Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 104

Erlend tímarit
Isradsmenn og Araliar
[I síðasta hefti enska tímaritsins New Left
Review birtist viðtal við pólsk-enska sagn-
fræðinginn Isaac Deutscher, sem nú er ný-
látinn, um samskipti ísraelsmanna og Araba
og stríð þeirra í sumar. Viðtalið er birt
hér nokkuð stytt.]
Hvernig lítið þér í heild á stríSiS milli
Israels og Araba?
Að mínum dómi hefur stríðið og hinn
„undursamlegi“ sigur fsraelsmanna ekki
leyst neitt þeirra vandamála sem fsrael og
Arabaríkin eiga við að etja. Það hefur
þvert á móti gert öll gömlu misklíðarefnin
örðugri viðfangs og skapað ný, ennþá
hættulegri. Eg er sannfærður um að þess
verði ekki mjög langt að bíða að hinn
alltof auðveldi sigur ísraelskra vopna reyn-
ist hafa verið mikið ólán fyrir ísraelsmenn
sjálfa, öðrum fremur.
Virðum fyrir okkur alþjóðlegt baksvið
þessara atburða. Við hljótum að tengja
þetta stríð við heimsvaldabaráttu og hug-
myndafræðilega árekstra sem eru uppi-
staða þess. Á síðustu árum hefur amerískur
imperíalismi og öfl sem honum eru tengd
eða studd eru af honum, verið í stórkost-
legri pólitískri, hugmyndafræðilegri, efna-
hagslegri og hernaðarlegri sókn í víðáttu-
miklum hluta Afríku og Asíu; á sama tíma
hafa öflin sem þeim eru andsnúin, fyrst og
fremst Sovétríkin, naumlega haldið í horf-
inu eða hörfað undan. Þessa þróun má
ráða af fjölmörgum viðburðum: uppreisn-
inni í Ghana sem varð stjórn Nkrumah að
falli, vexti afturhaldsafla í ýmsum ríkjum
Afríku og Asíu; blóðidrifnum sigri and-
kommúnista í Indónesíu sem var stórsigur
fyrir gagnbyltingaröflin í Asíu; stigmögn-
uðu stríði Bandaríkjamanna í Víetnam; og
á mörkum þessa svæðis hernaðar-„kúpp“
hægri manna í Grikklandi. Stríð Araba og
Irsaelsmanna var ekki einangrað fyrirbæri;
það fellur inn í þessa atburðarás. Gegn
þessari þróun hefur unnið byltingarólga í
ýmsum pörtum Indlands, vaxandi róttækni
í stjórnmálaheimi Arabalandanna, hin ár-
angursríka barátta Þjóðfrelsisfylkingarinn-
ar í Víetnam; og vaxandi andstaða um
heim allan gegn uppivöðslusemi Banda-
ríkjanna. Framsókn bandarísks imperíal-
isma og gagnbyltingaraflanna í Afríku og
Asíu hefur ekki gerzt mótspyrnulaust, en
öllum má vera ljóst að þeim hefur alls
staðar orðið vel ágengt, nema í Víetnam.
Tiltölulega skammt er síðan Bandaríkin
tóku að ota sér fram í Austurlöndum nær.
I Súezstríðinu var stefna þeirra ennþá and-
snúin gömlu nýlenduveldunum. Hún mið-
aði að því að knýja Breta og Frakka til að
draga lið sitt til baka og hafði um það
málamynda-samstöðu með Sovétríkjunum.
Rökin sem lágu til grundvallar stefnu
Bandaríkjanna voru enn hin sömu og á
árunum eftir seinni heimsstyrjöldina, þeg-
ar fsraelsríki var að myndast: Svo lengi
sem ráðastétt Bandaríkjanna sá sér fyrst
og fremst hag í því að bola gömlu nýlendu-
veldunum frá Afríku og Asíu, var Hvíta
húsið eitt höfuðvígi „and-kólóníalismans“.
108