Frjáls verslun - 01.09.2012, Side 26

26 FRJÁLS VERSLUN 10. 2012
Í lýðræðisríkjum eru prófkjör afar sjaldan notuð til að velja frambjóðendur á lista stjórn málaflokka. Það er
einna helst að slíkt tíðkist í Banda­
ríkjunum en í almennum kosn­
ingum velja kjósendur þó ekki
á milli framboðslista heldur á
milli einstaklinga. Reyndin er sú
að frambjóðendur þar telja sig
lítið bundna af stefnu flokkanna
sem þeir kenna sig við. Þess í
stað móta bandarískir stjórn-
málamenn eigin áherslur sem
þeir telja líklegar til að tryggja
vinsældir og stuðning kjósenda.
Á Íslandi snúast prófkjör hins
vegar um röðun frambjóðenda á
lista enda er stefna stjórnmála­
flokka ákveðin á vettvangi
flokksstofnana en ekki af fram-
bjóðendunum sjálfum. Engu
að síður virðist samt sú krafa
stundum gerð til frambjóðenda
í prófkjörum að þeir kynni eigin
stefnu sem aðgreini þá frá
öðrum frambjóðendum. Það og
barátta einstaklinga um sæti
veikir samheldni hópsins sem
skipar síðan framvarðarsveit
flokksins í kosningum.
Í tillögum stjórnlagaráðs er lagt
til að kjósendur geti á kjördag
raðað frambjóðendum og þá
jafnvel valið frambjóðendur
af fleiri en einum lista. Þessar
breyt ingar eru til þess fallnar að
ýta undir að persónur frekar en
stefnur flokka verða í forgrunni í
kosningabaráttunni.“„Persónukjör í
meira mæli“
DR. sTeFanÍa ósKaRsDóTTiR
– lektor við HÍ
STJÓRNMÁL
Þ
að má gefa sér fyrir ­
fram að andstaða
verði við allar breyt-
ingar sem stungið er
upp á í fyrirtækj um,“
segir Ásta Bjarnadóttir, „nema
kannski þá breytingu að hækka
launin á línuna!“ Hún segir þetta
ekki þurfa að koma á óvart í
ljósi rannsókna á virkninni í heila
okkar þegar við bregðumst við
mismunandi áreiti og umhverfi.
„Þegar við sinnum kunnugleg um
verkum í kunnuglegu um hverfi,
eins og algengt er á vinnu stöð­
um, sést mikil virkni í ákveðnum
hlutum heilans. Virknin er jöfn og
þétt og ekki ýkja mikil, því verkin
eru orðin „rútína“ hjá okkur og
endur tekn ing þeirra skapar
vel líðunartilfinn ingu. Jafnvel
upp vaskið getur skapað þessa
tilfinningu.“
Ásta bendir á að breytingar á
vinnustöðum séu flóknar og feli
í sér meiri upplýsingar en hægt
er að vinna úr í einu vetfangi.
„Þessi tegund af áreiti á heilann
framkallar aukna virkni á allt
öðrum stöðum hans og það
eru heilastöðvar sem einnig eru
virkj aðar þegar við erum í hættu
stödd. Þegar lífverur eru í hættu
bregðast þær við með „flótta
eða árás“ og það er einmitt það
sem menn gera þegar breyting ­
ar eru annars vegar; fyrstu
við brögð eru að flýja eða ráðast
á boðbera breytinganna. Þessu
fylgir andleg og jafnvel líkamleg
vanlíðan, kvíði, svartsýni, þreyta
og reiði.“
En hvernig er hægt að minnka
andstöðu við breytingar? Ásta
segir að andstaða við breytingar
sé minni ef fólk sér þörfina fyrir
þær, ef skilaboðin um breyting ­
arnar eru einföld og miðlað á
fjölbreytilegan hátt og þegar
fram tíðarsýnin er aðlaðandi.
„Mikilvægast er kannski að forð ­
ast þá freistingu að ljúga að fólki
og að reyna að selja breytingar
sem þú trúir ekki á sjálf/ur.“
Af hverju eru breytingar svona erfiðar?
DR. ÁsTa BjaRnaDóTTiR
– ráðgjafi hjá Capacent
MANNAUÐS-
STJÓRNUN
skoðun
Forsvarsmenn ríkisstjórn­arinnar nefna reglulega hversu vel hagtölurnarlíta út og að hagspárn­
ar séu góðar, alla vega miðað
við mörg nágrannalönd okkar.
Hagvöxtur er ágætur, atvinnu-
leysi hefur minnkað, útflutningur
hefur aukist og aldrei hafa kom ið
fleiri ferðamenn til lands ins.
Vextir og verðbólga hafa verið
lág en eru nú á uppleið aftur.
En þessar hagtölur segja ekki
allt og viðhorf þeirra sem reka
fyrirtæki virðast segja annað.“
Jón Snorri bendir á að miklar
pólitískar deilur séu um mörg
mál, s.s. sjávarútvegsmál og
erl endar fjárfestingar, og að
mikil óeining sé um margar
stór framkvæmdir og hafi þetta
stuðlað að vantrú atvinnulífsins til
að horfa björtum augum fram á
veginn eins og ríkisstjórnin geri.
„Skattar og gjöld hafa hækkað
reglulega og þurfa fyrirtæki að
breyta framleiðslu sinni og ney-
tendur neyslu sinni en það tekur
tíma. Hækkun skatta getur aldrei
orðið til þess að auka neyslu
eða framleiðslu. Fjárfesting er í
sögulegu lágmarki sem hlutfall
af landsframleiðslu og til langs
tíma mun framleiðslugeta minn-
ka án aukinna fjárfestinga. Ban-
karnir virðast vera fullir af fé en
ekki fer fjármagnið í fjárfest ingar
m.a. þar sem vaxta munur er
enn of mikill sem gerir lántökur
mjög dýrar fyrir atvinnulífið. Mikil
óvissa er um afnám gjaldeyrish-
afta sem veldur því að fyrirtækin
halda að sér höndum.“
Vantar hvata til fjárfestinga
jón snoRRi snoRRason
– lektor við viðskipta fræð i deild Háskóla Íslands
FYRIRTÆKIÐ OG
ÞJÓÐFÉLAGIÐ