Tímarit Máls og menningar - 01.02.1984, Qupperneq 89

Þorgeir Þorgeirsson
Um þýðingarleysi
nokkrar óheimspekilegar vangaveltur.
Motto: Ekki er við mig einan að sakast ef árangurinn verður lítill eða
enginn. Arangurinn er einnig á valdi ykkar, kominn undir getu
ykkar við þýðingarstarfið.
(Guðbergur Bergsson í grein um þýðingarheimspeki TMM 5.h.’83)
Nýjasta grein listaheimspekinnar er þýðingarheimspeki. Þetta er mjög
hnýsilegt viðfangsefni svo notað sé orðafar sem haft var hér forðumtíð
áðuren flausturþýðingamálfarið innleiddi sitt áhugaverða orðafar. Vafalaust
á þýðingarheimspeki mikla framtíð fyrir sér einsog víkur að síðar í þessu
greinarkorni, þó enganveginn sé meining mín að hóa í það fag að sinni.
Þvert á móti.
Mín grein er miklu nær jörðinni.
I rauninni verður hér reynt að fjalla um þýðingarleysi þýðandans á þeim
heimspekilegu tímum sem nú virðast runnir upp fyrir þýðingarmiklu fólki.
Og við höldum okkur svo nálægt jörðinni sem við getum, enda þótt um-
ferðarreglurnar banni slíkt lágflug.
Hvernig er þá farið að því að þýða bók?
Tökum dæmi af vel frambærilegum litteratúr. Standard semsé en ekki
rusli. Bók sem hefur stíl, sjónarmið, blæ og skáldlegt flug. Þarafleiðandi
margræði í brúkun orða.
Hver þýðir nú slíka bók?
Trúlega er það þýðandinn svokallaði sem það gerir.
Nei, ekki beinlínis.
Ha? Er þýðandinn ekki þýðandi?
Nei. Sál hans er að vísu staðurinn þarsem þýðingin gerist. Vígvöllurinn
sjálfur.
Er þýðingin kanski einskonar orusta?
Meiren það. Styrjöld uppá líf og dauða. Milli tveggja tungumála.
Frummálsins og þýðingarmálsins?
Einmitt. Frummálið er þýðingarmikið og þýðingarmálið verður að vera
frumlegt.
En hver er þýðandinn? Hver framkvæmir þýðinguna?
79