Vera - 01.09.1989, Blaðsíða 16

vitum að það er þörf fyrir þau, við
viljum sýna hvernig hægt er að standa
að málum og í rauninni sanna þörf-
ina. Síðan er hugmyndin að velta
framhaldinu yfir á viðkomandi ráðu-
neyti, þannig að slík verk verði talin
sjálfsagður hluti af þeirra verksviði.
Ráðuneyti hafa ekki vanist því að
skoða hlut kvenna sérstaklega, held-
ur fjalla ævinlega um karlana, þau
taka ákvarðanir og setja á laggirnar
hitt og þetta en með karla í huga og
gera sér ekki grein fyrir að til þess að
segja megi, að öll njóti góðs af verk-
um þeirra, verður að skoða hlutskipti
og aðstæður kvenna öðru vísi en
karla.
Þetta er ekki síst hugmyndin að baki
því að hafa ráðuneytið þverlægt, gera
okkur sem hér vinnum kleift að
benda hinum ráðuneytunum á þeirra
ábyrgð. Okkar ábyrgð er að koma
þeim í skilning um það.“
Hvaö um fjárráö ráöuneytisins?
„Við höfum hlutfallslega hógværa
fjárhagsáætlun, ekki síst vegna þess
sem ég var að segja — það er okkar að
hafa áhrif á fjárhagsáætlanir annarra.
Við höfum fjárráð til að setja verkefni
í gang, segjum t.d. þetta ráðgjafar-
verkefni, en síðan verður sú ráðgjöf
að vera á fjárhagsáætlun atvinnu-
málaráðuneytisins. Svo ég haldi mig
við atvinnumál, þá er það svo að at-
vinnumálaráðuneytið hefur 700 mill-
jónir marka til ráðstöfunar næstu
fjögur ár til að bæta ástandið og hluti
þeirrar upphæðar er eyrnamerktur
sérstaklega í aðgerðir fyrir konur ein-
göngu.“
Þiö hafiö sem sagf umsagnar-
rétf, neitunarvald og tillögurétf.
Er eltthvaö ótaliö?
„Ráðuneytið er líka æðsta úrskurðar-
vald í ágreiningsmálum um jafnréttis-
mál ef kært er til jafnréttisfulltrúanna
í fylkinu. Og þá held ég flest sé komið
fram af því sem við höfumst að.
Óbeint erum við líka ráðgjafar fylkis-
stjórnarinnar í ýmsum málum á ann-
an hátt en umsagnarrétturinn gefur
til kynna. Sem dæmi um slíkt get ég
nefnt eftirnafnaágreininginn hér í
Þýskalandi. Svo eru mál með vexti,
að þegar konur giftast hér, taka þær
eftirnöfn eiginmanna sinna. Nú er
það líka leyfilegt samkvæmt lögunum
að hjón taki eftirnöfn beggja, þá er
einfaldlega haft bandstrik á milli.
Geti hjón hins vegar ekki komið sér
saman um eftirnafn sitt, verða þau að
nota eftirnafn mannsins, þ.e. hjón
geta aldrei heitið nafni konunnar.
Þetta atriði hefur mörgum konum
þótt erfitt að sætta sig við og það hef-
ur verið kært til yfirréttar sem brot á
stjórnarskrá Vestur-Þýskalands. Það
sem þá gerist er, að þingið í Bonn fer
fram á það við fylkisþingin að þau
taki afstöðu hvert um sig. Þingið hér
í Schleswig-Holstein hefur tekið þá
eindregnu afstöðu að okkar ráði að
um sé að ræða brot á mannréttindum,
fylkisstjórnin gaf út yfirlýsingu um
þetta. Sú yfirlýsing vakti mikla at-
hygli og fékk afar jákvæð viðbrögð
allsstaðar í Þýskalandi þannig að fylk-
isstjórnin hér bætti í rauninni rós í sitt
hnappagat með henni. En þannig vill
það líka vera, stjórnin eða viðkom-
andi fagráðuneyti fá þakkir fyrir
hluti, sem eiga rætur að rekja inn í
þetta ráðuneyti án þess að almenn-
ingur viti hvaðan gott kemur! Endan-
lega kemur það okkur svo til góða,
því þetta er eitt af því sem fær stjórn-
málamenn til að hugsa sem svo: já,
það borgar sig pólitískt að sinna
kvenfólkinu sérstaklega! En það er
stundum ergilegt að horfa á aðra taka
hrósið fyrir það sem maður sjálfur
hefur verið að vinna að — óneitan-
lega!"
