Þjóðmál - 01.09.2011, Blaðsíða 26

24 Þjóðmál HAUST 2011
Með ýmsum hætti verða aflaheimildir •
færðar til ríkisins svo að það geti selt þær
á uppboði .
Framsal aflahlutdeildar verður að megin-•
stefnu bannað og framsal aflamarks tak-
markað verulega .
Óheimilt verður að framselja aflaheim-•
ildir úr stóra kvótakerfinu í það litla .
Bann við veðsetningu fiskveiðiréttinda •
verður að meginreglu og gert er ráð fyrir
að þessi bannregla taki gildi með tíð og
tíma gagnvart núverandi handhöfum
aflaheimilda/krókaaflaheimilda og þeim
sem lánað hafa þeim fjármagn með veði
í afla- og krókaaflahlutdeildarskipum .
Strangari takmarkanir verða settar á •
sam þjöppun eignarhalds fiskiskipa, m .a .
með tilliti til þess hvaða aðilar geti haft
með sér náið samstarf .
Veiðigjaldið verður hækkað úr 13,3% í •
19% .
Koma skal á eins konar opinberri verð-•
stjórn á aflaheimildum með reglum um
forleigu rétt hins opinbera á afla hlut-
deildum .
Athugasemdir og hugleiðingar
Það kom mér á óvart, við lestur hins minna kvótafrumvarps, hversu margir
og alvarlegir lagatæknilegir gallar voru á því
en efnisgreinar þess eru eingöngu sjö . Miðað
við efni hins stóra kvótafrumvarps eru hlut-
fallslega færri gallar af þessu tagi þar . Þrátt
fyrir það eru að sumu leyti sömu ágallar
á stóra kvótafrumvarpinu og á því litla,
sjá t .d . ákvæðið um byggðakvótann (14 .
gr .) og lokamálsgrein 25 . gr . frumvarpsins
um framsal valds til ráðherra sem heim-
ilar honum að lækka álagningarstig veiði-
gjaldsins .18 Einnig er það furðuleg villa í
frum varpinu að hvergi er skilgreint hversu
18 Til nánari skýringar á þessum aðfinnslum vísa
ég til áðurnefndrar umsagnar minnar um minna
kvótafrumvarpið .
mörg þorskígildistonn eigi að lágmarki að
renna til strandveiðihlutans (sjá 5 . og 11 .
mgr . 3 . gr . og 1 . mgr . 10 . gr .) . Annmarkar
af þessu tagi gefa til kynna að ekki hafi
verið vandað til verka við undirbúning og
samningu stóra kvótafrumvarpsins .19
Í stóra kvótafrumvarpinu er víða gengið
langt í að auka valdheimildir stjórnvalda
og það iðulega án þess að skilgreina með
hvaða hætti þessum valdheimildum eru sett
takmörk . Þessi nálgun býður þeirri hættu
heim að lögmætisregla stjórnsýsluréttar
verði brotin við úrlausn einstakra mála
og að gengið verði of langt í að takmarka
réttindi borgaranna á grundvelli reglugerða
í stað settra laga frá Alþingi .20
Stjórnvöld settu á laggirnar hóp sér fræð-
inga á sviði fiskveiðistjórnar (í hópnum
voru fyrst og fremst hagfræðingar) sl . vor,
m .a . til að meta hagræn áhrif stóra kvóta-
frumvarpsins . Niðurstaða hópsins var sú að
frumvarpið myndi draga verulega úr hag-
kvæmni kvótakerfisins .21 Samkvæmt þessu
má ætla að margir aðilar muni glata fjár-
hags legum verðmætum verði frum varpið
19 Í þessu samhengi skal á það bent að núverandi
stjórnarflokkar eða forverar þeirra voru í ríkisstjórn
þegar lög um stjórn fiskveiða nr . 38/1990 voru
samþykkt vorið 1990 . Lengst af á tímabilinu
1991–2009 voru flokkarnir í stjórnarandstöðu en
þeir höfðu starfað saman í ríkisstjórn í tvö ár áður en
stóru og litlu kvótafrumvörpin voru lögð fram vorið
2011 . Með hliðsjón af þessu skorti ekki tímann fyrir
þessar stjórnmálahreyfingar til að móta skýra og
glögga löggjöf um það stjórnkerfi fiskveiða sem þær
vildu að ætti að gilda á Íslandi .
20 Í þessu sambandi mætti t .d . nefna þá frumvarps-
tillögu að í stað ákvarðana um heildarkvóta geti
ráðherra gripið til jafngildra ráðstafana í því skyni
að tryggja að veiðar fari fram með sjálfbærum
og ábyrgum hætti . Þessar ráðstafanir eru ekki
skilgreindar í lögunum og ekki er að finna tillögur
að lagareglum um hver verði réttarstaða borgaranna
ef til þessara „jafngildra ráðstafana“ verði gripið .
21 Skýrslu hópsins er hægt að nálgast á
http://www .sjavarutvegsraduneyti .is/media/2011/
grg_hagraen_ahrif .pdf, síðast skoðuð 23 . ágúst 2011 .