Þjóðmál - 01.09.2011, Page 51

Þjóðmál HAUST 2011 49
•
skóla sem blandaði meira saman verk- •
eða listnámi og bóknámi
skóla þar sem stærðfræði væri eingöngu •
kennd með tölvum og kennsla í
raungreinum væri eingöngu verkleg með
áherslu á skilning hugtaka og lögmála en
síður á útreikninga
skóla sem samþætti námsgreinar í •
ríkari mæli, t .d . kenndi sögu á ensku
eða stærðfræði og eðlisfræði í sama
námsáfanganum
skóla, aðallega hugsaðan fyrir eldri nem-•
endur, sem miðaði að því að búa fólk
undir háskólanám í tilteknum greinum,
t .d . viðskiptafræði eða raungreinum
skóla sem legði áherslu á félagshyggju •
eða frjálshyggju þar sem námsgreinar
eins og saga og heimspeki væru kenndar
út frá viðkomandi lífsýn
skóla fyrir Pólverja þar sem kennt væri á •
ensku og pólsku en rík áhersla lögð á að
læra íslensku sem annað mál
skóla sem legði áherslu á starfstengd •
verkefni
skóla sem tilheyrði trúfélagi•
skóla sem tilheyrði stórfyrirtæki•
skóla fyrir afreksfólk í íþróttum •
skóla sem tengdi kennslu námsgreina •
við nærumhverfi, t .d . í sjávarbyggðum
skóla sem legði áherslu á notkun •
upplýsingatækni og miðlun í gegnum
netið, e .k . blöndu af staðar- og fjarnámi
skóla sem miðaði að því að brautskrá •
alhliða iðnaðarmenn sem væru t .d .
jafnvígir sem almennir smiðir og
rafvirkjar en kynnu jafnframt skil á
grunnatriðum pípulagna
skóla sem legði áherslu á einstaklings-•
miðað nám þannig að nemendur fengju
að vinna með mismunandi efni innan
sama námsáfanga, allt eftir þyngdarstigi
og áhugasviði
skóla sem legði áherslu á símat og •
samvinnu nemenda
Þessir skólar hefðu frelsi til að skipuleggja
námið á sínum forsendum í miklu ríkari
mæli en nú er heimilt . Þannig hefðu
skólarnir víðtækt frelsi hvað varðar innihald
námsáfanga svo og hve mikið vægi þeir
kysu að gefa hinum ólíku námsgreinum .
Eins myndu þeir ráða að mestu hver
heildarlengd námstíma til brautskráningar
(t .d . til stúdentsprófs) yrði .
Ofangreindur listi er vitaskuld engan
veginn tæmandi . Hann endurspeglar
einungis þær gerðir skóla sem einn
einstaklingur, þ .e . greinarhöfundur, lét sér
detta í hug eitt stundarkorn . Ef hinn frjálsi
markaður væri virkjaður í þessu sambandi
kæmu fram margfalt fleiri hugmyndir .
Helsti kostur hins frjálsa markaðar er jú að
betur sjá augu en auga .
Ávísunarkerfi eða
hreinir einkaskólar
En hvernig er best að útfæra frekari einkavæðingu skóla á fram halds skóla-
stigi? Það má gera á ýmsa vegu en hér skal
lítillega gerð grein fyrir tveimur leiðum .
Annars vegar má koma á frekari einka-
væðingu í skólakerfinu með svokölluðu
ávísunar kerfi (e . voucher system), sem felur
í sér að í stað þess að ríkið ráðstafi hluta
skatttekna í rekstur framhaldsskólanna,
fengju nemendur (eða foreldrar þeirra) í
hendur ávísun frá ríkinu sem næmi meðal-
kostnaði við hvern nemanda . Nemendur
færu svo með ávísunina í þann skóla
sem hentaði þeim best . Þannig yrði til
samkeppni á milli skólanna og hvati til
að laga sig að ólíkum þörfum þeirra og
hæfileikum . Ríkið myndi með öðrum
orðum ráðstafa peningum til neytendanna
beint, þ .e . nemendanna í stað framleiðenda
menntunar, þ .e . skólanna sjálfra .
Hin leiðin er einfaldlega sú að allir
fram haldsskólar séu hreinir einkaskólar,