Skírnir - 01.01.1960, Blaðsíða 82

80
Sigurjón Einarsson
Skirnir
um Vestfjörðu. Og segja má, að það sé einkenni á mörgum í
þessari ætt, hvað þeir eru vel menntaðir og hvað þeir leggja
mikla rækt við menningararf þjóðarinnar. Þarna tóku menn
líka einna fyrst að fást við afskriftir íslenzkra handrita,1) og
fornmenntavinur eins og Brynjólfur biskup ólst upp í þessu
andrúmslofti.
Og ekki má heldur gleyma, að fiskveiði mun hafa verið góð
á Vestfjörðum fyrir og um aldamótin 1600, eins og líka kem-
ur fram í kvæðabók séra Ólafs.
Fiskurinn margur og flyðran sum
flykkist nú grunnt að löndunum . . .
Og plágurnar, sem hér geisuðu á ofanverðri 15. öld, bárust
heldur ekki til Vestfjarða.
Margt hjálpaði því til að skapa þarna trausta menningu og
þjóðlega erfð.
Hvort séra Ölafur hefir menntazt erlendis, er ekki vitað, þó
að slíkt sé alls ekki ólíklegt. Samband við útlönd var mjög
gott, skip voru í förum á milli Bæjar á Rauðasandi og Ham-
borgar.
Kvæðabók séra Ölafs ber það með sér, að hann hefir kunn-
að þýzku og þekkt þýzkar bókmenntir, því að kvæði hefir
hann þýtt úr þýzku.2)
En ekki er þetta þó sönnun þess, að hann hafi verið í Þýzka-
landi: hér getur aðeins verið um það að ræða, að hann ólst
upp á þýzkmenntuðu heimili, og tengsl við þýzka kaupmenn
voru líka talsverð þar um slóðir.3)
1 kvæðabók séra Ólafs er aðeins að finna eitt erindi, sem
bent gæti til þess, að hann hafi verið utanlands. En þetta er
viðlag, og þá ber þess að gæta, að mörg viðlögin við kvæði
1) Jón Gissurarson fræðimaður á Núpi (1590—1648).
2) T. d. kvæðið Eitt sinn fór ég yfir Rin, prentað í íslenzkum þjóðlög-
um eftir Bjarna Þorsteinsson. — 1 ÍBR. 4, fol. segir, að hann hafi þýtt úr
þýzku sálm Filippusar Melankþóns: Tak af oss, faðir, of þunga reiði. Þessi
sálmur var prentaður i sálmabókum frá 1619—1751. JS. 30,4to eignar
honum lika þessa þýðingu, og telur Páll Eggert Ólason, að það sé liklega
haft eftir Páli Vídalín. Menn og menntir IV, 612.
3) Sbr. þýzku kaupmennina, sem fé áttu hjá Jóni föður séra Ólafs.