikill. Þar situr
kafloðinn og alls nakinn maður og nag-
ar kjöttætlur af lærbeini úr kven-
mannskroppi. Til þess að auka á tign
sína og mikinn svip hefur hann stung-
ið löngu og fægðu beini í gegnum mið-
nesið á sér. Þetta er frumaðurinn —-
villimaðurinn, sem fæddi af sér sið-
menntaða manninn, sem hættur er að
éta menn og orðinn leikinn í öllum
töfrum siðmenningarinnar, og á að
fæða af sér ofurmennið —hinn rétt-
skapaða mann. — Miklar eru framfar-
irnar.
—o—
Nei, heimurinn er ekki fljótskoðað-
ur né auðskilinn. Hann er ráðgátan
milda. Heimurinn er stór. Við erum
litlir menn. Og svo ætlast menn til
þess af mér, að ég svari því í eins kon-
ar hnappagatsprédikun úti á strætum
og gatnamótum í snarkasti, hvernig
mér lítizt á heiminn.
Mér lízt á hann allt eftir því, hvort
hann brosir til mín eða yglir sig. En
yfirleitt lízt mér heldur vel á hann.
Hvað elskar sér líkt. Heimurinn er
eins og þú og ég. — Þjáning og sæla,
heift og blíða, hatur og elska, guð og
djöfull, líf og dauði. Hann er eitt log-
andi sindur af glóðarteini hinnar
miklu eilífu verundar, sem endurfæð-
ist eilíflega í dauðanum.
Pétur Sigurðsson.
Pappírinn í blaðinu
Útgefendur blaðsins verða að af-
saka það við kaupendur blaðsins, hve
illa hefur tekizt að geta fengið blaðið
prentað alltaf á sama pappír. Við þetta
hefur ekki verið hægt að ráða. Um það
þýðir ekki að orðlengja, en á stríðs-
tímum verða menn að sætta sig við
margt. Þetta er búið að valda ritstjóra
blaðsins miklum leiðindum, og verður
reynt í nánustu framtíð að koma í
veg fyrir þennan óstöðugleik með ein-
hverjum ráðum. Skipum er sökkt, og
með þeim alls konar vörum, einnig
pappir. Og hvarvetna finna menn ti!
hinna sorglegu og illu afleiðinga.
,,Sá unir bezt hlýju fleti, er sefur
lengi í leti“.
„Væna konu, hver hlýtur hana? Hún
er mikils meira virði en perlur. Hjarta
manns hennar treystir henni, og ekki
vantar að honum fénist. Hún gerir
honum gott og ekkert illt alla æfi-
daga sína“.
Tóbaksneyzlan:
er ólioll,
hún er kostnaðarsöm,
hún er óþrifaleg,
hún er ónauðsynleg.