Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.2005, Blaðsíða 39

DV Síðast en ekki sist
MÁNUDAGUR 4. APRÍL 2005 39
Friðarsinni deyr
Jóhannesar Páli páfi annar er all-
ur. Síðan 1978 hefur hann leitt kaþ-
ólsku kirkjuna og telst því páfadóm-
ur hans sá þriðji lengsti í sögunni.
Hans mun verða minnst sem pólska
páfans sem gróf undan valdi komm-
únismans í Austur-Evrópu og ferð-
aðist meira en nokkur fyrirrennari
hans. Hans verður eirmig minnst
sem íhaldssams kennimanns sem
þrengdi mjög að frjálsri hugsun inn-
an kirkjunnar.
Kirkjan og nútíminn
Sú var tíðin að kaþólska kirkjan
og páfinn sem persónugervingur
hennar voru þyrnar í augum frjáls-
lynds fólks. Kaþólska kirkjan og nú-
tíminn virtust ekki eiga samleið.
Andstaða kaþólsku kirkjunnar við
vísindi, frjálsa hugsun, lýðræði,
mannréttindi og trú á framfarir var
rótgróin og djúp. Allt frá frönsku
byltingunni og fram yfir síðari
heimsstyrjöld var kirkjan andsnúin
lýðræði. Einungis reynslan af fas-
isma og kommúnisma samfara
hörmungum styrjaldarinnar fékk
kirkjuna til að sættast við lýðræðið,
þó í raun megi efast um hversu
djúpt stuðningur kirkjunnar við lýð-
ræðið ristir. Kirkjan hefur aldrei
skihð neitt í kvenréttindum, enda
karllæg stofnun með afbrigðum. Sýn
kaþólsku kirkjunnar á fjölskyldmia
er heimavinnandi kona með börn og
eiginmaður sem vinnm fýrir fjöl-
skyldunni og veitir henni forstöðu
og leiðsögn. Þessi sýn er úr öllum
takti við veruleikann, enda fæðast
hvergi færri börn en í hinum
kaþólsku löndum Spáni og Ítalíu.
Kreddufesta?
Fjölhyggjusamfélag nútímans og
nánast óheft einstaklingsfrelsi hefur
verið andstætt kennisetningum
kaþólsku kirkjunnar og undir leið-
sögn Jóhannesar Páls páfa annars
leitaðist kirkjan við að spyrna við
fótum undir merkjum íhaldssamrar
guðfræði. Árangurinn er takmarkað-
ur. Á Vesturlöndum naut páfinn
virðingar ög jafnvel aðdáunar, en
siðaboðskapur hans fór fýrir ofan
garð og neðan. í heimalandi hans,
Póllandi, er þjóðfélagsþróun öll í
andsæða átt við það sem hann von-
aði og boðaði. Á írlandi má tala um
hrun kirkjunnar, kennivald hennar
og vald er ekki svipur hjá sjón. Þegar
ftah'a tilnefndi íhaldssaman kaþ-
ólikka og vin Jóhannesar Páls páfa til
embættis í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins ollu skoðanir
Birgir Hermannsson
stjórnmálafræðingur
skrifar um Jóhannes
Pát páfa annan.
hans uppnámi og maðurinn varð að
draga framboð sitt til baka. Þessa
uppákomu má telja táknræna fýrir
vindsældir siðaboðskaps páfa í
Evrópu (og að mörgu leyti í Banda-
rflcjunum raunar einnig).
Utan Evrópu eru áhrifin meiri,
enda boðskapurinn víða í meiri takt
við almennt þjóðfélagsástand. Geti
maður borið virðingu fýrir prinsipp-
fastri íhaldssemi í Evrópu, verða
sömu skoðanir þó fyrirlitlegar í
Afríku. í löndum þar sem alnæmi er
stærsta þjóðfélagsmeinið er and-
staðan við smokkinn í beinni and-
stöðu við þá virðingu við lífið sem
kirkjan telur vestrænt frjálslyndi
grafa undan. Kreddufesta af þessu
taginu snýst gjarnan upp í andstæðu
sína og grefur undan upprunalegu
markmiði sínu.
Friðarsinni
Jóhannes Páll páfi fór aldrei í
grafgötur með andúð sína á komm-
únisma og fýrir það mun hans
verða minnst, ekki síst í heima-
landinu. Hinn pólski uppruni kom
einnig fram í viðhorfi páfa til gyð-
inga, en þó það hafi ekld farið hátt á
íslandi, umturnaði Jóhannes Páll
páfi kennisetningum kirkjunnar,
nánast jafn gömlum og kirkjan sjálf.