Þú átt viö aö þaö tari hljóöar um
ykkar stört en vert vœri?
„Sennilega, já.“
Hvaö starfa margir hér?
„Þetta er ekki stórt ráðuneyti, hér
vinna 18 manns auk mín, þar af tveir
karlar, annar er bflstjórinn okkar,
hinn ráðgjafi. Ég er stundum spurð
að því hvers konar jafnrétti þetta sé
eiginlega að hafa næstum því bara
konur í vinnu, hvort það sé kannski
KOMDU MEÐ
TIL PORTÚGAL!
eyrópuferðir
Sími: 62 81 81
Þetta er ekki síst
hugmyndin aö baki
því aö hafa ráöu-
neyti þverlœgt,
gera okkur sem hér
vinnum kleift aö
benda hinum ráöu-
neytunum á þeirra
ábyrgð
nauðsynlegt að vera kvenkyns til að
starfa hér! Svarið er auðvitað nei, alls
ekki. Starfsfólk var valið á forsendum
hæfni og þekkingar, ég valdi einfald-
lega bestu umsækjendurna!
Ég hef hér fimm ráðgjafa, sem í þekk-
ingu sinni og menntun endurspegla
fimm megin svið stjórnunar, eru sér-
fræðingar t.d. á sviði efnahagsmála,
húsnæðismála, utanríkismála, at-
vinnumála o.s.frv. Og lögfræðingar.
Hér eru konur með mjög víðtæka
reynslu, án hverrar það væri útilokað
að móta stefnu. Og hér eru 3 einstæð-
ar mæður — það er nú reyndar tilvilj-
un og var ekki lagt til grundvallar sem
mælikvarði á hæfni þeirra, þó sú
reynsla sé auðvitað oft ómetanleg fyr-
ir okkur hinar."
Helduröu aö þiö starfiö ööru vísi
hér en gert er í öörum ráöuneyt-
um?
„Ég held það hljóti að vera, þó ekki
nema vegna þess að okkur finnst við
vera að vinna brautryðjendaverk, við
erum að fara ótroðnar slóðir og það
er spennandi. Við vinnum mjög mik-
ið saman í hópum, hér situr engin ein
í sínu horni, ég er ekki ein á einhverj-
um toppi, hlutir eru ekki niðurnjörf-
aðir ... já, yfirleitt held ég að konur
vinni allt öðru vísi saman en karlar
gera og að það sýni sig á ýmsan hátt
hér.' ‘
Nú gerist þaö sem tœpast gerist
oft í venjulegum ráöuneytum, —
ritarinn bírtist í gœttinni fil aö
minna ráöfrúna á aö hún hafi lof-
aö dóttur sinni aö koma snemma
heim úr vinnunni I dag. Svo viö
förum aö tygja okkur. Á leiöinni
út gefst tími til aö spyrjast fyrir
um pólitískan feril Giselu:
„Afskipti mín af stjórnmálum byrj-
uðu í kvennahreyfingunni en ég gekk
í Jafnaðarmannaflokkinn um 1979.
Lengi vel einskorðaði ég mig við jafn-
réttismál, tók mikinn þátt í umræð-
um um hlut kvenna í flokknum og
vann að tillögum um úrbætur þar. En
1983 var ég alveg búin að fá mig full-
sadda af kynjabaráttu og hellti mér út
í efnahagsmál og hagfræði um nokk-
urt skeið, eiginlega þangað til Björn
Engholm fór að orða þetta embætti
við mig. Sú þekking sem ég aflaði mér
á hagfræðitímanum mínum hefur
reynst mér góður bakgrunnur fyrir
störf mín hér í ráðuneytinu, ég giska
á að ég hafi lflca meira vægi í augum
karlanna fyrir vikið. Ég tel mig
reynsluríka stjórnmálakonu, sem
ekki lætur sér allt fyrir brjósti brenna
og ég held ég njóti virðingar sem
slík.‘ ‘
Eftir aö hafa farlö yfir dagskrá
nœsta dags, kvaddi svo ráöfrúin
og flýtti sér heim til aö elda upp-
áhaldsmat dótturinnar eins og
hún var búin aö lofa. Ms
16