Ljósmæðrablaðið - 01.12.1997, Blaðsíða 15

Pistill frá Eþíóptu
Starf ljósmóður í Eþíópíu er ólíkt
starfmu heima á íslandi. Mæðra-
dauði er gífurlegur og beinist starf-
ið að því að bjarga lífi moður ekki
síður en barns. Ungbarnadauði er
einnig mjög hár eins og gefur að
skilja. Flestar konur fæða í heima-
húsi þar sem nágrannakona.ættingi
konunnar eða einhver kona í þorp-
inu sem hefur mikla reynslu í fæð-
ingum og e.t.v. fengið einhverja
kennslu í að aðstoða við fæðingar.
Ef vandamál koma upp er konan
borin á sjúkrabörum oft í marga
klukkutíma eða jafnvel daga, allt
eftir bústað hennar, til næstu
sjúkrastöðvar eða sjúkrahúss. Þeg-
ar þangað er komið er iðulega allt
komið í óefni.
Frumbyrja ein var búin að vera
lengi í fæðingu heima í þorpinu án ár-
angurs. Þeir sem voru
til aðstoðar í fæðingunni vildu fá
hana flutta til sjúkrastöðvarinnar sem
kristniboðið rak. Þar sem maðurinn
var ekki heima var ekkert hægt að
gera. Þegar hann kom loksins heim af
akrinum var lagt af stað. Sjúkralið-
arnir á staðnum sáu strax að hún var
með legbrest og var undirbúningur
strax hafin að að keyra með konuna a
sjúkrahús ca. 4-5 klst. akstur. Þegar
u-þ.b. 1 klst var eftir til sjúkrahússins
brotnaði drifskaftið undan bílnum og
þurfti að bíða eftir viðgerð. Á meðan
lá konan aftur í bílnum. Enn leið
langur tími þar til hægt var að gera að-
gerð á konunni. Lífi hennar var þó
bjargað en óvíst er hvort hún geti átt
börn framar. Hún þarf síðar að fara í
aðgerð vegna fistla sem mynduðust
eftir langdregna fæðinguna. Saga
konunnar er þó ekki öll sögð því í
kjölfar alls þessa gafst maðurinn upp á
henni og stakk af þar sem hún lá á
sjúkrahúsinu. Fannst honum eflaust
htil von til þess að þessi kona gæti
nokkurn tíma fætt honum börn og
því einfaldara að finna nýja konu.
Malaría er algengur sjúkdómur í
landinu. Fyrir ofnskar konur er hann
sérstaklega hættulegur. Mjög oft
missa þær fóstur eða fæða fyrir tím-
ann. Ein kona í Arba Minch var að
fæða í 1 l.sinn. Hún átti 5 börn á lífi
en 5 börn voru látin af völdum sjúk-
dóma. I þetta sinn var konan mikið
veik af völdum malaríu. Hún var með
háan hita, gengin 7 mánuði. Fæðing-
in fór af stað og hún fæddi fyrirbura
ca. 1000 gr. Við Lilja komum að
henni þar sem hún sat með litla kríhð
í fanginu og grét. Það var rétt svo
hægt að sjá að barnið andaði. Það átti
ekki langt eftir. Þetta var á mánudegi
en barnið hafði fæðst á föstudeginum
áður. Á sjúkrahúsinu er ekki hitakassi
og því síður vökudeild. Konan hafði
ekki verið í mæðraskoðun en hefði
hún farið reglulega í skoðun og feng-
ið fyrirbyggjandi malaríu töflur eru
minni líkur á að hún hefði veikst.
Fjölbyrja að fæða í 3. sinn kom á
sjúkrahús kristniboðanna í Gidole.
Hún hafði fætt fyrri tvíburann heima
um morguninn og var hann á lífi.
Eftir nokkrar klst. var komið með
konuna þar sem ekki gekk að na
seinni tvíburanum. Hann reyndist
látinn og lá í þverlegu með hendi mð-
ur. Með miklum erfiðismunum tókst
að ýta hendinni upp og finna fót til að
draga niður. Eftir nokkurn tíma
fannst hinn fóturinn og var þá hægt
að snúa barninu og láta það fæðast í
sitjandi stöðu. Það skal tekið fram að
viðkomandi ljósmóðir var með verki í
handleggnum í nokkra daga eftir á-
tökin og mikið hefði hún verið þakk-
lát ef hún hefði átt dálítið lengri
hanska en bara upp að úlnlið! Konan
var ótrúlega sterk á meðan á þessu
stóð. Hún var alveg ódofin og heyrð-
ist varla í henni. Fyrri tvíburinn lifði
og var það eina lifandi barnið hennar.
Hún lá á sjúkrahúsinu í nokkra daga
og fékk sýklalyf en fór síðan heim heil
heilsu.
í Eþíópíu búa um 57 milljónir.
Mikið starf er fyrir höndum ef takast
á að hjálpa öllum fæðandi konum
landsins. Ljósmóðurnámið á Islandi
og ekki síst góð reynsla af fæðingar-
gangi hefur komið að góðum notum.
Þó má segja að margt sem við sjáum
hér úti, sjáum við aldrei heima, sem
betur fer. Hér kemst maður í kynni
við allt sem stendur í fæðingarfræð-
inni og jafnvel hluti sem ekki standa
þar. Oftar en ekki er ljósmóðir hér að
vinna verk sem eingöngu læknar
koma nálægt heima s.s. inngrip í fæð-
ingar og útskafanir eftir fósturlát. Já,
vissulega er mörgum hægt að bjarga
en oft væri gott að hafa þo ekki væri
nema lítið brot af þeirri tækni og
mannafla sem fæðingardeildir á ís-
landi hafa.
Birna Gerður Jónsdóttir
15