Viðhorf kristinna manna til gyðinga
í gegnum tíðina eru skammarblett-
ur á kirkjunni og ein af ástæðunum
fyrir landlægu gyðingahatri í Evr-
ópu. Uppgjör páfa við þennan
sögulega bagga er því merkilegt.
Ekkert land í Evrópu varð jafn illa
úti í síðari heimsstyrjöldinni og
Pólland. Andstaðan við stríðrekstur
Þótt það hafi ekki far-
ið hátt á íslandium-
turnaði Jóhannes Páll
páfi kennisetningum
kirkjunnar, nánast
jafn gömlum og
kirkjan sjálf.
var því Jóhannesi Páli öðrum mikil-
vægt baráttumál, hann þekkti
afleiðingar stríðs af eigin raun and-
stætt mörgum stríðsriddurum sam-
tímans. Studdur aldagömlum
kenningum kirkjunnar um réttlátt
stríð var hann til að mynda ein-
dreginn andstæðingur innrásar
Bandarflcjamanna í írak. Óháð
trúarskoðunum ættum við því að
minnast friðarsinnans Karols
Wojtyla frá Kraká með hlýhug.
A KASSANUM
Með llluga Jökulssyni
alla virka daga kl. 18.
með Kristjáni Guy Burgess
• FréttMorgun-
blaðsins um sam-
komulag Halldórs Ás-
grímssonar og Davíðs
Oddssonar um söl-
una á Símanum kom
sér ilia fyrir bæði
Halldórs- og Davíðs-
menn. Sjálfstæðismenn eru margir
undrandi á því fýrirkomulagi sem var
valið, óttast að framsóknarmönnum
takist að velja sína menn til að kaupa
Símann og einnig það að með þessu
fyrirkomulagi takist ekki að fá það
verð fyrir hann, sem æskilegt væri. í
viðskiptalífinu spá menn í hvar Finn-
ur Ingólfsson og Ólafur Ólafcson
verði í hópunum sem fái að bjóða í...
• Innan Ríkisútvarpsins vonast
menn til þess að nú lægi eftir óftiðar-
bálið síðustu vikur-
nar. Þó er ljóst að ai-
gjör trúnaðarbrestur
heíur orðið milliyfir-
stjórnar og starfs-
manna þannig að
erfitt verður að leggja
fortíðina að baki og
horfa fram á við, eins og Þorgerður
Katrín menntamálaráðherra vill. Það
var merkilegt að BogiÁgústsson
skyldi af sjúkrabeði sínu, kalla til
Friðrik Pál Jónsson til að stýra frétta-
stofu útvarpsins þar til ákveðið verð-
ur um framhaldið. Friðrik Páll iét
Markús Öm Antonsson aldeilis heyra
það í síðustu viku þannig að ekki
verður þíða í samskiptum þessara
gömlu skólabræðra í bráð...
• Auðun Georg Ólafsson flækti sig
aldeilis í eigin vef í fréttaviðtali þar
sem hann reyndi að
halda trúnað um
fund við Gunnlaug
Sævar Gunnlaugs-
son, sem hafði verið
daginn áður. Þótt
Auðun hafi verið fuli-
ur sjálfstrausts í bar-
áttunni við fréttamennina, fékk hann
enn grimmari viðtökur í útvarpshús-
inu en hann bjóst við. Síðar um dag-
inn þegar honum hafði mistekist aö
stöðva útsendingu á viðtali við sig,
þurfti hann hjálp vina sinna til að
bregðast við aðstæðunum. Þeir höfðu
af honum áhyggjur, veittu honum
stuðning, og á endanum sendi hann
bréf þar sem hann sagðist ekki þiggja
starfið sem hann hafði sótt um og
fengið...
• Egill Helgason þurfti að breyta
plönum í gær. Hann var búinn að
gera áætlanir um að
fara til Bmssel að
kynna sér starfsemi
NATO um helgina og
ætlaði að taka upp
þáttinn sinn á föstu-
daginn. Þá var Auðun
Georg fféttastjóri og
páfinn á lífi. Aðstæður breyttust hjá
Ágli þannig að hann ákvað að vera
heima um helgina. Þannig náði hann
stórfréttunum öllum inn í þáttinn
sinn en sat ekki uppi með úreltan
þátt...
• Bobby Fischer er byrjaður að láta
að sér kveða í innlendri pólitflc. I við-
■ tali við Morgunblaðið
um helgina segir
hann fsland hafa
breyst og leggst
harkalega gegn Kára-
hnjúkavirkjun. And-
stæðingar virkjunar-
innar hafa þarna
fengið öflugan talsmann í baráttunni
gegn umhverfisspjöilum á hálendinu.
Þeir sem vonuðust til þess að Bobby
myndi hafa sig hægan, hefur ekki
orðið að ósk sinni og verður mál
hans vandræðaiegra með hverjum
deginum sem líður...

<