Ljósmæðrablaðið - 01.12.1997, Blaðsíða 12

Heöhöndlun með ilmkjamaolíum
Aromatherap^
Ti'argrél Alice Birgisdótttr
Notkun jurta í sögulegu
samhengi
Aromatherapy á rætur að rekja til
elstu lækningahefða mannkyns. Þó að
orðið „aromatherapy“ sé íýrst notað á
þessari öld, sem hugtak til þess að lýsa
notkun ilmkjarnaolíu sem meðferðar-
formi, þá er sá grunnur sem þessi
meðferð byggir á ævaforn.
Fornleifafræðingar hafa fundið leif-
ar margra plantna sem hafa þekkta
virkan í gröfum og grafhýsum forvera
okkar. Þeir telja ólíklegt að þessir
sömu forverar hafi f upphafi hina
minnstu hugmynd um þau græðandi
áhrif sem þessar jurtir hafa. Fljótlega
hafi fólk farið að skynja af tilviljun að
sumar þessara jurta höfðu þau áhrif að
veiku fólki fór að líða betur. Einnig er
talið líklegt að fólk hafi aflað sér þekk-
ingar um eiginleika jurtanna með því
að fylgjast með hvaða jurtir særð dýr
lögðu sér til munns.
Á miðöldum voru jurtir almennt
notaðar af læknum, lyfjagrúskurum
og alþýðu, en á 18. öld hóf ný stétt
manna sig til vegs og virðingar, sem
voru vísindamenn og gerðu þeir m.a.
tilraunir í efnafræði á virkni jurta. Það
sem var hvað neikvæðast við hina
svökölluðu sérfræðiþekkingu, var að
þekking alþýðunnar dó smám saman
út. Þessir fræðingar fóru að beina
sjónum sínum meira að virkum efn-
um einstakra jurta, t.d. koffín, mor-
fín, atrofín og fl., sem síðan urðu
mikilvæg efni fyrir framþróun í
læknavísindum. Þar með dró úr notk-
un jurtanna sem slíkra en þeim mun
meira kapp var lagt á að vinna úr
þeim virk efni. Ilmkjarnaolíur héldu
menn þó áfram að nota til lyfjagerðar
fram að þessari öld. En smám saman
tóku verksmiðjuframleidd efni, fram-
leidd af efnafræðingum á tilraunastof-
um yfir stærstan hluta lyfjamarkaðar-
ins .
Upp úr 1920 fengu ilmkjarnaolíur
dyggan stuðningsmann, þegar fransk-
ur efnafræðingur að nafni René
Maurice Gattefossé fékk mikinn á-
huga á lækningamætti olíanna. Hann
brenndist illa í sprengingu á tilrauna-
stofu sinni og notaði lavender olíu til
að hjálpa til við græðingu sársins.
Þessi eiginleiki olíunnar leiddi athygli
hans að áhrifamætti hennar og annara
í húðsjúkdómafræði. Hann hafði áður
sýnt fram á að margar ilmkjarnaolíur,
sem fýrirtæki hans framleiddi höfðu
meiri sóttvarnareiginleika en ýmis þau
efni sem bætt var í olíurnar í sama til-
gangi. Gattefossé sem kallaður er 1
faðir ilmolíumeðferðar i notaði fýrst-
ur manna orðið i Aromathérapie i í
vísindalegri ritgerð sem hann setti
fram árið 1928 og gaf síðan út bók
með sama nafni 1937 og er hún biblía
margra sem nota ilmolíur enn í dag.
Höað eru ilmkjamaoHur?
Ilmkjarnaolíur eru í raun ekki olíur
heldur hreinir ilmkjarnar jurta fengn-
ir með eimingu eða pressun. Afurðin
er mjög samþjappað efni sem sjaldan
er notað óþynnt.
Ilmolíur eru afar rokgjarnar þ.e.
gufa hratt upp komist þær í snertingu
við súrefni. Um leið og þetta er ein á-
stæða þess hve fljótt þær virka í með-
höndlun er það jafnframt skýring á
því hversu vandmeðfarnar þær eru í
notkun og geymslu. Þær eru mjög
flóknar að efnasamsetningu sem gerir
það að verkum að þær eru fjölhæfar
og öruggar í notkun þ.e. margir efnis-
þættir spila saman og auka áhrif hvers
annars. Þetta er ástæða þess hversu
breiða verkan hver olía hefur.
Lækningamáttur ilmolía er m.a. :
* sótthreinsandi
* vinna gegn veirum
* vinna á og koma í veg fýrir bólgur
* vinna gegn sveppasýkingu
* auka jafnvægi
* minnka streitu
* hafa áhrif á hormónastarfsemi
* verkjastillandi
* efla ónæmiskerfið
og svo mætti lengi telja.
Til að þetta síðan komist til skila til
þess sem leitar meðhöndlunar þurfa
að fara saman góð þekking þess sem
meðhöndlar og gæði þeirrar vöru sem
hann notar. Ilmkjarnaolíur séu þær
hreinar, búa yfir lifandi krafti plant-
anna sem gefur þeim starfsmögnun.
Gerfiefni búa ekki yfir þessum eigin-
leikum þó þau ilmi eins og útlitið sé
áþekkt. Þær þurfa að vera unnar úr
lífrænt ræktuðum jurtum þ.e. ræktuð-
um í jarðvegi sem eiturefni hafa ekki
komist í snertingu við í a.m.k. 7 ár
eða villtum jurtum tíndum í sínu
náttúrulega umhverfi.
HOemig hefur Isjkt - ilmur
áhrif á okkur
Vísindamenn hafa gegnum kynslóðir
gert margar tilraunir til að svara þess-
ari spurningu með misjöfnum ár-
angri. Leitin að þeim þáttum sem
mestu máli skipta hefur leitt þá að
heilastarfseminni, því nefið er aðeins
lítill hluti af því ferli að nema lykt.
12